Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel
| Idag är det tisdag den 19 november 2024 |
|---|
.jpg) Jaguarundi (Herpailurus yagouaroundi), eller oterkatt, er eit kattedyr som høyrer heime i Amerika. Utbreiingsområdet strekkjer seg frå det sentrale Argentina i sør til det nordlege Mexico, gjennom Sentral- og over store delar av Sør-Amerika aust for Andesfjella. Jaguarundien er ein middels stor katt med slank kroppsbygging. Farga er einsarta med to fargemorfar, grå og raud. Han har ein langstrekt kropp, med relativt korte bein, eit lite, smalt hovud, små, runde øyre, ein kort snute og ein lang hale, som minner om mårdyr i desse samanhengane. Han er omtrent dobbelt så stor som ein huskatt (Felis catus), når nesten 36 cm skulderhøgd, og veg 3,5–7 kg. Les meir …
|
Dagens skandinaviska artikel är en mall på huvudsidan som visar utvalda artiklar från Wikipediorna på norskt bokmål, danska och nynorsk.
Artiklarna följer en rotationsordning:
- Måndag: Danska
- Tisdag: Norska (nynorsk)
- Onsdag: Norska (bokmål)
- Torsdag: Danska
- Fredag: Norska (nynorsk)
- Lördag: Danska
- Söndag: Norska (bokmål)
Artiklarna kan hämtas här
[redigera | redigera wikitext]Tidigare samordnades detta på Skanwiki på meta, meta:Skanwiki/Utvalgte artikler. Nu hämtas artikelsammanfattningarna direkt från de olika Wikipediornas projektsidor.
Vecka 47
[redigera | redigera wikitext]| Bokmål | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Dansk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Nynorsk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Svenska | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
Vecka 48
[redigera | redigera wikitext]| Bokmål | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Dansk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Nynorsk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Svenska | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
Vecka 49
[redigera | redigera wikitext]| Bokmål | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Dansk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Nynorsk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Svenska | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
Se även:
Om man hämtar mallen direkt från ursprungswikipedian, kan man behöva ändra alla internlänkar, till exempel från [[artikkel]] till [[:no:artikkel|artikkel]]. Därför kan det vara lämpligt att till exempel hämta den danska sammanfattningen från en norsk Wikipedia-sida, där alla internlänkar redan är justerade.
Mallar
[redigera | redigera wikitext]| Vecka 46 | ||
|
13 november 2024, 17 november 2024, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Bokmål/Vecka 46, 2024  Helene Stöcker (1869–1943) var en tysk kvinnesaksforkjemper, seksualreformator, pasifist og publisist. Stöcker var representant for den radikale, borgerlige kvinnebevegelse rundt 1900. Hun definerte en ny etikk («Neue Ethik»), som innebar retten til selvbestemmelse i ekteskapet, i kjærligheten og over egen kropp. Ved siden av sitt engasjement for kvinnelig stemmerett, grunnla hun i 1905 Bund für Mutterschutz («Forbundet for mødrebeskyttelse») som arbeidet for interessene til ugifte mødre og deres barn. Dermed grep hun også fatt i temaer som få snakket om, for eksempel retten til svangerskapsavbrudd og den rettslige stilling til barn født utenfor ekteskap. Fra første verdenskrig dreide hennes engasjement seg i retning av pasifismen. Hun sto sentralt i det tyske samfunnet mot slutten av 1920-årene, men emigrerte før nasjonalsosialistenes maktovertakelse. ► Les mer her. |
11 november 2024, 14 november 2024, 16 november 2024, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Dansk/Vecka 46, 2024  Bhutan er en indlandsstat i Himalaya beliggende mellem Indien og Kina. Bhutan har et areal på 38.394 km² og et befolkningstal på 787.424 indbyggere. Området har været buddhistisk siden 700-tallet og er nu det eneste land, hvor mahayanabuddhisme er statsreligionen. Bhutan som nation daterer sig tilbage til 1600-tallet, hvor en teokratisk ledelse etablerede sig som uafhængig af Tibet. Efter en periode i 1800-tallet, hvor briterne øvede indflydelse, blev Bhutan igen selvstændigt i begyndelsen af 1900-tallet og har været det siden. Bhutan er i mange henseender et tilbagestående land. Vejnettet er beskedent og kun i ringe udstrækning asfalteret. Retsvæsenet er primitivt. De vigtigste indkomstkilder stammer fra landbrug, skovbrug, turisme og salg af vandkraft til Indien. Også i udenrigspolitisk henseende er landet tilbagetrukkent. Landet støtter sig tæt op ad Indien som modvægt til et pres fra Folkerepublikken Kina. Hæren er beskeden. Landet har et folkevalgt parlament, men monarken spiller fortsat en betydelig rolle. ► Læs mere |
