อำเภอศรีสวัสดิ์

อำเภอศรีสวัสดิ์
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Si Sawat
ที่ทำการเขื่อนศรีนครินทร์ (เขื่อนบ้านเจ้าเณร)
คำขวัญ:  ป่าสวย น้ำใส ปลาตัวใหญ่ คนน้ำใจงาม
แผนที่จังหวัดกาญจนบุรี เน้นอำเภอศรีสวัสดิ์
พิกัด: 14°35′57″N 99°6′50″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	กาญจนบุรี
พื้นที่
• ทั้งหมด	3,295.9 ตร.กม. (1,272.6 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	26,831 คน
• ความหนาแน่น	8.14 คน/ตร.กม. (21.1 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	71250, 71220 (เฉพาะตำบลเขาโจด)
รหัสภูมิศาสตร์	7104
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอศรีสวัสดิ์ หมู่ที่ 3 ตำบลด่านแม่แฉลบ อำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี 71250
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ศรีสวัสดิ์ เป็นอำเภอในจังหวัดกาญจนบุรี เป็นที่ตั้งของเขื่อนศรีนครินทร์ และเป็นที่ตั้งของที่ทำการอุทยานแห่งชาติ 3 แห่ง คือ อุทยานแห่งชาติเอราวัณ อุทยานแห่งชาติเขื่อนศรีนครินทร์ อุทยานแห่งชาติเฉลิมรัตนโกสินทร์

น้ำตกเอราวัณในอุทยานแห่งชาติเอราวัณ พื้นที่ตำบลท่ากระดาน

น้ำตกห้วยแม่ขมิ้นในอุทยานแห่งชาติเขื่อนศรีนครินทร์ พื้นที่ตำบลแม่กระบุง

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอศรีสวัสดิ์มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอบ้านไร่ (จังหวัดอุทัยธานี)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอด่านช้าง (จังหวัดสุพรรณบุรี) อำเภอหนองปรือ และอำเภอบ่อพลอย
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองกาญจนบุรี
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอไทรโยคและอำเภอทองผาภูมิ

ประวัติ

อำเภอศรีสวัสดิ์ มีประวัติการตั้งหมู่บ้านมาช้านานกว่า 200 ปีเศษ ในท้องที่อำเภอศรีสวัสดิ์ มีเมืองอยู่ 2 เมือง มีฐานะเป็นเมืองหน้าด่าน คือ เมืองศรีสวัสดิ์ กับเมืองท่ากระดาน เมืองทั้งสองขึ้นตรงต่อเจ้าเมืองกาญจนบุรี ในสมัยสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกซึ่งตรงกับสมัยพระเจ้าประดุง พม่าได้ยกกองทัพมารุกรานไทย โดยยกกองทัพมาตีหัวเมืองฝ่ายเหนือและฝ่ายใต้พร้อมกัน ตีเรื่อยมาจนถึงเมืองศรีสวัสดิ์ และเมืองท่ากระดานทำลายบ้านเรือนราษฎรและวัดเสียหายมาก ราษฎรหลบหนีและถูกจับกุมเป็นเชลย พม่ายกทัพต่อไปจนถึงเมืองลาดหญ้า (เมืองกาญจนบุรีเก่า) และได้ปะทะกับกองทัพไทยจึงได้ถอยทัพกลับไป ตั้งแต่นั้นมาเมืองศรีสวัสดิ์และเมืองท่ากระดานก็ทรุดโทรมลง

ในปี พ.ศ. 2438 ทางราชการได้จัดการปกครองใหม่ โดยที่เมืองทั้ง 2 มีประชากรน้อยจึงยุบเมืองศรีสวัสดิ์และเมืองท่ากระดาน รวมเป็นกิ่งอำเภอศรีสวัสดิ์ขึ้นตรงต่อเจ้าเมืองกาญจนบุรี ต่อมามีพลเมืองจากถิ่นฐานใกล้เคียงอพยพเข้ามาทำมาหากินมากขึ้น จึงได้ยกฐานะเป็นอำเภอศรีสวัสดิ์ ในปี พ.ศ. 2444 และในปี พ.ศ. 2449 ได้ยุบมาเป็นกิ่งอำเภอโดยขึ้นต่ออำเภอสังขละบุรี และปี พ.ศ. 2467 ได้โอนมาขึ้นกับอำเภอเมืองกาญจนบุรีจนกระทั่งปี พ.ศ. 2508 ก็ได้ยกฐานะเป็นอำเภอศรีสวัสดิ์

ถ้ำธารลอดน้อยในอุทยานแห่งชาติเฉลิมรัตนโกสินทร์ พื้นที่ตำบลเขาโจด

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอศรีสวัสดิ์แบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 6 ตำบล 33 หมู่บ้าน ได้แก่

1. นาสวน (Na Suan) 5 หมู่บ้าน 2. ด่านแม่แฉลบ (Dan Mae Chalaep) 8 หมู่บ้าน 3. หนองเป็ด (Nong Pet) 4 หมู่บ้าน 4. ท่ากระดาน (Tha Kradan) 5 หมู่บ้าน 5. เขาโจด (Khao Chot) 5 หมู่บ้าน 6. แม่กระบุง (Mae Krabung) 6 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอศรีสวัสดิ์ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเอราวัณ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ากระดาน (เฉพาะบางส่วนของพื้นที่หมู่ 4)
• เทศบาลตำบลเขาโจด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาโจดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่ากระดาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ากระดาน (นอกเขตเทศบาลตำบลเอราวัณ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาสวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาสวนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลด่านแม่แฉลบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลด่านแม่แฉลบทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเป็ด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองเป็ดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่กระบุง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่กระบุงทั้งตำบล