Metaarsenin sodu

Metaarsenin sodu
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.	metaarsenin sodu
addyt.	dioksydoarsenian(1−) sodu
	Inne nazwy i oznaczenia
półsyst.	metaarsenin sodu
Stocka	metaarsenian(III) sodu
inne	arsenin sodu, metaarsenin sodowy (dawn.)
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NaAsO2
Masa molowa	129,91 g/mol
Wygląd	biały bądź szarawy proszek lub białe bądź szarawe płytki, higroskopijny
	Identyfikacja
Numer CAS	7784-46-5
PubChem	443495
DrugBank	DB18508
SMILES
	[O-][As]=O.[Na+]
InChI
	InChI=1S/AsHO2.Na/c2-1-3;/h(H,2,3);/q;+1/p-1
	InChIKey
	PTLRDCMBXHILCL-UHFFFAOYSA-M
Właściwości
	Gęstość
	1,87 g/cm³; ciało stałe
Temperatura topnienia	150 °C (rozkład)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-07-13]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
Zwroty H	H301, H331, H410
Zwroty P	P261, P273, P301+P310, P311, P501
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
Toksyczny; (T)	Groźny dla; środowiska; (N)
Zwroty R	R23/25, R50/53
Zwroty S	S1/2, S20/21, S45, S60, S61
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 4 0
Dawka śmiertelna	LD50 41 mg/kg (szczur, doustnie)
	Podobne związki
Inne aniony	azotyn sodu
Inne kationy	metaarsenin amonu
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Metaarsenin sodu (arsenin sodu) – nieorganiczny związek chemiczny, sól sodowa kwasu arsenawego.

Właściwości chemiczne

Arsenin sodu jest niepalną substancją. Jest silnie higroskpijny, pochłania parę wodną i absorbuje CO₂ z otoczenia^[5].

Otrzymywanie

Otrzymywany może być poprzez stapianie węglanu sodu z tlenkiem arsenu(III)^{[potrzebny przypis]}. Inną metodą otrzymywania jest reakcja trisiarczku diarsenu z wodorotlenkiem sodu. 2As₂S₃ + 8NaOH → 2Na₃AsS₃ + 2NaAsO₂ + 4H₂O^[6].

Zastosowanie

Arsenin sodu jest stosowany przy uprawie winorośli jako środek owadobójczy. Wykazuje on jednak dużą toksyczność dla środowiska. Badania wykazały, że środki ochrony roślin na bazie arseninu sodu są rakotwórcze, przez co stwarzają zagrożenie dla użytkowników, mimo stosowania środków ochrony w czasie użycia. Decyzja ta została podjęta w maju 2001 roku zalecając wprowadzenie zakazu stosowania arseninu sodu^{[potrzebny przypis]}. Jest bardzo toksyczny. Już niewielkie ilości powodują sinicę, śpiączkę, drgawki, paraliż, neuropatię obwodową oraz uszkodzenia wątroby i nerek. Dla zwierząt arsenin sodu jest mutagenem^[5].

Arsenin sodu znalazł też zastosowanie jako środek konserwujący skóry oraz w produkcji mydeł i środków antyseptycznych, a także w medycynie i farmacji. Wykazano, że wpływa na ekspresję genów związanych z homeostazą glukozy w tkankach. Bierze więc najprawdopodobniej udział w patogenezie cukrzycy typu 2, jednak mechanizm działania na poziomie molekularnym nie został jeszcze dokładnie poznany^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Sodium arsenite, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 570197 [dostęp 2011-07-13] (niem. • ang.).
↑ ^a ^b związki arsenu z wyjątkiem wymienionych w innym miejscu niniejszego załącznika, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-03-28] (ang.).
↑ (Meta)arsenin sodu (nr 71287) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-07-13]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Metaarsenin sodu (nr 71287) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-07-13]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b CSST: Arsenite de sodium. [dostęp 2011-07-16]. (fr.).
↑ uniwersytet medyczny w Poznaniu: skrypt_biotechnologia. [dostęp 2011-07-16].
↑ Dipanjan Chanda, Sung-Jin Kim, In-Kyu Lee, Minho Shong i inni. Sodium arsenite induces orphan nuclear receptor SHP gene expression via AMP-activated protein kinase to inhibit gluconeogenic enzyme gene expression. „American Journal of Physiology Endocrinolgy and Metababolism”. 295 (2), s. E368–E379, 2008. DOI: 10.1152/ajpendo.00800.2007. PMID: 18505831.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[GESTIS-1] Sodium arsenite, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 570197 [dostęp 2011-07-13] (niem. • ang.).

[CLI-2] związki arsenu z wyjątkiem wymienionych w innym miejscu niniejszego załącznika, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-03-28] (ang.).

[Sial-3] (Meta)arsenin sodu (nr 71287) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-07-13]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Sial-US-4] Metaarsenin sodu (nr 71287) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-07-13]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[reptox-5] CSST: Arsenite de sodium. [dostęp 2011-07-16]. (fr.).

[akademia_medyczna_Poznań-6] uniwersytet medyczny w Poznaniu: skrypt_biotechnologia. [dostęp 2011-07-16].

[Chanda-7] Dipanjan Chanda, Sung-Jin Kim, In-Kyu Lee, Minho Shong i inni. Sodium arsenite induces orphan nuclear receptor SHP gene expression via AMP-activated protein kinase to inhibit gluconeogenic enzyme gene expression. „American Journal of Physiology Endocrinolgy and Metababolism”. 295 (2), s. E368–E379, 2008. DOI: 10.1152/ajpendo.00800.2007. PMID: 18505831.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]