Darmstädter Künstlerkolonie

Mathildenhöhe Darmstadt^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Niemcy
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	II, IV
Numer ref.	1614
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2021; na 44. sesji
	Położenie na mapie Hesji Mathildenhöhe Darmstadt
	Położenie na mapie Niemiec Mathildenhöhe Darmstadt
	49°52′38″N 8°40′01″E/49,877222 8,666944
	Multimedia w Wikimedia Commons
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Darmstädter Künstlerkolonie – kolonia artystyczna w Darmstadt, założona w 1899 roku przez wielkiego księcia Hesji Ernesta Ludwika na wzgórzu Mathildenhöhe; pierwszymi członkami kolonii byli artyści secesji: Peter Behrens (1868–1940), Paul Bürck(inne języki) (1878–1947), Rudolf Bosselt(inne języki) (1871–1938), Hans Christiansen (1866–1945), Ludwig Habich(inne języki) (1872–1949), Patriz Huber(inne języki) (1878–1902) i Joseph Maria Olbrich (1867–1908).

W 2021 roku kolonia na Mathildenhöhe została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Kolonia została założona w 1899 roku przez wielkiego księcia Hesji Ernesta Ludwika (1868–1937)^[1]. Książę zaprosił do Darmstadt siedmiu artystów z Monachium, Paryża i Wiednia: Peter Behrens (1868–1940), Paul Bürck(inne języki) (1878–1947), Rudolf Bosselt(inne języki) (1871–1938), Hans Christiansen (1866–1945), Ludwig Habich(inne języki) (1872–1949), Patriz Huber(inne języki) (1878–1902) i Joseph Maria Olbrich (1867–1908)^[1]^[2]. Przez trzy lata wypłacał im pensje^[2].

Artyści, którzy cieszyli się wolnością twórczą, zobowiązani byli do wystawiania swoich prac na wystawach, także dla potencjalnych kupujących^[1]. Niektórzy z artystów otrzymali ziemie na wzgórzu Mathildenhöhe, gdzie wznosili dla siebie domu często własnego projektu^[1]. Domu te zostały zaprezentowane jako nowoczesne dzieła sztuki – z wnętrzami i wyposażeniem autorstwa artystów – na wystawie „Ein Dokument Deutscher Kunst” (tłum. Dokument Niemieckiej Sztuki)^[1].

W latach 1899–1914 do kolonii przyjechało 23 artystów^[1]. Na architekturę Mathildenhöhe największy wpływ mieli Joseph Maria Olbrich, Albin Müller(inne języki) (1871–1941) i Bernhard Hoetger (1874–1949)^[1]. Kolonię charakteryzuje zabudowa secesyjna z Hochzeitsturm(inne języki), salą wystawienniczą i gmachem z atelier artystów^[1].

W sąsiedztwie kolonii książę Ernest Ludwik założył manufakturę porcelany, którą prowadził Jakob Julius Scharvogel(inne języki) (1854–1938), manufakturę szkła artystycznego, którą kierował Josef Emil Schneckendorf(inne języki) (1865–1949), oraz drukarnię „Ernst Ludwig-Presse” prowadzoną przez braci Kleukensów: Friedricha Wilhelma(inne języki) (1878–1956) i Christiana Heinricha(inne języki) (1880–1954)^[1]. Kolonia zapoczątkowała nową formę współpracy między pomiędzy artystami a przemysłem, która później była kontynuowana przez Deutscher Werkbund^[3].

Prace użytkowe i artystyczne wszystkich artystów wystawiano na regularnie organizowanych wystawach w 1901, 1904, 1908 i 1914 roku^[1]. W 1904 roku na potrzeby wystawy wzniesiono tzw. Drei-Häuser-Gruppe projektu Olbricha^[3]^[1]. Z okazji wystawy w 1908 roku powstały Hochzeitsturm(inne języki) i sala wystawiennicza^[3]. Wystawy przestały być organizowane wraz z wybuchem I wojny światowej, a kolonia została formalnie rozwiązana w 1929 roku^[1]. Przez lata pozostawała w zapomnieniu aż do lat 50. XX w., kiedy zaczęto interesować się secesją^[2]. Zainteresowanie kolonią, jej twórcami i ich pracami odżyło po zorganizowanej w 1976 roku wystawie retrospektywnej^[2].

W 1990 roku otwarto Museum Künstlerkolonie Darmstadt (MKKD), dokumentujące działalność kolonii, w którego zbiorach znajdują się obrazy, rzeźby, grafiki, meble, tekstylia, modele architektoniczne, wyroby ceramiczne i jubilerskie zaprojektowane i wykonane przez artystów kolonii^[4].

W 2021 roku kolonia na Mathildenhöhe została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[5].

Artyści

W latach 1899–1914 kolonię tworzyli^[6]:

Peter Behrens (1899–1903)
Rudolf Bosselt(inne języki) (1899–1903)
Paul Bürck(inne języki) (1899–1902)
Hans Christiansen (1899–1902)
Johann Vincenz Cissarz(inne języki) (1903–1906)
Daniel Greiner (1903–1906)
Ludwig Habich(inne języki) (1899–1906)
Paul Haustein(inne języki) (1903–1905)
Bernhard Hoetger (1911–1914)
Patriz Huber(inne języki) (1899–1902)
Heinrich Jobst(inne języki) (1907–1918)
Friedrich Wilhelm Kleukens(inne języki) (1907–1918)
Christian Heinrich Kleukens(inne języki) (1913–1918)
Edmund Körner (1911–1916)
Emanuel Josef Margold(inne języki) (1911–1929)
Albin Müller(inne języki) (1906–1914)
Joseph Maria Olbrich (1897–1908)
Fritz Osswald(inne języki) (1913–1921)
Hanns Pellar(inne języki) (1911–1925)
Ernst Riegel(inne języki) (1906–1912)
Jakob Julius Scharvogel(inne języki) (1906–1914)
Josef Emil Schneckendorf(inne języki) (1906–1912)
Theodor Wende(inne języki) (1913–1921)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Stadtlexikon Darmstadt i Sikora ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d Mathildenhöhe Darmstadt ↓.
↑ ^a ^b ^c Stadt Darmstadt ↓.
↑ Stadtlexikon Darmstadt i Zentgraf ↓.
↑ UNESCO ↓.
↑ Institut Mathildenhöhe ↓.

