Jerzy Płażewski
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
| |
Jerzy Płażewski (ur. 27 sierpnia 1924 w Siedlcach, zm. 5 sierpnia 2015 w Warszawie[1][2]) – polski krytyk filmowy i historyk filmu, autor licznych książek i artykułów prasowych. Nazywany nestorem polskiej krytyki filmowej, jako czynny w zawodzie przez niemal 70 lat.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem fotografa Ignacego Płażewskiego. W czasie II wojny światowej był redaktorem naczelnym pisma „Młody Nurt” (1942-1944), wydawanego przez młodzieżówkę organizacji Miecz i Pług. Ukończył studia w Szkole Głównej Planowania i Statystyki (1950).
Już w czasie studiów publikował recenzje filmowe, m.in. w „Odrodzeniu”, a od 1949 pracował w tygodniku „Film” publikował recenzje w „Życiu Literackim”. Od 1952 do 1956 był kierownikiem działu filmowego w „Przeglądzie Kulturalnym”, a w latach 1956–1957 kierował miesięcznikiem „Film na świecie”. W 1960 założył w Warszawie Kino Dobrych Filmów „Wiedza” znajdujące się w Pałacu Kultury i Nauki i kierował nim do 1985. W 1965 obronił pracę doktorską z filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1968 był kierownikiem działu zagranicznego miesięcznika „Kino”, a członkiem redakcji tego pisma pozostał aż do swojej śmierci.
Napisał wiele książek poświęconych kinu światowemu, wielokrotnie zasiadał w jury festiwali filmowych, m.in. w Cannes, Berlinie, San Sebastian, Moskwie, Acapulco, Locarno, Karlowych Warach, Mannheim, Mar del Plata, Gdyni i Krakowie.
Należał do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz FIPRESCI. Otrzymał dwukrotnie Nagrodę im. Karola Irzykowskiego (1958, 1971). W 2008 został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[3].
Obejrzał ponad 13,5 tys. filmów. W pracy posługiwał się długopisem z latarką, którym sporządzał notatki w trakcie seansów[4].
W 2021 ukazała się poświęcona mu monografia pt. Jerzy Płażewski (red. Barbara Giza, Piotr Zwierzchowski; Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, ISBN 978-83-66849-17-4; seria: "Polcy krytycy filmowi"; autorzy: Andrzej Bukowiecki, Barbara Giza, Marta Hauschild, Barbara Hollender, Karol Jachymek, Monika Jacygrad, Krzysztof Kornacki, Arkadiusz Lewicki, Piotr Pławuszewski, Tadeusz Lubelski, Barbara Szczekała, Adam Wyżyński, Krzysztof Zanussi, Piotr Zwierzchowski).
Publikacje książkowe
[edytuj | edytuj kod]- Druga wojna światowa: chronologiczne zestawienie zdarzeń od Monachium do Poczdamu: 28. XI. 1938–2. VIII. 1945 (Wydawnictwo Poligrafika, Łódź 1947);
- Fotografowanie nie jest trudne (Wydawnictwo Poligrafika, Łódź 1947; wydanie 2 rozszerzone: Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1951; wydanie 3: Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1952; wydanie 4 uzupełnione: Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1957; wydanie 5 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1961; wydanie 6 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1968; wydanie 7 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1970; wydanie 8 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1972; wydanie 9: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1974; wydanie 10 jako Fotografowanie nie jest trudne. O fotografii czarno-białej: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1988);
- Szabla i pióro: rzecz o jenerale Hauke-Bosaku (Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1952);
- Szkice filmowe (Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1952);
- Filmy, które pamiętamy (Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik", Warszawa 1956);
- Filmowcy radzieccy i ich dorobek (1918-1957). 559 sylwetek twórczych (Centralne Archiwum Filmowe, Warszawa 1957);
- Mała historia filmu w ilustracjach (Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1957);
- Język filmu (Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1961; wydanie 2 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982; wydanie 3: Książka i Wiedza, Warszawa 2008);
- Andrzej Munk (22). Anthologie du Cinéma (Anthologie du Cinéma, Paris [février] 1967);
- Historia filmu dla każdego (Instytut Wydawniczy "Nasza Księgarnia", Warszawa 1968; wydanie 2 uzupełnione: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1977; wydanie 3 jako Historia filmu dla każdego 1895-1980: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1986; wydanie 4 uzupełnione jako Historia filmu: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1995; wydanie 5 poszerzone jako Historia filmu 1895-2000: Książka i Wiedza, Warszawa 2001; wydanie 6 poszerzone jako Historia filmu 1895-2003: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 2005; wydanie 7 jako Historia filmu 1895-2005: Książka i Wiedza, Warszawa 2007; wydanie 8, niezmienione: Książka i Wiedza, Warszawa 2008);
- 200 filmów tworzy historię najnowszą kina (Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1973)
- Historia filmu francuskiego: 1895-1989 (Editions Spotkania, Warszawa 1992; wydanie 2 jako Historia filmu francuskiego 1895-2003: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 2005)
- 75 najważniejszych międzynarodowych festiwali filmowych za granicą (skrypt powielany; Film Polski, Warszawa 1993).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jerzy Płażewski nie żyje. Nestor polskiej krytyki filmowej, łącznik Polski z kinem światowym - miał 90 lat. gazeta.pl, 2015-08-05. [dostęp 2015-08-06].
- ↑ Zmarł Jerzy Płażewski, nestor polskiej krytyki filmowej. tvn24.pl, 2015-08-05. [dostęp 2015-08-05].
- ↑ Filmowcy otrzymali medale Gloria Artis. wp.pl, 2008-10-29. [dostęp 2012-12-05].
- ↑ Łukasz Maciejewski. Długopis z latarką. Jerzy Płażewski (1924–2015). „Kwartalnik Filmowy”. 91, s. 227-231, 2015. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja 3, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1993