Ziuta Hartman
Data i miejsce urodzenia |
5 października 1922 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
19 maja 2015 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1942–1943 |
Siły zbrojne | |
Stanowiska |
łączniczka ŻZW |
Główne wojny i bitwy |
Ziuta Hartman, z domu Rotenberg (hebr. ז'וּטָה הרטמן; ur. 5 października 1922 w Kielcach, zm. 19 maja 2015 w Tel Awiwie[1]) – żydowska działaczka ruchu oporu podczas II wojny światowej, członkini Żydowskiego Związku Wojskowego, uczestniczka powstania w getcie warszawskim.
15 lipca 2010 przyznano jej tytuł Honorowego Obywatela Miasta Stołecznego Warszawy[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w rodzinie żydowskiej w Kielcach, gdzie mieszkała przy ulicy Młynarskiej 20 (obecnie Mielczarskiego). Uczęszczała do Żydowskiej Szkoły Powszechnej i do Gimnazjum Żydowskiego dla Dziewcząt.
Wybuch II wojny światowej uniemożliwił jej przystąpienie do matury. W kwietniu 1941 znalazła się w kieleckim getcie. Została zadenuncjowana do gestapo przez Polaka za to, że nie nosiła na ramieniu opaski z gwiazdą Dawida. W związku z tym wydarzeniem opuściła Kielce i wyjechała do Radomia. Następnie udała się do Warszawy, gdzie na początku 1942, wykorzystując podziemne przejście pod ulicą Leszno, przedostała się na teren warszawskiego getta. Pracowała tam w jednym z szopów oraz wstąpiła do Żydowskiego Związku Wojskowego. Jako łączniczka wielokrotnie wychodziła z getta na stronę aryjską, skąd przenosiła broń, żywność i korespondencję.
Podczas powstania w getcie warszawskim brała udział w walkach oraz opiekowała się rannymi w bunkrze przy ulicy Świętojerskiej. Po jego zdobyciu została przetransportowana na Umschlagplatz i po kilku dniach wywieziona do obozu w Poniatowej. Następnie trafiła do obozu koncentracyjnego na Majdanku i obozu pracy przymusowej przy fabryce HASAG w Skarżysku-Kamiennej. W 1944 została wywieziona na roboty przymusowe na teren Rzeszy. Trafiła do podobozu KL Buchenwald przy fabryce broni w Lipsku. Tam doczekała wyzwolenia na kilka dni przed oficjalnym zakończeniem wojny.
Po zakończeniu wojny wraz z transportem rannych żołnierzy wróciła do Polski i zamieszkała ponownie w Kielcach, gdzie pracowała w Komitecie Żydowskim. Cztery miesiące później razem z mężem wyjechała z Polski. W 1952 wyemigrowała do Izraela. Mieszkała w pobliżu Tel Awiwu.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tomasz Urzykowski: Zmarła Ziuta Hartman, uczestniczka powstania w warszawskim getcie. 2015-05-23. [dostęp 2015-05-24]. (pol.).
- ↑ Uchwała nr LXXXVI/2518/2010 Rady m.st. Warszawy z 15 lipca 2010 roku w sprawie nadania Honorowego Obywatelstwa miasta stołecznego Warszawy. [online], bip.warszawa.pl, 15 lipca 2010 .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Biogram Ziuty Hartman. radawarszawy.um.warszawa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-23)]. na stronie Rady Miasta Warszawy
- Wywiad z Ziutą Hartman. wieczernik.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-11)]. na stronie wieczernik.pl