H-3 (1979)
 Bliźniaczy holownik H-7 | |
| Klasa | |
|---|---|
| Projekt | |
| Oznaczenie NATO |
Bucha |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1979 |
| Wodowanie |
1979 |
 Marynarka Wojenna (PRL)
| |
| Wejście do służby |
3 grudnia 1979 |
| Wycofanie ze służby |
30 marca 2007 |
| Los okrętu | |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 185 ton |
| Długość |
25,5 m |
| Szerokość |
6,8 m |
| Zanurzenie |
3,35 m |
| Materiał kadłuba | |
| Napęd | |
| silnik wysokoprężny o mocy 688 kW 1 śruba | |
| Prędkość |
11,5 węzła |
| Zasięg |
1500 Mm przy prędkości 9 węzłów |
| Sensory | |
| radar | |
| Załoga |
17 |
H-3 – polski holownik z okresu zimnej wojny, jedna z czterech jednostek projektu H-900/II. Okręt został zbudowany w Stoczni Remontowej Nauta w Gdyni i wszedł w skład Marynarki Wojennej 3 grudnia 1979 roku. Jednostka została skreślona z listy floty po blisko 28-letnim czasie użytkowania w dniu 30 marca 2007 roku.
Projekt i budowa
[edytuj | edytuj kod]Jednostki projektu H-900/II[a] powstały w Stoczni Remontowej Nauta jako rozwinięcie wcześniejszego projektu H-800/IV[2]. Konstruktorami holowników tego typu byli inż. Jan Arabas i Jerzy Matryba, a główną zmianą w stosunku do poprzedników była instalacja silnika o większej mocy i wzmocnienie części dziobowej, pozwalające na operowanie w pokruszonym lodzie[2][3]. Z założenia jednostki przeznaczone były do holowania okrętów MW, udziału w akcjach ratowniczo-gaśniczych oraz holowania tarcz artyleryjskich[2][3]. Na początku lat 80. stocznia Nauta zbudowała też nieznacznie różniącą się serię cywilnych holowników, określanych jako H-900/I[2].
H-3 został zamówiony i zbudowany w Stoczni Remontowej Nauta w Gdyni[2][3]. Stępkę okrętu położono w 1979 roku i w tym samym roku został zwodowany[4].
Dane taktyczno-techniczne
[edytuj | edytuj kod]Okręt był holownikiem portowo-redowym o długości całkowitej 25,5 metra (23 metry między pionami), szerokości 6,8 metra i zanurzeniu maksymalnym 3,35 metra (na rufie)[2][3]. Wysokość boczna wynosiła 3,55 metra[2]. Wyporność standardowa wynosiła 185 ton, a pełna 218 ton[2][3]. Siłownię jednostki stanowił silnik wysokoprężny Cegielski-Sulzer 6AL25/30 o mocy 688 kW (935 KM) przy 750 obr./min, napędzający poprzez przekładnię redukcyjną (redukującą obroty układu napędowego do 375 obr./min) i linię wałów pojedynczą trójłopatową śrubę nastawną Zamech-Liaaen 3CP56 ACG50 umieszczoną w dyszy Korta, mogącą obracać się w zakresie 35° na obie burty[2][5]. Prędkość maksymalna okrętu wynosiła 11,5 węzła, a zasięg wynosił 1500 Mm przy prędkości 9 węzłów[2][3]. Holownik zabierał na pokład 21,35 tony paliwa[2]. Uciąg na palu miał wartość 12 Ton[2][3]. Energię elektryczną zapewniały dwa zespoły prądotwórcze ZE400/E o mocy 52 kVA każdy i napięciu 3 x 400/231V/50Hz (składające się z prądnicy prądu przemiennego i silnika Leyland SW400/E o mocy 55 kW przy 1500 obr./min)[2].
