Okręty podwodne typu Balao
_underway_in_the_1950s.jpg)
| |
| Rodzaj okrętu | |
|---|---|
| Kraj budowy | |
| Stocznia | |
| Zbudowane |
120 |
| Użytkownicy |
|
| Typ poprzedzający | |
| Typ następny | |
| Stracone | |
| Uzbrojenie: | |
| 24 torpedy Mk. XIV 1 działo i działo przeciwlotnicze 2 karabiny maszynowe | |
| Wyrzutnie torpedowe: • dziobowe • rufowe |
|
| Sensory |
radary: |
| Załoga |
80 oficerów i marynarzy |
| Wyporność: | |
| • na powierzchni |
1550 ton |
| • w zanurzeniu |
2460 ton |
| Zanurzenie testowe |
122 metry (400 stóp) |
| Długość |
95 metrów |
| Szerokość |
8,31 metra |
| Napęd: | |
| 4 generatory elektryczne Diesla 4 silniki elektryczne (2740 shp) 2 wały napędowe ze śrubami | |
| Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg: | |
| • na powierzchni |
powierzchnia: 11.800 Mm @ 10 węzłów |
Okręty podwodne typu Balao – obok jednostek typu Gato, podstawowe amerykańskie okręty podwodne drugiej wojny światowej, jeden z typów fleet submarine. W trakcie zmagań wojennych 101 ze 119 wybudowanych okrętów Balao prowadziło operacje podwodne na Pacyfiku, biorąc udział w prowadzonej na tym obszarze wojnie podwodnej. W trakcie działań określanych mianem wojny na Pacyfiku, zatopionych zostało 9 okrętów typu Balao, co stanowiło około 1/5 strat amerykańskiej floty podwodnej w tym konflikcie. Okręty te jednakże wniosły duży wkład do sukcesu jednostek podwodnych amerykańskiej floty, które zatapiając ponad 50% japońskich statków handlowych, odcięły Cesarstwo Japońskie od źródeł zaopatrzenia jego gospodarki wojennej. Po zakończeniu działań wojennych duża część okrętów tego typu przeszła proces modernizacji, a 56 względnie nowych jednostek zostało przetransferowanych do flot innych państw.
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]Okręty typu Balao były rozwinięciem typu Gato. Główne różnice sprowadzały się do zastosowania grubszych arkuszy stali w budowie kadłuba sztywnego, stali HTS (high tensile steel) w budowie kiosku oraz zmienionej konstrukcji jego obudowy, co pozwoliło na jej dalsze zmniejszenie. Wspomniane pogrubienie kadłuba mocnego, umożliwiło zwiększenie zanurzenia o 100 stóp w porównaniu do typu Gato. Testowa głębokość zanurzenia wynosiła 400 stóp (122 metry)[1]. Podobnie jak jednostki typu Gato, okręty Balao wyposażone zostały w radary. Początkowo był to radar dozoru powietrznego SD oraz dozoru nawodnego SJ. W późniejszych latach oba były sukcesywnie wymieniane na nowsze urządzenia[2].
Historia operacyjna
[edytuj | edytuj kod]II wojna światowa
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Straty: 28 września 1943 roku Kanonierka Karatsu i samolot zatopiły USS "Cisco" na Morzu Sulu[3]. W grudniu tego roku "Capelin" nie powrócił z patrolu na Morze Celebes. 17 października 1944 roku "Escolar" prawdopodobnie wpłynął na minę na Morzu Żółtym. Niszczyciel "Harukaze", typu Kamikaze, 24 października zatopił "Shark" w Cieśninie Luzon, tego samego dnia "Tang" został zatopiony przez jedną z własnych torped. 4 lutego 1945 roku japoński samolot zatopił "Barbel" niedaleko Palawan, w marcu tego roku "Kete" nie powrócił z patrolu w cieśninie Colnett, 3 maja 1945 roku stawiacz min Hatsutaka zatopił USS "Lagarto" w Zatoce Syjamskiej, zaś 6 sierpnia 1945 roku japoński samolot w pobliżu Bali zatopił "Bullhead"[3].
Okres powojenny
[edytuj | edytuj kod]Modernizacje
[edytuj | edytuj kod]W 1955 roku USS Barbero (SS-317) został przebudowany na okręt rakietowy przenoszący pociski manewrujące Regulus[3]. "Becuna" "Blackfin" "Caiman" "Blenny" "Chivo" "Atule" "Sea Poacher" i "Sea Robin" przeszły modernizację GUPPY IA (zwiększenie pojemności baterii, zmiana kształtu kiosku na bardziej opływowy, instalacja chrap, zwiększenie prędkości podwodnej do 15 węzłów)[3].
USS "Catfish" (SS-339), "Entemedor", "Clamagore", "Cobbler", "Cochino", "Corporal", "Cubera", "Diodon", "Dogfish", "Greenfish", "Halfbeak", "Hardhead", "Jallao", "Menhaden", "Picuda", "Bang", "Pomfret", "Razorback", "Ronquil", "Sea Fox", "Threadfin", "Stickleback" i "Tiru" przeszły przebudowę do standardu GUPPY IIA (GUPPY IA plus bardziej zaawansowane baterie akumulatorowe umożliwiające zwiększenie prędkości podwodnej do 16 węzłów)[3].
"Clamagore", "Cobbler", "Cochino", "Greenfish", "Tiru" przeszły później modernizację GUPPY III przedłużającą ich kadłuby o 10 stóp (3 metry) celem zapewnienia dodatkowej przestrzeni dla nowego układu kontroli ognia[3].