Bibliografia

Stadt Darmstadt: Darmstädter Künstlerkolonie 1899-1914. [w:] www.darmstadt.de [on-line]. [dostęp 2019-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-24)]. (niem.).
Mitglieder der Künstlerkolonie. [w:] www.mathildenhoehe.eu [on-line]. [dostęp 2019-05-25]. (niem.).
Die Künstlerkolonie auf der Mathildenhöhe Darmstadt. [w:] www.mathildenhoehe-darmstadt.de [on-line]. [dostęp 2019-05-25]. (niem.).
Sonja Sikora: Künstlerkolonie, Darmstädter. W: Stadtlexikon Darmstadt. (niem.).
Mi Yeon Zentgraf: Museum Künstlerkolonie Darmstadt (MKKD). W: Stadtlexikon Darmstadt. (niem.).
UNESCO: Five sites in the Arab and Europe regions inscribed on UNESCO’s World Heritage List. [dostęp 2021-07-27]. (ang.).

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[CITEREFStadtlexikon_DarmstadtSikora-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Stadtlexikon Darmstadt i Sikora ↓.

[CITEREFMathildenhöhe_Darmstadt-4] Mathildenhöhe Darmstadt ↓.

[CITEREFStadt_Darmstadt-5] Stadt Darmstadt ↓.

[CITEREFStadtlexikon_DarmstadtZentgraf-6] Stadtlexikon Darmstadt i Zentgraf ↓.

[CITEREFUNESCO-7] UNESCO ↓.

[CITEREFInstitut_Mathildenhöhe-8] Institut Mathildenhöhe ↓.

[9] Wspólnie z Wielką Brytanią

[10] Wspólnie z Austrią, Francją, Słowenią, Szwajcarią, Włochami

[11] Wspólnie z Argentyną, Belgią, Francją, Indiami, Japonią i Szwajcarią

[12] Wspólnie z Austrią, Belgią, Czechami, Francją, Wielką Brytanią i Włochami

[13] Wspólnie z Holandią, Danią

[14] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami

[15] Wspólnie z Polską

[a]

[b]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]

[G]

Kulturowe	Katedra w Akwizgranie Katedra w Spirze Pałac arcybiskupi w Würzburgu, ogrody pałacowe i Plac Rezydencji Kościół pielgrzymkowy w Wies Pałace Augustusburg i Falkenlust w Brühl Katedra Wniebowzięcia Matki Bożej, skarbiec i Kościół św. Michała w Hildesheimie Zabytki rzymskie w Trewirze (Porta Nigra, most rzymski, Termy Cesarskie, amfiteatr rzymski, Barbarathermen, Bazylika Konstantyna, kolumna w Igel, Katedra św. Piotra i Kościół Najświętszej Marii Panny) Lubeka miasto hanzeatyckie Granice Cesarstwa Rzymskiego (Wał Hadriana, Wał Antonina i Limes Górnogermańsko-Retycki)^[A] Pałace i zespoły parkowe w Poczdamie i Berlinie Opactwo i klasztor Altenmünster w Lorsch Kopalnie w Rammelsberg oraz zespół zabytkowy w Goslar Bamberg – miasto i katedra św. Piotra i Jerzego Opactwo Maulbronn Kolegiata, zamek i Stare Miasto w Quedlinburgu Huta żelaza w Völklingen Katedra w Kolonii Budynki Bauhausu w Dessau-Roßlau i Weimarze Zabytki upamiętniające pobyt Lutra w Eisleben i Wittenberdze Klasycystyczny Weimar Wyspa Muzeów w Berlinie Zamek Wartburg koło Eisenach Ogrody Dessau-Wörlitz Wyspa klasztorna Reichenau na Jeziorze Bodeńskim Kompleks przemysłowy kopalni i koksowni Zollverein w Essen Dolina górnego Renu Stare Miasta Stralsundu i Wismaru Ratusz i posąg Rolanda w Bremie Stare miasto w Ratyzbonie wraz z dzielnicą Stadtamhof Modernistyczne osiedla mieszkaniowe w Berlinie Prehistoryczne osady na palach^[B] Fabryka obuwia Fagus w Alfeldzie Opera Margrabiów Park Wilhelmshöhe w Kassel Karoliński westwerk kościoła i „civitas” w Corvey Speicherstadt i Kontorhausviertel wraz z Chilehaus Dzieła architektury Le Corbusiera^[C] Jaskinie i sztuka epoki lodowej w Jurze Szwabskiej Archeologiczny zespół graniczny Hedeby i Danevirke Katedra w Naumburgu Wspaniałe miasta uzdrowiskowe Europy^[D] Mathildenhöhe Darmstadt
Przyrodnicze	Kopalnia skamielin w Messel Morze Wattowe^[E] Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy^[F]
Kulturowe i przyrodnicze	Park Mużakowski w Bad Muskau^[G]