Fastów
50°04′N 29°55′E/50,066667 29,916667
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Populacja (2021) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 4565 | ||||
| Kod pocztowy |
08500 — 08509 | ||||
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
| 50°04′N 29°55′E/50,066667 29,916667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Fastów (ukr. Фастів, Fastiw) – miasto na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie kijowskim. Około 44 tys. mieszkańców (2021).
Do XIX wieku oficjalna nazwa miasta to „Chwastów”.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wyludnione na skutek tatarskich najazdów tereny w XVI wieku szlachcic Filon Hulkiewicz przekazał biskupowi kijowskiemu Jakubowi Woronieckiemu, a zaczął je kolonizować biskup Józef Wereszczyński, który uczynił osadę siedzibą katolickich biskupów kijowskich, którzy uczynili z Fastowa ośrodek swojej domeny biskupiej. Biskup Wereszczyński ufundował też tutaj parafię i kościół, a nawet założył drukarnię.
Był miastem duchownym Rzeczypospolitej Obojga Narodów[2].
W 1596 roku nowo założone miasteczko najechał Kiryk Rużyński dziedzic Pawołoczy i zrabował sprzęty kościelne. Pomimo tego Fastów szybko się rozwijał co spowodowało, że król Zygmunt III Waza wydał w 1601 r. przywilej o nadaniu mu praw miejskich.
W 1620 roku biskup Radoszewski sprowadził tu zakon jezuitów i wybudował basztę obronną. Jezuici wkrótce wybudowali tu kościół i szkołę.
W czasie wojen kozackich wśród celebry, przy wystawieniu Przenajśw. Sakramentu, gdy kapłan śpiewał Salvum fac; usłyszano płacz rzewny, głos boleści. (...) Sakramentem głos nadludzki dał się słyszéć, jęk bolesny przed wojnami, które kościół i kraj cały zniszczyć miały. [3]
16 lutego 1649 roku kozacy najechali na miasto podczas jarmarku i zamordowali 13 szlachciców. W tym samym roku na miasteczko najechali Tatarzy, którzy wymordowali mieszkańców.
Po bitwie pod Wiedniem miasteczko było siedzibą Semena Paleja, który je ufortyfikował i stąd wyprawiał się na rabunek. W latach 1702–1704 miasteczko znajdowało się na terenie ogarniętym powstaniem Semena Paleja stłumionym przez hetmana Adama Mikołaja Sieniawskiego. Po powstaniu Paleja miasteczko znowu było wyludnione tak bardzo, że w 1714 roku mieszkała w nim 1 osoba.
Ponowne zasiedlanie rozpoczął biskup Jan Joachim Tarło, a potem biskup Samuel Ożga, który zbudował tu w 1723 r. kościół katolicki. Od XVIII wieku była to także siedziba jednego z trzech dekanatów katolickiej Diecezji Kijowskiej. W 1749 i 1750 Fastów ponownie ucierpiał, tym razem w wyniku najazdu hajdamaków, co spowodowało, że w 1751 roku stanęła tu dla ochrony chorągiew milicji wojewódzkiej.
W 1768 podczas koliszczyzny zbuntowani chłopi ruscy i kozacy urządzili w mieście pogrom ludności żydowskiej i szlachty polskiej[4], a także okradli i spalili kościół.
W 1787 roku przez miasteczko przejeżdżał król Stanisław August Poniatowski. W 1789 stacjonował tu 2 Pułk Przedniej Straży Buławy Wielkiej Koronnej. W 1791 roku zbudowano nowy kościół Podwyższenia Krzyża Świętego.
Od 1793 roku na skutek II rozbioru Polski miasto znalazło się w granicach Rosji. W XIX wieku doprowadzono tu kolej. W 1903 roku miejscowi Polacy rozpoczęli budowę murowanego kościoła katolickiego.
