Stanisław Srokowski (pisarz)

Stanisław Srokowski

Data i miejsce urodzenia	29 czerwca 1936 Hnilcze
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	literatura
Odznaczenia

Stanisław Srokowski (ur. 29 czerwca 1936 w Hnilczu) – polski pisarz, poeta, prozaik, dramaturg, krytyk literacki, tłumacz, nauczyciel akademicki i publicysta.

Życiorys

Rodzice zajmowali się rolnictwem. W 1945 przesiedleni z Kresów osiedlili się w Mieszkowicach (ówczesne województwo szczecińskie). Szkołę podstawową ukończył w 1951 w Mieszkowicach, liceum w 1955 w Dębnie. W 1954 został usunięty ze studiów w Wyższej Szkole Służby Dyplomatycznej za chodzenie do kościoła i odmowę wstąpienia do PZPR. Przez rok (1955–1956) pracował jako nauczyciel w wiejskiej szkole w Zielinie.

Zadebiutował jako poeta i prozaik w 1958 w Opolu. W 1960 ukończył filologię polską w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu. Pracował jako nauczyciel w Technikum Elektroenergetycznym w Legnicy w latach 1960–1968.

Po wydarzeniach marcowych 1968 został z powodów politycznych zmuszony do opuszczenia szkoły. W latach 1968–1969 pracownik Klubu Seniora we Wrocławiu. W latach 1970–1981 dziennikarz działu kultury tygodnika „Wiadomości”. Przez pewien czas redaktor naczelny „Kultury Dolnośląskiej”. W stanie wojennym został zwolniony z pracy i pozostawał bezrobotny przez blisko dwa lata. W okresie 1983–1989 przebywał w Zagłębiu Miedziowym w Lubinie. W latach 1990–1993 wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego. W okresie 1993–1994 bezrobotny. Od 1995 jest redaktorem naczelnym założonego przez siebie czasopisma edukacyjno-twórczego, tworzonego przez dzieci i młodzież w wieku 8–16 lat „Nowe Twarze” (wcześniejszy tytuł: „Gazeta Dzieci”).

Przez wiele lat należał do Związku Literatów Polskich oraz ZAIKS-u. Po rozwiązaniu ZLP po stanie wojennym nie uczestniczył w życiu organizacyjnym związków literackich. Obecnie należy do Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich.

W swoich powieściach Ukraiński kochanek (2008) i Zdrada (2009) oraz zbiorze opowiadań Nienawiść (2006) nawiązuje do wydarzeń z 1943 roku, kiedy to ziemie wschodnie II Rzeczypospolitej ogarnęła fala ludobójstwa, dokonywanego przez ukraińskich nacjonalistów na Polakach. Na kanwie Nienawiści powstał w 2016 roku film pt. Wołyń w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego.

Był założycielem NSZZ „Solidarność” w redakcji „Wiadomości”. Doradzał Niezależnemu Samorządnemu Związkowi Zawodowemu „Solidarność” Rolników Indywidualnych we Wrocławiu. Był rzecznikiem prasowym rolniczej „Solidarności”. Od 1982 działał w Solidarności Walczącej.

Współorganizator Związków Twórczych i Stowarzyszeń Naukowych we Wrocławiu, przewodniczący klubu „Odrodzenie”. Współtwórca stowarzyszenia kulturalnego współpracy polsko-ukraińskiej „Biały Ptak”. Twórca i pierwszy prezes Towarzystwa Polsko-Greckiego we Wrocławiu. Współzałożyciel Instytutu Wincentego Witosa. Prezes Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej. Publikuje m.in. w „Warszawskiej Gazecie”, „Magna Polonia”.

W 2010 otrzymał Krzyż Solidarności Walczącej. W 2020 otrzymał od Instytutu Pamięci Narodowej nagrodę „Semper Fidelis”.

