Oda Nobunaga
Oda Nobunaga (23 de junh de 1534, Nagoya - 21 de junh de 1582, Quiòto) es un important daimio japonés de la segonda mitat dau sègle XVI. Considerat coma un dei caps militars pus brilhants de l'istòria de Japon, menèt una tiera de guèrras que li permetèt d'unificar la màger part de Japon sota son autoritat. Vengut de facto cap dau país en 1573, menèt una politica de reformas e de reorganizacion de la noblesa e de l'Estat que prefiguran lo periòde d'estabilitat dau Shogunat Tokugawa proclamat per un de sei vassaus, Tokugawa Ieyasu, en 1603. Susprés per de rebèls dins un temple de Quiòto, se suicidiguèt per defugir la captura. Amb Tokugawa Ieyasu e Toyotomi Hideyoshi, fa partida dei tres unificators de Japon durant lo periòde Sengoku.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]La presa de contraròtle dau clan Oda
[modificar | Modificar lo còdi]Nascut en 1534, Oda Nobunaga es lo premier fiu legitim dau daimio Oda Nobuhide[1]. Èra donc l'eiretier dau clan Oda e dau domeni d'Owari, possession personala de son paire. Son educacion foguèt premier fisada a Hirate Masahide, un vassau dau clan Oda. Puei, pres coma ostatge, Nobunaga foguèt educat per de samorais mercenaris. Passèt donc sa jovença amb de samorais e de roturiers, çò que l'empachèt d'aquistar l'ensemble dei còdis dei corts senhorialas[2]. En parallèl, Hirate Masahide negocièt un important acòrdi de patz entre Oda Nobuhide e un senhor rivau dich Saito Dosan. Per renforçar aqueu tractat, un maridatge foguèt organizat entre Nobunaga e Nohime, una filha de Dosan. Lo projècte capitèt e una aliança se metèt en plaça entre lei dos clans.
En 1551, moriguèt Oda Nobuhide e Nobunaga escandalizèt sei vassaus per son comportament durant lei funeralhas. Segon la tradicion, aquò entraïnèt lo seppuku de Hirate Masahide. Plusors nobles dau clan contestèron donc la succession. Oda Nobutomo èra un fraire d'Oda Nobuhide. Organizèt un complòt per assassinar Nobunaga mai son plan foguèt traït. Nobutomo foguèt ansin obligat de se suicidar en 1555. Puei, foguèt lo torn d'Oda Nobuyuki, un fraire de Nobunaga de se revòutar. Batut a la batalha d'Ino en 1556, foguèt perdonat un premier còp mai finalament executat après un segond complòt en 1557. Enfin, deguèt reprimir una temptativa de revòuta de Shiba Yoshimune, un vassau important. Pasmens, en 1559, Nobunaga aviá lo contraròtle complèt de son clan.
La guèrra còntra lo clan Imagawa
[modificar | Modificar lo còdi]En 1560, lo daimio Imagawa Yoshimoto decidèt de prendre lo contraròtle de Quiòto per reclamar la posicion de shogun. Gràcias au sostèn dei clans Takeda e Hojo, reüniguèt una armada d'au mens 25 000 òmes. Durant son camin, deguèt passar per lo territòri d'Oda Nobunaga que refusèt de se sometre. Amb solament 3 000 òmes, menèt una ataca suspresa que li permetèt de tuar Imagawa Yoshimoto a la batalha d'Okehazama. Lo clan Imagawa enregistrèt tanben de pèrdas importantas e sei vassaus aprofichèron aquel afebliment per sortir de lor esfèra d'influéncia. Nobunaga venguèt ansin l'aliat de Matsudaira Motoyasu, cap dau clan Matsudaira, que prenguèt lo nom de Tokugawa Ieyasu en 1564. Aquò èra un succès important car lo futur clan Tokugawa èra un aliat important per protegir lei regions orientalas dau clan Oda. De mai, Tokugawa Ieyasu èra un cap militar eficaç que participèt a mai d'una campanha per leis Oda.
L'unificacion dau país
[modificar | Modificar lo còdi]
De 1561 a 1582, Oda Nobunaga menèt plusors campanhas militaras que li permetèron d'unificar la màger part de l'archipèla sota son autoritat. En 1568, aprofichèt lei dificultats dau Shogunat Ashikaga per conquistar Quiòto au nom dau shogun Ashikaga Yoshiaki. Dins aquò, Ashikaga Yoshiaki èra un cap feble e dependent de son aliat qu'exerciguèt pauc a pauc la realitat dau poder. Inquiet, Yoshiaki organizèt donc un complòt per assassinar Nobunaga que descurbiguèt lo projècte en 1573. Prenguèt alora lo contraròtle de Quiòto e expulsèt Yoshiaki en defòra de la vila. Aquò marquèt la fin dau Shogunat Ashikaga e agravèt lei conflictes entre daimios per la conquistar dau poder suprèm.