We wrześniu 1919, podczas rosyjskiej wojny domowej, oddziały białogwardzistów dokonały pogromu ludności żydowskiej, mordując 1300–1800 osób. Na skutek pogromu dzielnica żydowska została zrujnowana[5]. Podczas wyprawy kijowskiej w 1920 roku około 1 maja miasto zajęły wojska polskie i pozostały w nim około miesiąca. Zdobyto wtedy bolszewicki pociąg pancerny Postrach nr 2[6]. Po 28 maja 1920 przeniosła się do Fastowa z Białej Cerkwi polska 7 Eskadra Myśliwska im. Tadeusza Kościuszki. W latach 1941–1943 pod okupacją niemiecką.
Podczas okupacji hitlerowskiej, w sierpniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1200 osób. 6 października 1941 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali[7].
Od 1991 roku w granicach Ukrainy.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kościół rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża wybudowany w latach 1903–1911 z żółtej cegły według projektu działającego w Odessie polskiego architekta Władysława Dąbrowskiego[8][9]. Fundusze na budowę pochodziły ze zbiórki miejscowych Polaków przy dużym udziale Maria Branickiej z Białej Cerkwi[8]. Architektura kościół stanowi unikatowy przykład połączenia stylu neogotyckiego z elementami neoromańskimi i modernistycznymi. W 1934 r. komuniści odebrali kościół katolikom i zamienili na magazyn. Remont kościoła został przeprowadzony w 1991 dzięki głównie inicjatywie tutejszego proboszcza parafii Zygmunta Kozara (1937–2003). Naprzeciwko kościoła w latach 90. XX w. został odrestaurowany także budynek katolickiego seminarium duchowego.
- Cerkiew Pokrowska z dzwonnicą
- Park Młodzieżowy
- Muzeum Lokalne
-
Kościół Podwyższenia Krzyża -
Cerkiew Pokrowska -
Dzwonnica przy cerkwi -
Park Młodzieżowy -
Muzeum Lokalne
_-_%D0%B4%D0%B7%D0%B2%D1%96%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8F.jpg)
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]Obecnie posługę w parafii rzymskokatolickiej sprawują dominikanie, którzy w 2005 r. otworzyli i prowadzą ośrodek pomocy – Dom św. Marcina de Porres dla dzieci zaniedbanych środowiskowo i dzieci ulicy[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2021 року [online] [dostęp 2021-07-14] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-26] (ukr.).
- ↑ Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów - Bracław). T. 3, Warszawa 1897, s. 229.
- ↑ Eustachy Iwanowski, Rozmowy o polskiéj koronie, Kraków 1873, na str. 655
- ↑ Władysław Andrzej Serczyk, Koliszczyzna, Kraków 1968, s. 110
- ↑ J.D. Klier: Russian Civil War [w: R.S. Levy, Antisemitism: A Historical Encyclopedia Of Prejudice And Persecution]. ABC-Clio, 2005, s. 636. ISBN 1-85109-439-3. [dostęp 2013-02-12]. (ang.). O. Budnitskii: Russian Jews Between the Reds and the Whites, 1917-1920. University of Pennsylvania Press, 2012, s. 216-273. ISBN 978-0-8122-4364-2. [dostęp 2012-12-28]. (ang.). Y. Arad: The Holocaust in the Soviet Union. Yad Vashem, 2009, s. 13-14. [dostęp 2013-02-12]. (ang.).
- ↑ l, Fotokarta / Przegląd wyników wyszukiwania [online], www.foto.karta.org.pl [dostęp 2018-03-08] (pol.).
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1594.
- ↑ a b Historia parafii rzymskokatolickiej w Fastowie | Słowo Polskie [online] [dostęp 2022-07-13] (pol.).
- ↑ Polscy architekci w Odessie - Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krzeszowickiej [online], www.smzk.org.pl [dostęp 2022-07-13].
- ↑ Dom Świętego Marcina. Fundacja Przyjaciół Ukrainy proUkraina, 2013-05-20. [dostęp 2014-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-16)].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Chwastów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 660.
