Makarska
Makarska | |
---|---|
Administrativni podaci | |
Država | Hrvatska |
Županija | Splitsko-dalmatinska |
Stanovništvo | |
Stanovništvo | |
— 2011. | 13.426 |
— gustina | 479,5 st./km2 |
Aglomeracija (2011.) | 13.834 |
Geografske karakteristike | |
Koordinate | 43° 17′ 38″ S; 17° 01′ 17″ I / 43.293776883601694° S; 17.021523904328763° I |
Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
Površina | 28 km2 |
Ostali podaci | |
Gradonačelnik | Tonči Bilić |
Poštanski broj | 21300 |
Pozivni broj | +385 21 |
Registarska oznaka | MA |
Veb-sajt | |
makarska.hr |
Makarska je grad u Hrvatskoj, u Splitsko-dalmatinskoj županiji.
Ime
[uredi | uredi izvor]Smatra se da je Makarska dobila ime prema obližnjem naselju zvanom Makar.
Geografski položaj
[uredi | uredi izvor]Makarska je smeštena u središnjoj Dalmaciji, na dodiru planine Biokova i Jadranskog mora. Grad je sedište Makarskog primorja, za koje se u zadnje vreme sve više koristi naziv Makarska rivijera, zbog ekonomske transformacije tog dela Dalmacije.
Grad Makarska zauzima središnji položaj u Makarskom primorju. Grad od unutrašnjosti oštro deli planina Biokovo (najviši vrh "Sv. Jure", 1.762 m), a sa srednjodalmatinskim ostrvima Bračom i Hvarom, povezuje Jadransko more.
Sam grad se smestio u prirodnoj luci između dva poluostrva (Osejava i Sv. Petar). Flišna zona, između planine i mora široka je svega nekoliko kilometara, tako da će se grad širiti u dužinu, dakle prema istoku i zapadu, odnosno prema susednim naseljima Tučepima i Krvavici.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj nalazila se u sastavu stare opštine Makarska.
Prvi spomen antičkog naselja Inaronia, kao stanice na obalnom putu Salona — Narona, donosi Tabula Peutingeriana u prvoj polovini 4. veka, a postojanje naselja potvrđuju i arheološki ostaci. Antički nalazi na poluostrvu Sv. Petar, središnjem gradskom trgu, u blizini franjevačkog manastira i uz Donju luku svedoče da je današnji grad na mestu nekadašnjeg rimskog naselja.
Srednji vek
[uredi | uredi izvor]U aktima salonitanskog sabora iz 533. godine navodi se Mucurum kao mesto u kojem je utemeljena episkopija.
Tokom 7. veka srpska plemena zaposedaju primorje od reke Cetine do Neretve. Vizantski car Konstantin Porfirogenit, polovinom 10. vek, u svom delu "De administrando imperio" naziva ih Arentanima (Neretvanima), a njihovu zemlju Paganijom. Isti izvor navode županiju Mokro, „koja blizu mora ima lađe“.
Novi vek
[uredi | uredi izvor]Pod današnjim imenom Makarska se prvi put spominje 1502. godine u dokumentu fočanskog kadije Muhameda Musina. U to doba Makarska je bila sedište nahije Primorje i u njoj su Turci držali vojnu i svog predstavnika emina. Najveću pažnju posvećivali su održavanju skele preko koje se obavljali trgovina Turske sa zemljama na Jadranu. Kako bi grad zaštitili od mletačkih napada, Turci su sredinom 16. veka. utvrdili Makarsku s tri kule povezane odbrambenim zidinama. Njihov izgled sačuvan je na grafici mletačkog kartografa iz 1572. godine, što je i najstariji sačuvani izgled grada Makarske.
Već 1646. godine plemići i narod Krajine priznali su vlast Venecije, a tek 1681. godine je Makarska je de fakto pripojena Veneciji. Pod stogodišnjom vladavinom mletačkog lava nastajali su temelji budućeg grada.
Ugovorom iz 1797. godine, Makarska je pripala Austriji, da bi Požunskim mirom 1805. godine potpala pod francusku vlast. Francuska je vlast novim merama nastojala podići nivo školstva, ekonomije i infrastrukture. Iz tog vremena sačuvao se obelisk podignut u čast francuskog maršala Ogista Marmona, koji se danas nalazi na zapadnom ulazu u grad.
Godine 1838. Makarska je varoš koja ima dobro pristanište, i u kojem ima 260 domova i 1700 stanovnika.[1]
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]Na popisu stanovništva 2011. godine, grad Makarska je imao 13.834 stanovnika, od čega u samoj Makarskoj 13.426.
Grad Makarska
[uredi | uredi izvor]Broj stanovnika po popisima[2] | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1857. | 1869. | 1880. | 1890. | 1900. | 1910. | 1921. | 1931. | 1948. | 1953. | 1961. | 1971. | 1981. | 1991. | 2001. | 2011 |
2.175 | 2.331 | 2.448 | 2.690 | 2.841 | 3.138 | 3.138 | 3.272 | 3.242 | 3.497 | 4.550 | 7.121 | 9.556 | 11.958 | 13.716 | 13.834 |
Napomena: Nastao iz stare opštine Makarska.
Makarska (naseljeno mesto)
[uredi | uredi izvor]Broj stanovnika po popisima[2] | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1857. | 1869. | 1880. | 1890. | 1900. | 1910. | 1921. | 1931. | 1948. | 1953. | 1961. | 1971. | 1981. | 1991. | 2001. | 2011 |
1.963 | 2.093 | 2.193 | 2.379 | 2.456 | 2.720 | 2.720 | 2.834 | 2.851 | 3.096 | 4.164 | 6.845 | 9.342 | 11.743 | 13.381 | 13.426 |
Napomena: U 1991. povećano pripajanjem naselja Kotišina i Makar. Do 1981. sadrži podatke za ta bivša naselja.
Popis 1991.
[uredi | uredi izvor]Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Makarska je imalo 11.743 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Srbskij narodnij list", Budim 1839. godine
- ^ a b — Republika Hrvatska — Državni zavod za statistiku: Naselja i stanovništvo Republike Hrvatske 1857.-2001.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Maksimović, Ljubomir (1964). „O vremenu dolaska Neretljana na dalmatinska ostrva”. Zbornik Filozofskog fakulteta u Beogradu. 8 (1): 145—152.
- Moravcsik, Gyula, ur. (1967) [1949]. Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio (2. izd.). Washington: Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies.
- Ferjančić, Božidar (1959). „Konstantin VII Porfirogenit”. Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 2. Beograd: Vizantološki institut. str. 1—98.
- Ferluga, Jadran (1957). Vizantijska uprava u Dalmaciji. Beograd: Naučno delo.
- Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske.
- [1] Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine