Bronisław Huberman

Bronisław Huberman
Data i miejsce urodzenia	19 grudnia 1882 ; Częstochowa
Data i miejsce śmierci	16 czerwca 1947 ; Corsier-sur-Vevey
Instrumenty	skrzypce
Zawód	skrzypek
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Bronisław Huberman (ur. 19 grudnia 1882 w Częstochowie, zm. 16 czerwca 1947^[1] w Corsier-sur-Vevey) – polski skrzypek i pedagog żydowskiego pochodzenia. Należy do grona najwybitniejszych polskich skrzypków XX wieku.

Życiorys

Był synem zasymilowanych Żydów Jankiela (Jakuba) i Etli (Aleksandry) z domu Goldman (ur. 1863 we Włodawie). Naukę gry na skrzypcach rozpoczął pod kierunkiem M. Michałowicza i J. Rozena. Szybko zyskał opinię „cudownego dziecka” i rozpoczął błyskotliwą karierę. W 1892 r. podjął naukę gry na skrzypcach w Berlinie, pod kierunkiem światowej sławy pedagoga i skrzypka, Józefa Joachima. Już wtedy koncertował m.in. w Wiedniu, a rok później w Niemczech, Holandii, Belgii i Francji. Od swojego protektora i opiekuna, Jana hr. Zamoyskiego otrzymał skrzypce Gibson wykonane przez Stradivariusa.

W 1896 r. Huberman wykonał w Wiedniu koncert Brahmsa w obecności kompozytora. Rok później, po zagraniu serii koncertów w Europie, wyjechał do USA. Wkrótce stał się jednym z najbardziej znanych wirtuozów skrzypiec. Podejmował współpracę artystyczną m.in. z wiolonczelistą Pablo Casalsem i pianistą Ignacym Friedmanem. Wspólnie wykonali w 1927 r. komplet triów L. van Beethovena w ramach obchodów 100-lecia śmierci tego kompozytora.

Huberman był inicjatorem powołania Israel Philharmonic Orchestra w Tel Awiwie. Był także propagatorem idei Zjednoczonej Europy. Wygłaszał na ten temat odczyty i publikował artykuły. Zajmował się także działalnością pedagogiczną. Jego uczennicą była m.in. Irena Dubiska. Prowadził klasę mistrzowską w Akademie für Musik w Wiedniu.

Hubermanowi skradziono w roku 1936 skrzypce Stradivariusa Gibson ex Huberman z roku 1713 z garderoby artystów nowojorskiej Carnegie Hall. Złodziej, z zawodu wędrowny muzyk, zachował skradzione skrzypce do końca życia i dopiero na łożu śmierci przyznał się żonie do kradzieży. Skrzypce nabył w roku 2001 amerykański skrzypek Joshua Bell.

Rodzina

Jego żoną od 1910 była aktorka Elza Małgorzata Galafres (1879–1977), z którą miał syna Jana Bronisława (ur. 1911 w Wiedniu), oboje wyznania ewangelicko-reformowanego^[2].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (28 kwietnia 1926)^[3]^[4]
Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)^[5]

Upamiętnienie

W Częstochowie odbywa się Międzynarodowy Festiwal Wiolinistyczny im. Bronisława Hubermana.

Jego imieniem jest również nazwana Filharmonia Częstochowska.

Przypisy

↑ Dziennik Łódzki, 18 czerwca 1947 r., rok III, nr 164 (714).
↑ http://zamosc.ap.gov.pl/images/pliki/archiwariusz/2002/6-K%C4%99d-wirtuoz.pdf
↑ M.P. z 1926 r. nr 99, poz. 294 „za zasługi, położone na polu sztuki”.
↑ Polonia Restituta. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 101 z 6 maja 1926.
↑ Kronika Muzyczna, „Śpiewak” (R. 12, Nr 2), 1931, s. 24 .

Bibliografia

Jan Prosnak, Huberman Bronisław (hasło), [w:] Słownik Muzyków Polskich, tom 1, red. J. M. Chomiński, PWM, Kraków 1964, s. 187–188.
Zofia Helman, Huberman Bronisław (hasło), [w:] Encyklopedia Muzyczna PWM, część biograficzna, tom 4. - hij, red. E. Dziębowska, PWM, Kraków 1993, s. 312–313.
Piotr Szalsza, Bronisław Huberman czyli pasje i namiętności zapomnianego geniusza, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa 2001.
Marian Fuks, Księga sławnych muzyków pochodzenia żydowskiego, Wydawnictwo „Sorus”, Żydowski Instytut Historyczny, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań – Warszawa 2003, s. 152–154.
Polski Słownik Judaistyczny. Dzieje. Kultura. Religia. Ludzie, tom 1, red. Z. Borzymińska i R. Żebrowski, wyd. Prószyński i Spółka, Warszawa 2003, s. 620.

Linki zewnętrzne

Bronisław Huberman, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22] .
Artykuł w Dużym Formacie Gazety Wyborczej dotyczący historii skrzypiec Stradivariusa, niegdyś należących do B. Hubermana

[1] Dziennik Łódzki, 18 czerwca 1947 r., rok III, nr 164 (714).

[2] ttps://zamosc.ap.gov.pl/images/pliki/archiwariusz/2002/6-K%C4%99d-wirtuoz.pdf

[3] M.P. z 1926 r. nr 99, poz. 294 „za zasługi, położone na polu sztuki”.

[4] Polonia Restituta. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 101 z 6 maja 1926.

[5] Kronika Muzyczna, „Śpiewak” (R. 12, Nr 2), 1931, s. 24 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]