12 november 2024, 15 november 2024, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Nynorsk/Vecka 46, 2024  Mesozoikum eller jorda si mellomtid er ein av tre geologiske æraer i eonet fanerozoikum. Mesozoikum ligg mellom paleozoikum og kenozoikum og tyder «mellomdyra», frå den greske forstavinga meso-/μεσο- for «mellom» og zoon/ζωον som tyder «dyr» eller «levande vesen». Han vert ofte kalla «Krypdyra sin tidsalder», etter dinosaurane som dominerte dyrelivet i æraen. Kontinenta i mesozoikum dreiv sakte frå kvarandre etter å ha vore samla i saman og nærma seg den noverande konfigurasjonen. Kontinentaldrifta førte til artsdanning og andre viktige evolusjonsmessige utviklingslinjer. Klimaet var særleg varmt gjennom perioden og spelte ei viktig rolle for evolusjonen og mangfaldet til nye dyreartar. Mot slutten av æraen var i praksis det moderne dyrelivet på plass. Les meir … |
| Vecka 47 | ||
|
20 november 2024, 24 november 2024, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Bokmål/Vecka 47, 2024  Anita Augspurg (1857–1943) var Tysklands første kvinne med doktorgrad i jus. Hun arbeidet mot slutten av 1800-tallet for kvinners sosiale og politiske rettigheter. Stemmerett for kvinner var hennes fremste mål, og dette ble innført i Tyskland i 1918. Hun deltok i 1915 i grunnleggelsen av Internasjonal kvinneliga for fred og frihet, og fikk deretter publiserings- og taleforbud resten av krigstiden. Sammen med bl.a. sin livsledsager Lida Gustava Heymann, begjærte hun i 1923 forgjeves Adolf Hitler utvist fra Tyskland. Etter maktovertakelsen i 1933 ble hun oppført på en likvidasjonsliste. Hun levde deretter sammen med Heymann i eksil i Sveits, livet ut. ► Les mer her. |
18 november 2024, 21 november 2024, 23 november 2024, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Dansk/Vecka 47, 2024  Skuldelev-skibene er fem vikingeskibe fra 1000-tallet fundet i 1962 nord for Roskilde. I den sene vikingetid blev der etableret et system af spærringer i Roskilde Fjord, der gjorde det muligt at kontrollere søvejen til en af Danmarks største konge- og kirkebyer. Tre udtjente skibe blev slæbt ud til det smalleste sted ud for landsbyen Skuldelev, hvor de blev fyldt med sten og sænket i Peberrenden, den mest direkte rute til Roskilde. Efter tyve år blev spærringen forstærket med endnu to skibe. Der var dermed skabt et effektivt forsvar i fjorden. Skuldelev-skibene har givet et værdifuldt indblik i vikingernes skibe og skibsteknologi. De er nu udstillet på Vikingeskibsmuseet i Roskilde. Alle fem skibe er brugt som udgangspunkt for rekonstruktioner, som Vikingeskibsmuseet har udført. ► Læs mere |
19 november 2024, 22 november 2024, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Nynorsk/Vecka 47, 2024 Jaguarundi (Herpailurus yagouaroundi), eller oterkatt, er eit kattedyr som høyrer heime i Amerika. Utbreiingsområdet strekkjer seg frå det sentrale Argentina i sør til det nordlege Mexico, gjennom Sentral- og over store delar av Sør-Amerika aust for Andesfjella. Jaguarundien er ein middels stor katt med slank kroppsbygging. Farga er einsarta med to fargemorfar, grå og raud. Han har ein langstrekt kropp, med relativt korte bein, eit lite, smalt hovud, små, runde øyre, ein kort snute og ein lang hale, som minner om mårdyr i desse samanhengane. Han er omtrent dobbelt så stor som ein huskatt (Felis catus), når nesten 36 cm skulderhøgd, og veg 3,5–7 kg. Les meir … |
| Vecka 48 | ||
|
27 november 2024, 1 december 2024, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Bokmål/Vecka 48, 2024  Helleristningene ved Holtås i Levanger, Trøndelag er et felt med veideristninger fra bronsealderen. Det inneholder 102 figurer, mest dyrefigurer. Dyrene er tegnet med konturtegnet kropp med et indre mønster av parallelle linjer, og beskrives som et tydelig eksempel på den stilhistoriske utviklingen av dyrefigurer i bergkunsten. ► Les mer her. |
25 november 2024, 28 november 2024, 30 november 2024, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Dansk/Vecka 48, 2024  Niels Ryberg Finsen (1860-1904) var en færøsk-dansk læge, der modtog Nobelprisen i fysiologi eller medicin i 1903 for sit arbejde med "behandling af lupus vugaris (hudtuberkulose) med lysbehandling af huden". Han var både den første færøske og den første danske nobelpristager. Såvel hans forsknings- som skrivemåde bar præg af, at han var autodidakt, hvilket blandt andet viste sig i hans anvendelse af simple hjælpemidler i forsøgene samt en ligetil skrivestil. Hans forskning førte til oprettelse af Finsens medicinske Lysinstitut i 1896, hvor han satte gang i behandlingen af patienter efter sin metode. Han var dog allerede som blot 23-årig blevet ramt af alvorlig sygdom, der kostede ham livet tyve år senere, året efter han modtog Nobelprisen. ► Læs mere |
26 november 2024, 29 november 2024, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Nynorsk/Vecka 48, 2024  Raumabana er ei 114,2 kilometer lang einspora jernbane som går mellom Åndalsnes stasjon ved Romsdalsfjorden i Rauma kommune i Møre og Romsdal fylke og Dombås stasjon i Dovre kommune i Innlandet fylke, der ho er knytt til Dovrebana mellom Oslo og Trondheim. Bana går soleis opp Romsdalen og gjennom fjellbygda Lesja kommune øvst i Gudbrandsdalen. Raumabana er den einaste jernbana i Møre og Romsdal fylke og var fram til 1970-talet den viktigaste kommunikasjonsåra for person-, gods- og posttrafikk mellom Møre og Romsdal og hovudstaden. Etter at det vart bygd flyplassar i Ålesund (1958) og seinare Kristiansund (1970) og Molde (1972), fekk jernbana konkurranse om dei reisande som skulle til Oslo. Les meir … |