Władysław Pytlasiński
Pseudonim |
Ladislaus Pytlasinski, Pytlas, Ojciec polskiego zapaśnictwa |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
26 lipca 1863 |
Data i miejsce śmierci |
10 listopada 1933 |
Obywatelstwo | |
Wzrost |
185 cm |
Masa ciała |
105 kg |
Styl walki |
klasyczny |
Bilans walk zawodowych | |
Liczba walk |
ponad 800 |
Zwycięstwa |
794 |
Odznaczenia | |
Władysław Pytlasiński (ur. 26 lipca 1863 w Warszawie, zm. 10 listopada 1933 w Warszawie) – polski zapaśnik, trener, oficer Policji Państwowej. Ze względu na swój wkład w rozwój polskiego zapaśnictwa jest nazywany „ojcem polskich zapasów”.
Wczesne życie
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 26 lipca 1863 w Warszawie w Królestwie Polskim (kongresowym)[1]. Jego ojciec był rzeźnikiem[2]. On sam z zawodu był mechanikiem. Jako syn powstańca styczniowego był represjonowany przez władze carskie i uciekł do Szwajcarii. Tam rozpoczął karierę zapaśniczą[3].
Kariera zapaśnicza
[edytuj | edytuj kod]Specjalizował się w walce francuskiej, opartej na klasycznym stylu grecko-rzymskim, ale z elementami stylu wolnego. Nie wyróżniał się warunkami fizycznymi w porównaniu z innymi zawodnikami. Przy wzroście 185 centymetrów ważył 105 kilogramów. Miał pseudonim Pytlas[2]. Za granicą występował też jako Ladislaus Pytlasinski[4].
Na ponad 800 walk wygrał 794. Miał w kolekcji około czterystu rozmaitych nagród, w tym sporo ze złota. Po tym jak Polska odzyskała niepodległość w 1918, przekazał je Skarbowi Państwa, za co dostał Krzyż Zasługi[2].
W 1898 po raz pierwszy wygrał turniej zapasów w stylu klasycznym w Paryżu, a tym samym złoty pas[5] i 10 tysięcy franków francuskich. Oprócz niego w turnieju startowali Francuz Paul Pons, ukraiński olbrzym Iwan Poddubny, Estończycy Georg Lurich i Georg Hackenschmidt oraz Straszliwy Turek Kara Achmed, którego Pytlasiński pokonał w finale w ósmej minucie[2]. Wygrał też turniej w Paryżu 13 lutego 1899 i 13 listopada 1900[5].
Poza występowaniem i braniem udziału w turniejach, zajmował się także odkrywaniem talentów. W 1901 poznał przymierzającego się do egzaminu maturalnego Stanisława Cyganiewicza, który był jego fanem. Pytlasiński zatrudnił go jako swojego partnera sparingowego i zajął się jego treningiem. W tym samym roku razem wyruszyli w trasę po cyrkach w Ciechocinku, Włocławku i Płocku[6].
Działalność na rzecz zapaśnictwa polskiego
[edytuj | edytuj kod]Gdy w 1906 wycofał się z aktywnej kariery zapaśniczej, zasiadał w jury turniejów walki francuskiej w warszawskim cyrku braci Staniewskich przy ulicy Ordynackiej[2]. Wielokrotnie był sędzią na polskich turniejach zapaśniczych[7].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości objął w Łodzi funkcję komendanta straży obywatelskiej, a potem naczelnika policji kryminalnej. W 1919 po przeprowadzce na stałe do Warszawy prowadził w policji szkolenie w sztukach walki i poświęcił się organizowaniu amatorskiego zapaśnictwa. W marcu 1922 w maneżu policji konnej przy ul. Ciepłej 13 założył Polskie Towarzystwo Atletyczne, które stało się członkiem Międzynarodowej Federacji Zapaśniczej (IAWF). Założył szkołę atletyczną w Odessie, którą później przeniósł do Łodzi. Podobną szkołę założył w Warszawie. Również z jego inicjatywy w 1925 roku odbyły się w Warszawie pierwsze amatorskie mistrzostwa Polski w zapasach[2].
W 1929 napisał broszurę Tajniki walki zapaśniczej[8], przeznaczoną dla adeptów tego sportu, w której wyjaśniał, jak należy przysposobić do jego uprawiania mięśnie, stawy, nerwy, serce i płuca[2][9]. W 1930 wydał kolejną broszurę, o nazwie Podnoszenie ciężarów, poświęconą treningowi ciężarami[10].