Wykonany ze stali St 41 kadłub jednostki podzielony był na pięć przedziałów wodoszczelnych: I - skrajnik dziobowy ze skrzynią łańcuchową; II - pomieszczenia załogi (jedno dwunastoosobowe pomieszczenie mieszkalne i dwa dwuosobowe pomieszczenia mieszkalne; III - siłownia (silnik główny, agregaty prądotwórcze i pompy pożarowe), IV - magazyn oraz V - skrajnik rufowy z maszyną sterową[2][5]. W umieszczonej na pokładzie wykonanej ze stopów aluminium (PA 11N i PA 20N) nadbudówce znajdowały się: pomieszczenie dowódcy, kuchnia i jadalnia, blok sanitarny, magazyn prowiantu oraz szyb maszynowy (na dolnej kondygnacji)[2][5]. Na pokładzie nawigacyjnym nadbudówki znajdowało się główne stanowisko dowodzenia[2]. Na szczycie (pokładzie namiarowym) znajdował się maszt oraz działko wodno-pianowe DWP-16, a za tylną ścianą nadbudówki na pokładzie głównym umieszczony był główny hak holowniczy Kronos o uciągu 15 Ton z amortyzatorem sprężynowym i hydraulicznym oraz hak pomocniczy o takim samym uciągu[2][5]. Sprzęt ratowniczy stanowiły dwie pompy przeciwpożarowo-ratownicze 63WPs-254A/Z o wydajności 63 m³/h i wysokości podnoszenia słupa wody wynoszącej 60 metrów, zasilające działko wodno-pianowe[2][5]. Jednostka wyposażona była w radar nawigacyjny SRN-206[2][3]. Wyposażenie uzupełniało sześć pachołków cumowniczych i dwa holownicze[6]. Autonomiczność okrętu wynosiła 14 dób[2].
Załoga holownika składała się z 17 osób[2][b]. Okręt miał możliwość krótkotrwałego przyjęcia na pokład grodziowy 50 osób[3][4].
Służba
[edytuj | edytuj kod]H-3 został przyjęty w skład Marynarki Wojennej 3 grudnia 1979 roku[2][3]. Holownik został wcielony do 43. Dywizjonu Pomocniczych Jednostek Pływających Komendy Portu Wojennego Hel w ramach 9. Flotylli Obrony Wybrzeża[2][3]. W dniach 4–26 maja 1983 roku okręt wziął udział w wielkich ćwiczeniach sił Marynarki Wojennej o kryptonimie Reda-83[7]. W ciągu całego okresu służby H-3 wykonywał liczne zadania: asystował okrętom na redach, wprowadzał je do portów i pomagał w manewrowaniu, a także uczestniczył w akcjach ratowniczych[3]. Holownik został skreślony z listy floty po blisko 28-letnim okresie intensywnej eksploatacji 30 marca 2007 roku, ze względu na zły stan techniczny i nieopłacalność remontu[3][8]. Okręt trafił do Agencji Mienia Wojskowego, która 17 stycznia 2008 roku wystawiła go w przetargu na sprzedaż za kwotę 85 000 złotych. Holownik znalazł nabywcę za 510 000 złotych[9]. Jednostka została zezłomowana w 2010 roku[5][10].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W kodzie NATO oznaczane jako Bucha[1].
- ↑ Koszela 2017 ↓, s. 260 podaje, że liczebność załogi wynosiła 14 osób.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sharpe 1990 ↓, s. 459.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Ciślak 1995 ↓, s. 163.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Koszela 2017 ↓, s. 260.
- ↑ a b Grotnik 2017 ↓, s. 20.
- ↑ a b c d e f Grotnik 2017 ↓, s. 22.
- ↑ Malinowski i Grzesikowski 1994 ↓, s. 27.
- ↑ Rochowicz 2020 ↓, s. 45-46.
- ↑ Ciślak i Walczak 2007 ↓, s. 24.
- ↑ Ciślak i Walczak 2008 ↓, s. 30.
- ↑ Ciślak i Grotnik 2010 ↓, s. 21.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jarosław Ciślak, Tomasz Grotnik. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej: Losy okrętów. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 10/2010 (106), 2010. Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- Jarosław Ciślak, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej: Kolejne okręty na sprzedaż. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 2/2008 (74), 2008. Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- Jarosław Ciślak, Janusz Walczak. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej: Wycofanie pomocniczych jednostek pływających. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 9/2007 (69), 2007. Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Wyd. I. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej, 6. ISBN 83-86776-08-0.
- Tomasz Grotnik. Mistrzowie drugiego planu. „Morze”. Nr 9/2017 (24), 2017. Zespół Badań i Analiz Militarnych. ISSN 2543-5469.
- Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. II. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-68-9.
- Jarosław Malinowski, Tadeusz Grzesikowski: Marynarka Wojenna RP 1994. Tarnowskie Góry: Wydawnictwo „Okręty Wojenne”, 1994.
- Robert Rochowicz. Reda-83 – kiedyś to były ćwiczenia. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8 (1999), 2020. Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- Richard Sharpe (red.): Jane’s Fighting Ships 1990-91. London: Jane’s Defence Data, 1990. ISBN 0-7106-0904-3. (ang.).
