Przejdź do zawartości

Fritz Löhner-Beda

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Fritz Löhner-Beda
Data i miejsce urodzenia

24 czerwca 1883
Uście nad Orlicą

Data i miejsce śmierci

4 grudnia 1942
Auschwitz-Birkenau

Narodowość

żydowska

Język

niemiecki

Dziedzina sztuki

muzyka

Epoka

XX w.

podpis
Plakat upamiętniający 50 szlagierów Löhnera-Bedy

Fritz Löhner-Beda (ur. 24 czerwca 1883 w Uściu nad Orlicą, zm. 4 grudnia 1942 w Auschwitz-Birkenau, podobóz Monowitz, pol. Monowice[1]) – austriacki librecista operetkowy.

Fritz Löhner-Beda urodził się w 1883 roku w Kraju Sudetów. Ukończył studia germanistyczne i prawnicze. Zasłynął w Wiedniu dzięki publikowanym w prasie ciętym wierszom satyrycznym. Pisał też liryki i dramaty. Jego dramat o Oskarze Wildzie Król życia zwrócił na niego uwagę publiczności i krytyków. Zdobył duże powodzenie dzięki pisanym dla kabaretów szlagierom. Z czasem przeszedł do operetki pisząc dla Eyslera, Aschera i Stolza. Jednak prawdziwe sukcesy przyniosła mu współpraca z Lehárem pod koniec lat 20[2].

Po raz pierwszy zetknęli się w 1914 roku. Libretto napisanego wówczas przez Bedę Astronoma nie należało do szczególnie udanych[3]. W 1928 roku po sukcesach Paganiniego i Carewicza Beda zaproponował Lehárowi napisane wspólnie z wiedeńskim ginekologiem dr Ludwigiem Herzerem libretto Fryderyki, opowiadające o młodzieńczej miłości Goethego do córki pastora, Fryderyki Brion. Fryderyka okazała się kolejnym sukcesem operetkowym i zacieśniła współpracę spółki librecistów z Lehárem[4]. W następnym roku Beda namówił kompozytora do przerobienia libretta Victora Léona do wystawionej w 1923 roku operetki Żółty kaftan. Beda z Herzerem oczyścili utwór z błędów, nadali mu żywsze tempo i przebudowali go konstrukcyjnie przyczyniając się w ten sposób do sukcesu jednej z najsłynniejszych operetek w historii gatunku: Krainy uśmiechu (1929)[5].

Zachęceni powodzeniem przeróbki Żółtego kaftana Beda i Herzer postanowili w następnym roku przerobić napisanych w 1914 roku Nareszcie samych. Wystawiona 30 grudnia 1930 roku operetka Piękny jest świat nie okazała się jednak sukcesem[6]. Nie udało się też powtórzyć wcześniejszych sukcesów napisaną dla Lehára wspólnie z Paulem Kneplerem komedią muzyczną Giuditta (1934)[7]. Krytycy zarzucali zresztą Löhnerowi-Bedzie, że kopiuje sam siebie pisząc libretta wedle stale tego samego schematu.

Po Anschlussie Austrii do Niemiec, Löhner-Beda z uwagi na swoje żydowskie pochodzenie został aresztowany w 1938 roku, torturowany w więzieniu i przewieziony do obozu Dachau, potem do Buchenwaldu[8]. Zmarł w obozie Auschwitz-Birkenau w 1942 roku[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Fritz Löhner-Beda. buchenwald.de. [dostęp 2020-06-17]. (ang.).
  2. ↑ Bernard Grun: Dzieje operetki. s. 342.
  3. ↑ Lucjan Kydryński: Usta milczą dusza śpiewa. s. 122.
  4. ↑ Lucjan Kydryński: Usta milczą dusza śpiewa. s. 170.
  5. ↑ Lucjan Kydryński: Usta milczą dusza śpiewa. s. 176-177.
  6. ↑ Lucjan Kydryński: Usta milczą dusza śpiewa. s. 183.
  7. ↑ Lucjan Kydryński: Usta milczą dusza śpiewa. s. 197.
  8. ↑ Lucjan Kydryński: Usta milczą dusza śpiewa. s. 216.
  9. ↑ ''Fritz Löhner-Beda'' [online], buchenwald.de [dostęp 2020-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-13] (ang.); Lucjan Kydryński, Usta milczą dusza śpiewa, Warszawa 1992, s. 216, błędnie Buchenwald.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Bernard Grun: Dzieje operetki. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1974.
  • Lucjan Kydryński: Przewodnik operetkowy. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1984. ISBN 83-224-0316-X.
  • Lucjan Kydryński: Usta milczą dusza śpiewa. Opowieść o życiu i twórczości Franciszka Lehára. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1992. ISBN 83-212-0621-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fritz_Löhner-Beda&oldid=72259305”