Twórczość

Poezja

• Ścięte ptaki, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1967
• Rysy, Ossolineum, Wrocław 1968
• Strefa ciszy, Czytelnik, Warszawa 1968
• Akty, Wydawnictwo Literackie, 1971
• Ty, Czytelnik, 1971
• Ptaki nocy, ptaki miłości, Ossolineum, 1978
• Cztery pory domu, Ossolineum, 1980
• Świadectwo urodzenia, Ossolineum, 1981
• Zjadanie, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985
• Miłość i śmierć, Światowit Izba Wydawnicza (2005)
• Liryki, wersja dwujęzyczna, Światowit Izba Wydawnicza (2009)
• Duchy polskich Kresów, Magna Polonia, 2020
• Ciszo milcz! Bólu mów, Magna Polonia, 2021
• I otworzę wasze ogrody, Magna Polonia, 2022
• "Ciemne wzgórza Arkadii", Magna Polonia, 2022
• "Wiersze miłosne dla Marii", Wydawnictwo Gadowski, 2023

Powieści

• Przyjść, aby wołać, Ossolineum, 1976
• Fatum, Ossolineum, 1977
• Lęk, Ossolineum, 1978 (wydanie II, 1988, wydanie III 1997)
• Nieobecny, Czytelnik, 1978
• Wtajemniczenie, Ossolineum 1981
• Sen Belzebuba, Ossolineum, 1982
• Duchy dzieciństwa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1985
• Repatrianci, Czytelnik, 1988, 1989
• Chrobaczki, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1989
• Płonący motyl, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989
• Ladacznica i chłopcy, Wydawnictwo Rubikon, 1991
• Gry miłosne, Wydawnictwo Zysk i S-ka, 1997
• Czas diabła, Wydawnictwo Zysk i S-ka, 1999
• Anioł Zagłady, Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2000
• Ukraiński kochanek, I tom „Sagi Kresowej”, Wydawnictwo Arcana, 2008
• Zdrada, II tom „Sagi Kresowej”, Wydawnictwo Arcana, 2009
• Ślepcy idą do nieba, III tom „Sagi Kresowej” Arcana, 2011
• Barbarzyńcy u bram, Arcana, 2012
• Spisek barbarzyńców, 2 Kolory, 2015
• Barbarzyńcy w salonie, Arcana 2017
• "Dwie miłości licealisty", Wydawnictwo Gadowski, 2023

Opowiadania

• Walka kogutów, Wydawnictwo „Śląsk”, 1981, ISBN 83-216-0178-2.
• Nienawiść, Prószyński i S-ka, 2006, ISBN 83-7469-380-0
• Strach. Opowiadania kresowe, Fronda, 2014, ISBN 978-83-64095-12-2.

Książki biograficzne

• Skandalista Wojaczek, Izba Wydawnicza Światowit, 1999
• Książki dokumentalne
• Hnilcze, Izba Wydawnicza Światowit, 2013
• Życie wśród pisarzy, agentów i intryg, Magna Polonia, 2018

Sztuki teatralne i radiowe

• Zebrane w książce Drzwi (Ossolineum, 1979): Gałązka jaśminu, Aktorka, Cienie, Ściana, Drzwi, Dwoje, Dziadek

Scenariusz filmowy

• Do filmu Ryszarda Czekały Przeklęta ziemia, (1988)
• Motywy do filmu Wołyń Smarzowskiego z opowiadań Nienawiść i Strach, 2017

Książki dla dzieci i młodzieży

• Bajki Ezopa, Wydawnictwo Volumen, 1991
• Ośle uszy króla Midasa, Izba Wydawnicza Światowit, 1992
• Zające i żaby, Wydawnictwo Światowit, 1992
• Mity greckie, Wydawnictwo Światowit, 1993, 1994, 1995
• Przygody Odyseusza, Wydawnictwo Światowit, 1994, 1995
• Wojna trojańska, Wydawnictwo Światowit, 1994
• Przygody Heraklesa, Wydawnictwo Światowit, 1996
• Wyprawa po złote runo, Miniatura,2017

Literatura faktu

• Skąd się wzięli pożyteczni idioci, Magna Polonia, 2020
• Widma nocy, Fronda, 2021
• Testament polskich Kresów, Bollinari Publishing House, 2022
• Zanim spłonęli żywcem. Ukraińska zbrodnia w Hucie Pieniackiej, Fronda 2024

Bibliografia

• Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności
• Stanisław Srokowski – strona prywatna
• Barbara Marzęcka, Srokowski Stanisław, ur. 1936, poeta, prozaik, autor utworów dramatycznych, publicysta, tłumacz, w: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, tom VII: R–Sta (pod redakcją Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan), Warszawa 2001, s. 407–410

Linki zewnętrzne

• Stanisław Srokowski [online], Instytut Książki [dostęp 2020-06-20] .