Rogatka itania

Rogatka itania
	Ceratophrys cornuta
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy bezogonowe
Podrząd	Neobatrachia
Rodzina	Ceratophryidae
Rodzaj	Ceratophrys
Gatunek	Ceratophrys cornuta
Synonimy
	Rana cornuta Linnaeus, 1758; Bufo cornutus (Linnaeus, 1758); Buffo cornuta (Linnaeus, 1758); Pipa cornata (Linnaeus, 1758); Rana megastoma Spix, 1824; Stombus cornutus (Linnaeus, 1758); Stombus megastomus (Spix, 1824); Ceratophris spixii Cuvier, 1829; Ceratophris daudini Cuvier, 1829; Ceratophrys megastoma (Spix, 1824); Phrynoceros vaillanti Tschudi, 1838;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rogatka itania^[3] (Ceratophrys cornuta) – gatunek płaza bezogonowego z rodziny Ceratophryidae osiągający długość 12,0 cm (przy czym samice są znacznie większe od samców). Cechuje się wyjątkowo szeroką jamą gębową oraz okrągłym ciałem z wyraźnie zaznaczoną głową. Występuje w wielu krajach Niziny Amazonki, gdzie zasiedla głównie ściółkę lasów pierwotnych. Gatunek ten poluje z zasadzki, zakopany do połowy w ściółce. W skład jego diety wchodzą bezkręgowce, a także małe kręgowce. Samica składa 300–600 jaj, z których po 3–25 dniach wylęgają się drapieżne kijanki. Jest to gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z m.in. szerokim zasięgiem występowania oraz dużymi rozmiarami populacji. C. cornuta jest sporadycznie odławiana jako zwierzę domowe.

Wygląd

Samice dorastają do 12,0 cm i ważą do 130 g, samce natomiast osiągają 7,2 cm długości i 60 g masy ciała^[4]. Ciało jest okrągłe z wyraźnie zaznaczoną głową^[5]. Cechują się bardzo szerokim otworem gębowym, o szerokości wynoszącej około 1,6 razy więcej niż długość ciała^[4]. Występuje duża zmienność gatunkowa w ubarwieniu ciała – spotykane są osobniki zielone, brązowe, beżowe z wariantami pośrednimi – ciało samców może być pokryte wszystkimi podanymi barwami, samice natomiast mają ubarwienie bardziej jednolite^[4]^[5]. Brzuch ma barwę jasną, gardło natomiast jest ciemne^[4]. Kończyny są krótkie i pokryte ciemnymi paskami^[5]. Uda przyjmują barwę brązową z miejscowymi żółtymi kropkami. Na całym ciele występują liczne brodawki^[5].

Zasięg występowania, siedliska

Występuje na wysokościach bezwzględnych 0 – 400 m n.p.m. w Nizinie Amazonki (m.in. w Kolumbii, Ekwadorze, Peru, Boliwii i Brazylii), gdzie zasiedla głównie ściółkę lasów pierwotnych^[6].

Ekologia

Dorosłe osobniki aktywne są głównie podczas nocy, młode natomiast zarówno w dzień jak i w nocy^[4]. C. cornuta zakopuje tylną część ciała, używając przy tym ruchów okrężnych kończyn tylnych, pozostawiając zakamuflowaną głowę nad poziomem ściółki^[4]. W tej pozycji gatunek ten poluje z zasadzki, żywiąc się praktycznie wszystkimi zwierzętami, jakie zmieszczą się w jego jamie gębowej^[5]. W skład diety wchodzą m.in.^[4]^[5]:

mrówki
chrząszcze
inne płazy bezogonowe
małe gady
małe ssaki

Okres godowy przypada najprawdopodobniej na początek pory deszczowej (w okolicach listopada)^[4]. Do rozrodu dochodzi w okresowych zbiornikach wodnych^[5]. Po kopulacji samiec umieszcza jaja na grzbiecie samicy, która następnie składa je w zbiorniku wodnym, który uzna za odpowiedni do rozwoju potomstwa^[5]. Samica składa 300–600 jaj, z których po 3–25 dniach od zapłodnienia wylęgają się kijanki^[5]. Kijanki posiadają tępo zakończony pysk z aparatem gębowym przypominającym jamę gębową dorosłych osobników – obecne jest np. kilka rzędów zębów^[5]. Larwy są drapieżne i odżywiają się głównie innymi kijankami^[5]. Dojrzałość płciowa osiągana jest w wieku 3–4 lat^[5].

Status

Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z szerokim zasięgiem występowania, dużym rozmiarem populacji, a także tolerancją na zmiany środowiskowe^[6]. Gatunek ten jest odławiany jako zwierzę domowe, nie dochodzi do tego natomiast tak często jak w przypadku spokrewnionych Ceratophrys ornata oraz C. cranwelli^[6].

Przypisy

↑ Ceratophrys cornuta, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Ceratophrys cornuta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 433. ISBN 83-01-14344-4
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h AmphibiaWeb - Ceratophrys cornuta [online], amphibiaweb.org [dostęp 2020-09-15] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l LyndsayL. Richards LyndsayL., Ceratophrys cornuta [online], Animal Diversity Web [dostęp 2020-09-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Enrique LaE.L. Marca Enrique LaE.L. i inni, IUCN Red List of Threatened Species: Ceratophrys cornuta [online], IUCN Red List of Threatened Species, 30 kwietnia 2004 [dostęp 2020-09-15] .

[itis-1] Ceratophrys cornuta, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Ceratophrys cornuta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[3] Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 433. ISBN 83-01-14344-4

[:0-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h AmphibiaWeb - Ceratophrys cornuta [online], amphibiaweb.org [dostęp 2020-09-15] .

[:1-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l LyndsayL. Richards LyndsayL., Ceratophrys cornuta [online], Animal Diversity Web [dostęp 2020-09-15] (ang.).

[:2-6] Enrique LaE.L. Marca Enrique LaE.L. i inni, IUCN Red List of Threatened Species: Ceratophrys cornuta [online], IUCN Red List of Threatened Species, 30 kwietnia 2004 [dostęp 2020-09-15] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]