"Sabalo", "Sablefish", "Tilefish", "Bergall", "Blower", "Brill", "Bumper", "Capitaine", "Carbonero", "Carp", "Cusk", "Guitarro", "Hammerhead", "Sterlet", "Scabbardfish", "Segundo", "Sea Cat", "Sea Owl", "Sennet" i "Piper" otrzymały chrapy[3].
"Perch" i "Sealion" zostały przebudowane na okręty transportowe, natomiast "Burrfish" przeszedł przebudowę na okręt dozoru radarowego (Radar Picket Submarine – SSR)[3].
"Apogon", "Pilotfish" i "Skate" 1 lipca 1946 roku zostały użyte jako cele na Atolu Bikini[3].
26 sierpnia 1949 roku, "Cochino" zatonął w pobliżu Norwegii w wyniku eksplozji baterii, zaś 29 maja 1958 roku USS "Stickleback" został w pobliżu Hawajów przypadkowo staranowany i zatopiony przez niszczyciel eskortowy USS "Silverstein" (DE-534)[3].
Transfery zagraniczne
[edytuj | edytuj kod]"Lamprey" i "Macabi" zostały sprzedane do Argentyny, gdzie służyły jako Santa Fe i "Santiago Del Estero", a w latach 1971–1972 zostały pocięte na złom[3]. Jednostki te zostały zastąpione we flocie argentyńskiej pod tymi samymi nazwami przez "Catfish" i "Chivo". W trakcie brytyjsko-argentyńskiego konfliktu o Falklandy, uczestniczący w niej jako "Santa Fe" - "Catfish", został 25 kwietnia 1982 roku ostrzelany przez brytyjskie helikoptery, wysadzony na brzeg i porzucony przez załogę w Zatoce Króla Edwarda w Georgii Południowej[4]. "Santiago Del Estero" został wycofany ze służby w 1983 roku[3].
"Dogfish", "Greenfish", "Sand Lance" i "Plaice" zostały sprzedane Brazylii, gdzie służyły jako "Guanabara", "Amazonas", "Rio Grande del Sul" oraz "Bahia", po czym zostały wycofane ze służby w latach 1975-1983[3].
"Burrfish" został sprzedany do Kanady i zezłomowany w roku 1969, "Spot" i "Springer" zostały sprzedane Chile jako "Simpson" i "Thomson", gdzie zostały wycofane ze służby w późnych latach 70. "Scabbardfish" i "Hardhead" sprzedano do Grecji, gdzie służyły jako "Triana" i "Papanikolos" zanim zostały skreślone z listy floty na początku lat 90[3].
"Besugo", "Capitaine" i "Lizardfish" zostały sprzedane do Włoch jako "Francesco Morossini", "Alfredo Cappellini" oraz "Evangelista Toricelli", gdzie służyły do połowy lat 70[3].
Sprzedane do Holandii pod nazwami "Walrus" ("Hawkbill") i "Zeeleeuw" ("Icefish"), zostały pocięte na złom w latach 1970–1971[3].
"Atule" i "Sea Poacher" zostały sprzedane Peru jako "Pacocha" i "La Pedrera". W 1988 roku "Pacocha" zatonęła w wyniku kolizji, zaś "La Pedrera" została usunięta z floty w 1995 roku[3].
"Jallao", "Kraken", "Bang" i "Ronquil" zostały sprzedane do Hiszpanii jako "Narciso Montuirol", "Almirante Garcia de los Reyes", "Cosme Garcia" i "Isaac Peral", gdzie w latach 80. zostały pocięte na złom[3].
W latach 1948–1960 Turcji przekazano "Brill", "Bumper", "Hammerhead", "Blower", "Chub", "Mero", "Blueback", "Mapiro", "Guitarro", "Boarfish" i "Bergall", jako "Birinci Inöni", "Canakkale", "Cerbe", "Dumlupinar", "Gur", "Hizar Reis", "Iknici Inönii", "Piri Reis", Preveze", "Sakarya" i Turget Reis", gdzie zostały wycofane ze służby na początku lat 70. W ich miejsce Turcja otrzymała "Caiman", "Threadfin", "Sea Fox", "Razorback", "Pomfret", "Entemedor", "Cobbler" i "Corporal", po czym okręty te służyły we flocie tureckiej jako "Dumlupinar", "Birinci Inöni", "Burak Reis", "Murat Reis", "Orus Reis", "Preveze", "Canakkale" i "Ikinci Inöni", a następnie do lat 90. zostały zwrócone[3].
Wenezuela nabyła "Tilefish" i "Cubera" jako "Carite" i "Tiburon", zwalniając je w późnych latach 70[3].
Pozostałe okręty typu Balao zostały w latach 60. przeniesione do służby szkoleniowej, a następnie skreślone ze stanu floty w latach 70[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact, s 25
- ↑ Norman Friedman: U.S. Submarines Through 1945: An Illustrated Design History, ss. 233-240
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact, ss. 306-309
- ↑ Steven R. Harper, USN: Submarine Operations During Falklands War, ss.9-12
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). ABC-CLIO, marzec 2007. ISBN 1-85109-563-2.
- Air & Sea Search Radar. FleetSubmarine.com, 2002. [dostęp 2011-08-31]. (ang.).
- Steven R. Harper, USN: Submarine Operations During Falklands War. Naval War College, Newport, 17 czerwca 1994. [dostęp 2011-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-08)]. (ang.).
- Norman Friedman: U.S. Submarines Through 1945: An Illustrated Design History. US Naval Institute Press, January 1995. ISBN 1-55750-263-3.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- US Fleet Submarines. FleetSubmarine.com, 2002. [dostęp 2011-08-31]. (ang.).
- USS "Ling" Okręt muzeum USS "Ling" (SS-297) (en)
- USS "Lionfish" Okręt muzeum USS "Lionfish" (SS-298) (en)