Constantin Régamey

Constantin (Konstanty) Régamey
	; Constantin (Konstanty) Régamey (Kraków, marzec 1967)
Data i miejsce urodzenia	28 stycznia 1907 ; Kijów
Data i miejsce śmierci	27 grudnia 1982 ; Lozanna
Zawód, zajęcie	kompozytor, krytyk, indolog
	Multimedia w Wikimedia Commons

Constantin (Konstanty) Régamey (ur. 28 stycznia 1907 w Kijowie, zm. 27 grudnia 1982 w Lozannie) – polsko-szwajcarski kompozytor, krytyk muzyczny i indolog.

Życiorys

Edukacja

Absolwent Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego w Warszawie (1925)^[1]. Muzyki uczył się m.in. u Reinholda Gliera oraz Jerzego Turczyńskiego. Studiował filologię klasyczną i indologię w Warszawie (studia ukończył w 1931 roku), a od 1932 roku orientalistykę i językoznawstwo w Paryżu. W 1935 roku na Uniwersytecie Józefa Piłsudskiego w Warszawie uzyskał doktorat w zakresie filologii indyjskiej i gramatyki porównawczej języków indoeuropejskich. Pełnił obowiązki starszego asystenta UJP, a od 27 września 1938 objął stanowisko docenta filologii indyjskiej na Wydziale Humanistycznym UJP^[2]. Na uniwersytecie wykładał indologię. Od 1932 roku działał również jako krytyk muzyczny. W latach 1937–1939 redagował czasopismo „Muzyka Polska”. Od 1937 roku był żonaty z Anną Janiną Kucharską.

Czasy II wojny światowej

W czasie II wojny światowej przebywał w Polsce, był kurierem Armii Krajowej. Działał w konspiracyjnej organizacji katolickiej Unia, kierowanej przez Jerzego Brauna^[3].

Grywał w kawiarniach jako pianista, zadebiutował też jako kompozytor – lekcji kompozycji udzielał mu Kazimierz Sikorski. Jako jeden z pierwszych kompozytorów w Polsce stosował technikę dodekafoniczną. Zastosował ją w Kwintecie wykonanym w czasie okupacji na konspiracyjnym koncercie w Warszawie.

Po upadku Powstania warszawskiego, umieszczony przez Niemców w obozie w Sztutowie, potem w Hamburgu, zwolniony w listopadzie 1944 roku jako obywatel szwajcarski.

Czasy powojenne

Od 1944 do 1977 roku wykładał filologię orientalną i słowiańską na uniwersytetach we Fryburgu i Lozannie. Był prezesem Association des Musiciens Suisses (1963–1968). W 1964 roku powołał do życia Szwajcarską Radę Muzyczną.

Komponował utwory orkiestrowe, kameralne, wokalno-instrumentalne (Pieśni perskie). Wiele z nich prawykonywał Paul Sacher. Publikował na temat buddyzmu oraz teorii muzyki.

Po wojnie wielokrotnie przyjeżdżał Polski, zarówno jako filozof-indolog, m.in. jako recenzent pracy habilitacyjnej ks. Franciszka Tokarza (KUL 1957) czy doktoratu Tomasza Rucińskiego (ATK 1978), jak i jako muzyk – na festiwalu Warszawska Jesień.

Wybrane kompozycje

(wg źródła^[4])

Preludium na fortepian (1920)
Sześć pieśni młodzieńczych na sopran i fortepian (1921)
Preludium na fortepian (1921)
Andante na fortepian (1921-29)
Studio da concerto na fortepian (1935)
Pieśni perskie [wersja I] na baryton i fortepian (1942)
Pieśni perskie [wersja II] na baryton i 2 fortepiany (1942)
Pieśni perskie [wersja III] na bas-baryton i orkiestrę kameralną (1942)
Kwintet na klarnet, fagot, skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1942-44)
Sonatina na flet i fortepian (lub klawesyn) (1945)
Introduction et Allegro na orkiestrę (1946)
Kwartet smyczkowy nr 1 (1948)
Variazioni e Tema na wielką orkiestrę (1948)
Musique pour cordes (1953)
Cinq Etudes [wersja I] pour voix de femme et piano (1955)
Cinq Etudes [wersja II] pour voix de femme et orchestre (1956)
Don Robott, opera w 2 aktach [niedokończona] (1959–68)
Drei Lieder des Clowns für Bass-Bariton und Orchester (1960-68)
Cinq Poèmes de Jean Tardieu pour choeur mixte de solistes a cappella (1962)
Autographe [wersja I] pour orchestre de chambre (1962)
4 × 5. Concerto pour quatre quintettes na 4 kwintety i orkiestrę (1964)
Variations sur un thème de Bartók pour violon et violoncelle (1966)
Autographe [wersja II] pour orchestre de chambre (1966)
Symphonie de l’incantation pour grand orchestre, soprano et baryton (1967)
Nietożsamość a nieskończoność (La Non-Identité Infinie) na niemą recytatorkę, śpiew i niezidentyfikowaną liczbę instrumentów [utwór napisany pod pseudonimem Anonymus Helveticus] (1967)
Drei Lieder des Clowns (z opery Don Robott) na baryton i orkiestrę (1968)
Alpha..., cantate pour tenor et grand orchestre (1970)
Mio, mein Mio, opera w 2 aktach „dla dzieci i dorosłych” (1973)
Lila. Koncert podwójny na skrzypce, wiolonczelę i małą orkiestrę (1976)
Wizje, kantata na baryton, chór, orkiestrę i organy (1978)

Przypisy

↑ Smolna 30. Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego Warszawa: PIW, 1989, s. 346, poz. 40 oraz fot. nr 41 po s. 224.
↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 455, 5 listopada 1938.
↑ Hańderek 2017 ↓, s. 183.
↑ Konstanty (Constantin) Regamey [online], Polskie Centrum Informacji Muzycznej [dostęp 2021-05-20] .

Bibliografia

MałgorzataM. Kosińska MałgorzataM., Konstanty (Constantin) Regamey, [w:] Twórcy [online], Culture.pl, 2007 [dostęp 2024-03-23] .
Jerzy Stankiewicz, Konstanty Régamey, Encyklopedia muzyczna PWM, tom „Pe-R”, s. 331–335
K. Régamey, Wybór pism estetycznych. Kraków, Universitas, 2010 (seria: Klasycy Estetyki Polskiej)
MarekM. Hańderek MarekM., Jerzy Braun a Służba Bezpieczeństwa – przyczynek do emigracyjnych losów pisarza, [w:] SławomirS. Łukasiewicz (red.), Emigracyjne miscellanea. Studia z dziejów polskiej emigracji politycznej 1939–1990, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017, s. 170–199 .

Linki zewnętrzne

Constantin Régamey w: Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny NUKAT
Constantin Régamey w: Discogs

[1] Smolna 30. Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego Warszawa: PIW, 1989, s. 346, poz. 40 oraz fot. nr 41 po s. 224.

[2] Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 455, 5 listopada 1938.

[CITEREFHańderek2017183-3] Hańderek 2017 ↓, s. 183.

[4] Konstanty (Constantin) Regamey [online], Polskie Centrum Informacji Muzycznej [dostęp 2021-05-20] .

[1]

[2]

[3]

[4]