1 сорла

← сорла →
Шч	Кш	Вр	Из	Кг	Шм	Рш
			1	2	3	4
5	6	7	8	9	10	11
12	13	14	15	16	17	18
19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30	31

2024 ий

1 cорла (1 август) — григориан кечышот почеш идалыкын 213-шо (кужемдыме ийлаште — 214-ше) кечыже. Идалык пытыме марте 152 кече кодеш.

Пайрем да памятный дате-влак

Барбадос, Бермуд Отро-влак, Гайана, Тринидад да Тобаго, Ямайка — Эмансипаций кече.
Азербайджан — Азербайджан алфавитын да йылмын кечыже.
Ангола — Сарзе Вийын кечыже.
Бенин — Эрыкан лийме кече.
ККР — Китай армийым чоҥымо кече.
Польша — Варшавский восстанийыште вуйым пыштыше-влакым шарныме кече.
Россий — Россий Федерацийысе Сарзе Вий тылын кечыже
Швейцарий — Конфедераций кече.
Россий:
- Икымше тӱнямбал сарыште колышо-влакым шарныме кече.
- Инкассатор кече.
- Адыгея — Репатриант кече.

Лӱмгече

Католик лӱм-влак: Альфонс, Мария, Пётр, Юстина.
Танле (православный) лӱм-влак (у стиль почеш):
- Пӧръеҥ лӱм-влак:
  - Варлам (Варлаам, Варламий) — проповедник Кавказский Варлаам.
  - Григорий — проповедник Григорий Новый.
  - Дий — преподобный Дий Константинопольский.
  - Дмитрий — святитель Димитрий Ростовский.
  - Митрофан — святитель Митрофан Воронежский.
  - Паисий — преподобный Паисий Печерский.
  - Роман — мученик, князь Рязанский Роман Олегович.
  - Серафим — преподобный Серафим Саровский.
  - Стефан (Степан) — блаженный Стефан Лазаревич, король Сербии.
  - Тихон — святитель Тихон Задонский.
- Ӱдырамаш лӱм-влак:
  - Евгения — Святая Милица (в крещении Евфросиния, в иночестве Евгения, в схиме Евфросиния), княгиня Сербская.
  - Евфросиния — кӱшнырак ончо.
  - Милица — кӱшнырак ончо.
  - Макрина — преподобная Макрина Каппадокийская

Событий-влак

Тугак ончо: Категорий:Сорла тылзын 1 кечысе событий-влак

Марий тӱняште

1988 ий — Ежово селаште «Солнышко» йочасадым почыныт.

Тӱня мучко

1774 ий — молекуляр кислородым луктыныт.
1903 ий — Серафим Саровскийым Шнуй-влак радамыш пуртымо.
1964 ий — «Маяк» радиостанцийын икымше эфирже лийын.

Шочыныт

Тугак ончо: Категорий:Сорла тылзын 1 кечынже шочшо-влак

1939 ий — Геннадий Апаевич Апаев, туныктыш пашаеҥ, Марий Эл Республикын сулло шанчыеҥже. Пошкырт Эл Мишкан кундемыште шочын. Йошкар-Олашке 1969-ше ийыште толын да витамин заводышто конструкторлан пашам ышташ тӱҥалын. Но умбакыже шинчымашым пойдараш шонен пыштен да Москосо экономик институтыш тунемаш пурен. Вара Иваново оласе институтышто туныктышо лийын, а 1994-ше ий гыч Марий кугыжаныш техник университетыште пашам ышташ тӱҥалын. 100 утла шанче пашан, пособийын да монографийын авторжо.
1942 ий — Валерий Степанович Патрушев, марий шанчызе, историк, археолог, туныктышо, мер пашаеҥ, историй шанче кандидат (1970), историй шанче доктор (1989), профессор (1992), Марий Эл Республикысе шанчын сулло пашаеҥже (1991), Россий Федераций Гуманитар шанче Академийын чынле йыжъеҥже (академик) (1994), «Россий Федерацийын кӱшыл профессионал туныктышын почётан пашаеҥже» (2002).
1951 ий — Зинаида Романовна Зорина, муниципал пашаеҥ. Шернур кундемыште шочын. Паша корныжо школыштат, кундемысе комитетыштат эртен. Но 1981-ше ий гыч тудо райисполкомышто секретарьлан шогалын, а 4 ий гыч вуйлатышын алмаштышыже лийын, 1992-шо ий гыч Шернур кундемысо администраций вуйлатышын алмаштышыжлан шогалын да 14 ий ты сомылымак шуктен шоген. А кызыт ветеран-влакын ушемыштым вуйлата.
1954 ий — Хатиф Гараевич Вафин, ял озанлык специалист, Марий Эл Республикын сулло агрономжо, Россий Федераций ял озанлыкын сулло пашаеҥже. Шкеже Поранча кундем Куянково ял гыч. 14 ий Калинин лӱмеш колхозышто тӱҥ агрономлан тыршыме деч вара, «Марийхлебопродукт» ушемын вуйлатышыжлан шогалын, 2005-ше ий гыч «Хлебснаб» ушемын вуйлатышыже лийын.
1968 ий — Илья Леонтьевич Акчурин, кугыжаныш пашаеҥ. Чуваший кундемын эргыже чын паша вержым марий кундемыште муын: 2015 ийыште тудо Марий Эл Республикын тӱҥ федерал инспекторжо лийын.
1962 ий — Августа Владимировна Романова, артист да журналист. Шкеже Тошто Торъял села гыч. Театрыштат уста артистка тӱрлӧ рольым чоҥен, ончаш толшо калыклан шке оҥайлыкше дене шарнымашеш кодын. Тыгак Августа Владимировна эстрада концертлам вӱдымыж дене чапланен, ий еда эртаралтше «Воштылаш, товатат, сулык огыл» мыскара конкурсымат тудак вӱда. Ятыр ий ынде Марий радиошто пашам ышта.
1976 ий — Надежда Михайловна Краснова, марий йылмызе, шанчызе, туныктышо, филологий шанче кандидат (2003), доцент (2006).

Коленыт

Тугак ончо: Категорий:Сорла тылзын 1 кечынже колышо-влак

1956 — Ксенофонт Архипович Четкарёв, марий серызе, шанчызе, фольклорист, этнограф, литературовед, религиовед, искусствоведений шанче кандидат, СССР Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1953).

Калык пале

Макринан кечыже. Ожно лӱмат тыгай лийын. Южо шонымаш почеш, тиде кечын эре йӱр йӱрын, сандене лӱмжымат "мокрый" манын пуэныт. Макринан кечын игече могай – шыжат тугай лиеш – маныныт.
Йӱран игече годым марий калык Йӱр Кува ден Кугызам, Пыл Кува ден Кугызам шарналтен. Кужу жап кукшо игече шога гын, ял калык памаш дек миен, ший оксам, шинчалым але пырчым кудалтеныт. Кужу жап йӱр йӱреш гын, адакат Кугу Юмылан да Йӱр кува ден кугызалан пелештеныт.