27 listopada 1930 opatentował przyrząd do wzmacniania mięśni[11].
Jego działalność na rzecz rozwoju zapasów w Polsce sprawiła, że zyskał reputację pioniera zapaśnictwa polskiego[2] i wielokrotnie w polskiej prasie był nazywany „ojcem polskich zapasów”[3][12][13]. Prezes honorowy Polskiego Związku Atletycznego[14].
Służba w Policji Państwowej
[edytuj | edytuj kod]W dniu 10 czerwca 1920 r. wstąpił w szeregi Policji Państwowej[15]. 1 lutego 1920 r. mianowany komisarzem[16]. Służbę pełnił w Wydziale III Komendy Głównej Policji Państwowej oraz Głównej Szkole Policji Państwowej w Warszawie. Z dniem 31 marca 1926 r. zwolniony z Policji z zachowaniem praw emerytalnych[17].
Kariera aktorska
[edytuj | edytuj kod]Występował w sztukach i filmach. W Kijowie zagrał Ursusa w operowej inscenizacji Quo vadis, w Petersburgu miał epizod w operetce jako Atlas, w Polsce natomiast zagrał w dwóch filmach. W 1923 wcielił się w Bartka Słowika w filmie Bartek zwycięzca Edwarda Puchalskiego, a w Panu Tadeuszu Ryszarda Ordyńskiego z 1928 wcielił się w Macieja z zaścianka Dobrzyńskich[2].
Śmierć i upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Zmarł 10 listopada 1933 w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[1] (kwatera 270-1-12)[18].
W styczniu 1938 imię Władysława Pytlasińskiego nadano ulicy na warszawskim Mokotowie[19].
Od 1957 roku rozgrywane są w różnych miastach Polski międzynarodowe zawody zapaśnicze imienia Władysława Pytlasińskiego[2].
Tablica pamiątkowa z granitu umieszczona w pierwszej połowie lat 70. na szczytowej ścianie bloku Osiedla Za Żelazną Bramą przy ulicy Grzybowskiej 30[20].
W 2017 Krajowa Liga Zapaśnicza rozdała symboliczne nagrody nazwane Pytlasami w dziesięciu kategoriach, będące podsumowaniem roku w polskich zapasach[13].
-
Grób Władysława Pytlasińskiego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
-
Tablica upamiętniająca Władysława Pytlasińskiego na budynku przy ul. Grzybowskiej 30 w Warszawie
Osiągnięcia w turniejach
[edytuj | edytuj kod]Turniej | Zajęte miejsce | Przypis | |
---|---|---|---|
Data zakończenia | Miejsce | ||
październik 1898 | Francja, Paryż | 1 | [4] |
(dts) | 27 grudnia 1898Francja, Paryż, Casino de Paris | 2 | [21] |
(dts) | 13 lutego 1899Francja, Paryż, Folies Bergère | 1 | [21] |
(dts) | 13 marca 1899Imperium Rosyjskie, Petersburg, Michael Manege | 1 | [21] |
(dts) | 19 listopada 1899Królestwo Prus, Breslau | 1 | [21] |
(dts) | 29 grudnia 1899Francja, Paryż, Casino de Paris | 2 | [21] |
marzec 1900 | Królestwo Polskie, Warszawa, Cyrk Ciniselli | 1 | [21] |
(dts) | 25 lipca 1900Austro-Węgry, Wiedeń, Circus Busch-Roland | 4 | [21] |
(dts) | 17 sierpnia 1900Belgia, Ostenda, Hippodrome Wellington | 1 | [21] |
(dts) | 5 października 1900Belgia, Liège, Casino Grétry | 2 | [21] |
(dts) | 3 listopada 1900Francja, Paryż, Hippodrome de Montmartre | 1 | [21] |
(dts) | 15 maja 1905Imperium Rosyjskie, Petersburg, Circus Ciniselli | 2 | [21] |
sierpień 1906 | Imperium Rosyjskie, Petersburg, Garten Farce | 3 | [21] |
(dts) | 23 listopada 1906Francja, Paryż, Casino de Paris | 3 | [21] |
(dts) | 6 stycznia 1907Austro-Węgry, Wiedeń, Circus Beketow | 2 | [21] |
(dts) | 12 maja 1907Włochy, Rzym | 2 | [21] |
(dts) | 25 maja 1907Włochy, Palermo | 2 | [21] |
(dts) | 31 sierpnia 1907Królestwo Prus, Kattowitz | 2 | [21] |
(dts) | 2 marca 1908Szwecja, Göteborg | 4 | [21] |
(dts) | 17 marca 1908Włochy, Turyn, Vittorio-Emanuele-Theatre | 4 | [21] |
wrzesień 1909 | Imperium Rosyjskie, Odessa | 2 | [21] |
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)[22]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Władysław Pytlasiński [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2019-03-06] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Jerzy, Chociłowski , Talia niezwykłych postaci II RP : sławne, niezwykłe, popularne, wyd. I, Warszawa, ISBN 83-64185-09-8, OCLC 878481983 [dostęp 2019-03-06] .