Una coalicion de plusors daimios importants se formèt per atacar lo clan Oda que conoguèt de dificultats importantas en despiech d'una victòria a la batalha d'Anegawa. De mai, Tokugawa Ieyasu enregistrèt plusors desfachas dins una guèrra còntra lo clan Takeda menat per Takeda Shingen. Pasmens, la mòrt d'aqueu darrier afebliguèt son clan e sei fòrças foguèron finalament esquichadas a Nagashino (1575) per una intervencion dirècta de Nobunaga. Aquela victòria permetèt au clan Oda de concentrar sei fòrças còntra lei daimios qu'avián sostengut Ashikaga Yoshiaki. Lei combats demorèron indecís mai en 1578, la mòrt d'Uesugi Kenshin privèt leis adversaris de Nobunaga d'un cap redobtat. A partir de 1580, sei diferents enemics foguèron vencuts. En particular, en 1582, lo clan Takeda, un deis ensembles feudaus pus poderós dau periòde, foguèt anientat a l'eissida de la batalha de Tenmokuzan.
Après aquela victòria, Oda Nobunaga agantèt son apogèu e mandèt de fòrças dins totei lei direccions per conquistar lo territòri japonés.
La mòrt e la succession de Nobunaga
[modificar | Modificar lo còdi]Lo 21 de junh de 1582, Nobunaga foguèt traït per Akechi Mitsuhide, un de sei generaus, que l'ataquèt dins un temple de Quiòto. Susprés amb quauquei desenaus de gardas e de servitors, Nobunaga poguèt pas rebutar l'ataca e preferiguèt donc se suicidar[3]. Akechi Mitsuhide se proclamèt shogun mai foguèt vencut a Yamazaki lo 2 de julhet seguent per Toyotomi Hideyoshi. Moriguèt probablament dos jorns pus tard tuat per de bandits. Lo venceire li succediguèt e venguèt lo cap de facto dau país après divèrsei guèrras còntra de fius e de vassaus de Nobunaga.
Politica
[modificar | Modificar lo còdi]Oda Nobunaga reformèt largament l'art militar, la societat e l'economia de Japon. Dins lo premier domeni, integrèt lei fantassins equipats d'armas d'asta e d'armas de fuòc dins de formacions eficaças, capablas de rompre de cargas de cavalariá. Au nivèu maritim, encoratjèt la fabricacion de naviris dotats de blindatges metallics que prefiguravan lei cuirassats dau sègle XIX. Tanben, adaptèt lei fortificacions ais evolucions recentas de la tecnologia militara. Enfin, tornèt organizar la noblesa, especialament sei vassaus, en foncion de sei competéncias e dei capacitats de produccion de sei fèus.
En economia, Nobunaga suprimiguèt plusors privilègis que datavan de l'Edat Mejana. Aquò èra destinat a eliminar certanei monopòlis que blocavan lo foncionament d'activitats economicas. Ordonèt egalament la construccion de castèus enviroutats per de vilas per crear de centres de produccion novèus. Una ret de rotas, tanben destinada au desplaçament dei tropas, permetiá de facilitar lei cambis comerciaus. Enfin, favorizèt la mesa en plaça de relacions marchandas amb leis autrei país asiatics e leis Europèus.
Enfin, Nobunaga protegiguèt pauc a pauc leis arts, principalament per de rasons de prestigi. La construccion de castèus fòrça decorats, coma lo castèu d'Azuchi, èra una illustracion d'aquela politica. Pasmens, promouguèt pereu la ceremònia dau tè e de formas novèlas de teatre kabuki. Nobunaga èra egalament interessat per l'art occidentau e acceptèt sensa dificultat la preséncia de missionaris jesuistas en Japon.
Annèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr) Francine Hérail (dir.), Guillaume Carré, Jean Esmain, François Macé e Pierre Souyri, Histoire du Japon : des origines à nos jours, Éditions Hermann, 2010.
- (fr) Gérard Siary, Histoire du Japon : des origines à nos jours, Tallandier, 2020.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Aviá dos fraires ainats eissits de concubinas de son paire.
- ↑ En particular, partejava una partida deis abituds dei kabuki-mono, un grop de samorais e de ronins que se caracterizan per de vèstits exuberants e un parlar argotic.
- ↑ (fr) Louis Frédéric, Le Japon : dictionnaire et civilisation, Éditions Robert Laffont, coll. « Bouquins », 1996, p. 22.