Misjná

Bokverket Misjná (hebraisk מִשְׁנָה Mišnā) er den første omfattande skriftlege kodifiseringa av den munnlege Toráen som han vart forstått av farisearane og seinare av dei rabbanittiske jødane. Misjná vart redigert og fullført av Jehudá hannassí mot slutten av 100-talet av den moderne tidsrekninga.

Misjná utmerker seg i den rabbinske litteraturen ved skildringane av Tempelet i Jerusalem, som vart øydelagt eitt århundre tidlegare. Ein av dei seks hovuddelene av Misjná handlar spesifikt om lover for tempeltenesta.

Det er òg verd å merke seg at svært få skriftsitat er gjevne som basis for lovene i Misjná. Harmonisering og underbyggjing av misjnaiske lover og Torá-lover var viktige element i dei seinare medrasjím og Talmúd (Talmúd Jerusjalmí og Talmúd Bablí).

Dei rabbinske lærde som Misjná dokumenterer syna åt blir kalla tannaím (fl. av tanná). Tanná er eit arameisk ord som kjem frå same rota hebraisk Misjná. Grunntydinga av ordet er ‘taka oppatt’, ‘repetere’, og verbet kan òg tyde ‘å lære’. Ordet misjná tyder nærmast ‘det lærte’, og Misjná er i utgangspunktet å sjå som ein meir eller mindre fullstendig korpus av fariseisk-jødisk sivil og religiøs lov slik denne var forstått fram mot slutten av 100-talet av den vestlege tidsrekninga og redigert av rebbí Jehudá hannasí («prins Jehudá»). Jehudá hannassí blir elles oftast kalla rett og slett Rebbí.

Inndelinga av Misjná

Ordet «misjná» kan òg tyde ein ‘paragraf’, det vil seie den minste juridiske eininga i Misjná. Fleirtalsforma av misjná er «misjnajót». Ei gruppe av misjnajót utgjer ein perek (eit kapittel); ei gruppe av perakím (kapittel) utgjer ein massékhet (ein traktat), ei gruppe av massekhtót utgjer ein séder (ein orden), og dei seks sedarím utgjer heile Misjná. Det hebraiske uttrykket for seks traktatar er שִׁשָּׁה סְדָרִים šiššā sədārīm, forkorta til SjaS. Same inndelinga som for Misjná gjeld òg for heile Talmúd i sine to utgåver — Talmúd Jerusjalmí og Talmúd Bablí.

1. Seder Zera‘ím
   1. Massékhet Berakhót
   2. Massékhet Peá
   3. Massékhet Demáj
   4. Massékhet Kilájim
   5. Massékhet Sjebi‘ít
   6. Massékhet Terumót
   7. Massékhet Ma‘asrót
   8. Massékhet Ma‘asér sjení
   9. Massékhet Hallá
   10. Massékhet ‘Orlá
   11. Massékhet Bikkurím
2. Seder Mo‘éd
   1. Massékhet Sjabbát
   2. Massékhet ‘Erubín
   3. Massékhet Pesahím
   4. Massékhet Sjekalím
   5. Massékhet Jomá
   6. Massékhet Sukká
   7. Massékhet Besá
   8. Massékhet Rosj hasjaná
   9. Massékhet Ta‘anít
   10. Massékhet Megillá
   11. Massékhet Mo‘éd katán
   12. Massékhet Hagigá
3. Seder Nasjím
   1. Massékhet Jebamót
   2. Massékhet Ketubbót
   3. Massékhet Nedarím
   4. Massékhet Nazír
   5. Massékhet Sotá
   6. Massékhet Gittín
   7. Massékhet Kiddusjín
4. Seder Nezikín
   1. Massékhet Babá kammá
   2. Massékhet Babá mesi‘á
   3. Massékhet Babá batrá
   4. Massékhet Sanhedrín
   5. Massékhet Makkót
   6. Massékhet Sjebu’ót
   7. Massékhet ‘Edujjót
   8. Massékhet ‘Abodá zará
   9. Massékhet Abót
   10. Massékhet Horajót
       (I Talmúd Bablí er det lagt til sju seinare massekhtót: Massékhet Abót derebbí Natán, Massékhet Soferím, Massékhet Ébel rabbatí, Massékhet Kallá, Massékhet Dérekh éres rabbá, Massékhet Dérekh éres zutá og Massékhet Pérek hasjalóm)
5. Seder Kodasjím
   1. Massékhet Zebahím
   2. Massékhet Menahót
   3. Massékhet Hullín
   4. Massékhet Bekhorót
   5. Massékhet ‘Arakhín
   6. Massékhet Temurá
   7. Massékhet Keritót
   8. Massékhet Me‘ilá
   9. Massékhet Tamíd
   10. Massékhet Middót
   11. Massékhet Kinním
6. Seder Taharót
   1. Massékhet Kelím
   2. Massékhet Ohalót
   3. Massékhet Nega‘ím
   4. Massékhet Pará
   5. Massékhet Tahorót
   6. Massékhet Mikvót
   7. Massékhet Niddá
   8. Massékhet Makhsjirín
   9. Massékhet Zabím
   10. Massékhet Tebúl jom
   11. Massékhet Jadájim
   12. Massékhet ‘Uksín

Sjå òg

• Mekhiltá
• Talmúd
  • Talmúd Bablí
  • Talmúd Jerusjalmí
• Toseftá

Denne jødedomsartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.