Karol Maszkowski

Karol Maszkowski
Data i miejsce urodzenia	15 stycznia 1831 ; Dubno
Data i miejsce śmierci	2 września 1886 ; Lwów
Miejsce spoczynku	Cmentarz Łyczakowski
Zawód, zajęcie	matematyk

Karol Maszkowski^[1] (ur. 15 stycznia 1831 w Dubnie, zm. 2 września 1886 we Lwowie) – polski matematyk, rektor Akademii Technicznej (1875–1876). Radny miasta Lwowa.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jana Maszkowskiego i Józefy z domu Simath, jego braćmi byli Marceli i Rafał Maszkowscy. Po ukończeniu gimnazjum we Lwowie w 1848 wyjechał do Wiednia, gdzie przez cztery lata studiował na Politechnice, a następnie do 1854 wykładał w wyższej szkole realnej w Innsbrucku. Przez dwa kolejne lata mieszkał w Krakowie, gdzie również był wykładowcą w Instytucie Technicznym. W 1856 powrócił do Lwowa, otrzymał etat wykładowcy w wyższej szkole realnej, skąd usunięto to w 1862 za organizację i udział w manifestacjach patriotycznych. Mimo negatywnego nastawienia władz został na zlecenie Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarczego docentem geometrii, arytmetyki i mechaniki w Wyższej Szkole Rolnej w Dublanach. Uczestniczył w powstaniu styczniowym, a także przekazał znaczący dar na skarb narodowy. W 1867 opuścił uczelnię w Dublanach ponieważ został powołany do kierowania Katedrą Geometrii Wykreślnej na Wydziale Budownictwa Akademia Techniczna. Stanowisko to piastował aż do śmierci, w latach 1875-1876 był rektorem uczelni.

Dorobek naukowy

Był prekursorem lwowskiej szkoły geometrii wykreślnej, w 1875 napisał pracę pt. "Perspektywa rzutowa jako wynik rzutów prostokątnych na płaszczyzny ukośne względem siebie położone". Przedstawił tam nowatorską metodę perspektywy rzutowej, która pozwalała prościej uzyskiwać obrazy utworów przestrzennych. W 1879 nawiązując do ustaleń paryskiego Towarzystwa Nauk Ścisłych ogłosił zasady perspektywy wolnej. Ponadto był autorem podręcznika akademickiego do geometrii wykreślnej, który ukazał się drukiem po raz pierwszy w 1875, po raz drugi w 1883. Wcześniej, w 1862 opublikowano przetłumaczony przez niego podręcznik Frantza Matzka "Siedmiocyfrowe pospolite logarytmy". Opublikował także prace dotyczące reformy szkolnictwa stopnia średniego (1879), wpływu techniki na cywilizację (1880), meteorologii (1881) oraz pracę naukową o liniach krzywych płaskich (1883).

Działalność społeczna

W 1867 był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, od 1868 do 1871 pełnił tam funkcję prezesa, zainicjował i redagował wydawane przez Towarzystwo czasopismo "Szkoła". W 1868 zorganizował pierwszy galicyjski zjazd pedagogów. Należał do komisji, która egzaminowała nauczycieli szkół średnich, należał do grona inicjatorów i organizatorów lwowskiej szkoły przemysłowej i szkoły przemysłu artystycznego. Uczestniczył w pracach Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarczego, razem z Romanem Gostkowskim tworzył podwaliny Polskiego Towarzystwa Politechnicznego oraz wydawanego przez nie czasopisma "Dźwignia". Również z inicjatywy Karola Maszkowskiego powstało Towarzystwo Rzemieślnicze "Gwiazda".

Życie prywatne

Jego żoną była pochodząca z Włoch Marica Ferro (1838-1913), para miała dwóch synów i dwie córki - Stanisława (1863–1892), który był lekarzem i Karola (1868-1938), starsza córka Hermina (1860–1922) była żoną profesora Karola Skibińskiego, młodsza Aniela (1870–1911) była śpiewaczką.

Przypisy

↑ Tutaj mylnie wzmiankowany jako Karol Myszkowski, zob. Wspomnienia pośmiertne. Karol Myszkowski. „Muzeum”. R. II. Zesz. 10, s. 592, październik 1886.

Bibliografia

Wielka Encyklopedia Powszechna PWN;
Historia Lwowskiego Oddziału Towarzystwa Pedagogicznego, Lwów 1894 s. 5–8;
Księga jubileuszowa Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Lwów 1908;
Księga pamiątkowa Polskiego Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie, Lwów 1927 s. 2, 3, 7;
Feliks Kucharzewski, "Piśmiennictwo techniczne polskie", Warszawa 1911, tom. I, 251–252;
Pamiętnik jubileuszowy Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Lwów 1902 s. 6, 10, 18, 53;
Politechnika Lwowska, jej stan i potrzeby, Lwów 1932 s. 103;
I.Ręgorowicz I., Historia Instytutu Technicznego w Krakowie, Kraków 1913 s. 174;
Czasopismo Techniczne z 20 września 1886;
Dziennik Polski nr 203, 205/1886;
Gazeta Lwowska z 3 i 6 września 1886;
Kraj z 12 września 1886;
Kurier Warszawski nr 247/1886;
Przegląd Techniczny, tom 23/1886;
Stanisław Sławomir Nicieja, Ogród snu i pamięci. Dzieje Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie i ludzi tam spoczywających w latach 1786-2010, Opole 2010, s. 370 ISBN 978-83-61915-13-3

[1] Tutaj mylnie wzmiankowany jako Karol Myszkowski, zob. Wspomnienia pośmiertne. Karol Myszkowski. „Muzeum”. R. II. Zesz. 10, s. 592, październik 1886.

[1]