- ↑ a b Paweł Smoleński, Zbyszko Cyganiewicz - galicyjski zapaśnik, który podbił świat. Przed wojną był najbogatszym polskim sportowcem [online], Gazeta Wyborcza, 31 lipca 2017 [dostęp 2019-02-24] (pol.).
- ↑ a b Paris Tournament Winners [online], wrestling-titles .
- ↑ a b Paris Wrestling Tournament [online], Wrestling-Titles.com [dostęp 2019-03-07] (ang.).
- ↑ Stanisław Zbyszko Cyganiewicz: Na ringach całego świata - Księga wspomnień. Warszawa: Nakładem księgarni Karoliny Piszowej w Nowym Sączu, 1937.
- ↑ TURNIER-DATENBANK / TOURNAMENT DATABASE: 1920-1939 [online], wrestling-titles (ang.).
- ↑ Władysław Pytlasiński , Tajniki walki zapaśniczej (francuskiej), wyd. 1929 [online], wersja cyfrowa I wydania, polona.pl [dostęp 2019-03-15] .
- ↑ Władysław Pytlasiński , Tajniki walki zapaśniczej (francuskiej), Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1929 [dostęp 2019-03-07] (pol.).
- ↑ Władysław Pytlasiński , Podnoszenie ciężarów, Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1930 [dostęp 2019-03-07] (pol.).
- ↑ Przyrząd do wzmacniania mięśni : opis patentowy : nr 12752 : kl. 77 a 7, Warszawa: Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej Wydawca, 20 stycznia 1931 [dostęp 2019-03-07] (pol.).
- ↑ Piotr Pasieczny , „Ojciec polskich zapasów”! Dżentelmen Władysław Pytlasiński [online], MMA PL, 13 kwietnia 2017 [dostęp 2019-03-07] (pol.).
- ↑ a b Lech Ufel , Zapasy: W Warszawie odbędzie się podsumowanie historycznego sezonu [online], Przegląd Sportowy, 29 czerwca 2017 [dostęp 2019-03-07] (pol.).
- ↑ Dziesięciolecie polskiego sportu atletycznego. Katowice 1935, s. 5.
- ↑ Archiwum Akt Nowych, zespół Komenda Główna Policji Państwowej, sygn. 561
- ↑ Rozkaz nr 53 Komendanta Głównego Policji Państwowej z dnia 6 maja 1920 r.; "Gazeta Policji Państwowej" 1920 nr 14, s.7
- ↑ "Na Posterunku" 1926 nr 10, s. 185
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: WŁADYSŁAW PYTLASIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-24] .
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 378. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w.. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 72. ISBN 83-01-06109-X.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t TURNIER-DATENBANK / TOURNAMENT DATABASE: 1897-1919 [online], wrestling-titles .
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 104 „za zasługi na polu rozwoju sportu”.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Władysław Pytlasiński – publikacje w bibliotece Polona
- A. Stawiszyńska, Kultura fizyczna w Łodzi w latach Wielkiej Wojny, "Kronika miasta Łodzi" 2015, nr1/2. https://www.academia.edu/17302274/Kultura_fizyczna_w_%C5%81odzi_w_latach_Wielkiej_Wojny_Dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87_W%C5%82adys%C5%82awa_Pytlasi%C5%84skiego_na_rzecz_upowszechniania_kultury_fizycznej_w_%C5%81odzi_w_latach_Wielkiej_Wojny_Kronika_miasta_%C5%81odzi_2015_nr_2_3