Świerk biały

Świerk biały
	; Forma typowa, pokrój
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	świerk
Gatunek	świerk biały
	Nazwa systematyczna
	Picea glauca (Moench) Voss; Mitt. Deutsch. Dendrol. Ges. 16: 93 1907.
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg
	Multimedia w Wikimedia Commons

Świerk biały, świerk kanadyjski (Picea glauca (Moench) Voss) – gatunek wiecznie zielonego drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Pochodzi z północnych obszarów Ameryki Północnej, od centralnej Alaski, na wschód do Nowej Fundlandii, na południe do północnych stanów Montana, Michigan i Mine. Występuje także odizolowana populacja w Górach Czarnych w Dakocie Południowej^[6]

Morfologia

Pokrój: Typowa, dziko rosnąca forma gatunku to drzewo o wysokości do 20–35 m, podobne pokrojem do świerka kłującego. Korona wąska, wąskopiramidalna^[7]
Pień: Kora cienka i łuskowata, odpada okrągłymi płatami o średnicy 5–10 cm.
Liście: Igły długie, tępe, o romboidalnym przekroju poprzecznym, z wierzchu niebiesko-zielone, od spodu niebiesko-białe. Po roztarciu silnie aromatyczne^[7].
Szyszki: Długości 3–6 cm, zamknięte szerokie na 1,5 cm, otwarte osiągają do 2,5 cm średnicy. Łuski cienkie i giętkie, długości 15 mm. Nasiona są czarne, długości 2–3 mm, z brązowym, wiotkim skrzydełkiem o długości 5–8 mm.

Igły
Młode szyszki
Szyszka nasienna
Nasiona

Biologia

Typowa forma gatunku w swoim naturalnym środowisku żyje do 350 lat. Kwiaty zapylane są przez wiatr. Szyszki dojrzewają w 4-6 miesięcy od zapylenia, nasiona rozsiewane są przez wiatr.

Zastosowanie

Drewno jest miękkie i lekkie. Używa się go do wyrobu papieru oraz w budownictwie jako budulec^[7].
Jest uprawiany w wielu krajach świata jako roślina ozdobna w parkach i zieleni miejskiej^[7]. Jego dużo mniejsze i bardziej ozdobne kultywary są uprawiane w ogródkach przydomowych i parkach. Odmiany ozdobne o niewielkiej wysokości nadają się do ogródków przydomowych, do ogrodów skalnych i na wrzosowiska. Mogą też być uprawiane w donicach^[8].

Odmiany ozdobne

'Conica' – często uprawiana odmiana charakteryzująca się idealnie stożkowatą i gęstą koroną. Rośnie bardzo powoli; po 10 latach osiąga co najwyżej 1,5 m wysokości^[8].
'Alberta globe' – ma koronę kopulastą lub kulistą i osiąga wysokość do 1m
'Echinoformis' – korona płaskokulista, igły delikatne, niebieskozielone. Osiąga wysokość do 1 m.
'Laurin' – odmiana karłowata o koronie wąskostożkowej. Rośnie bardzo powoli (rocznie przyrasta tylko 2–3 cm).
'Sanders blue' - rzadziej spotykana o srebrnych igłach, rośnie wolniej niż 'Conica' i ma szerszy pokrój.
'Maigold' - wolno rosnąca o wąsko stożkowatym pokroju i efektownych przyrostach wiosennych, jednak blaknących z czasem.

Uprawa

Wszystkie odmiany świerka białego najlepiej rosną na glebach świeżych i wilgotnych, preferują stanowiska dobrze nasłonecznione. Uprawia się je z sadzonek wyhodowanych przez ogrodników (przez szczepienie), przy uprawianiu z nasion niektóre odmiany nie zachowują bowiem cech rośliny matecznej. Są wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza, atakowane bywają przez mszyce i przędziorki, a w wilgotnych miejscach i przy długotrwałej wilgotnej pogodzie również przez choroby grzybowe^[9].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2013-01-30].
↑ Picea glauca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2013-01-30].
↑ ^a ^b ^c ^d Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ ^a ^b Maciej Mynett, Magdalena Tomżyńska: Krzewy i drzewa ozdobne. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 1999. ISBN 83-7073-188-0.
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[TPL-4] The Plant List. [dostęp 2013-01-30].

[iucn-5] Picea glauca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[grin-6] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2013-01-30].

[Podbielkowski-7] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[kido-8] Maciej Mynett, Magdalena Tomżyńska: Krzewy i drzewa ozdobne. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 1999. ISBN 83-7073-188-0.

[E-9] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]