Î

Latin alfabesi Îî harfi
Î	î
Î	î

Î, î harfi Furlanca, Rumence, Kürtçe ve bir dizi başka dilde alfabede bulunan müstakil bir harf ve Türkçe, Fransızca, İtalyanca, Galce ve bir dizi başka dilde "i" harfinin bir varyantı olarak bulunmaktadır. Türkçede "i" harfinin düzeltme işaretli hâlidir.

Değişik dillerde kullanımı

Fransızca

Fransızcanın eski imlasında bulunan "is" difon'unun([aɪ], [ɪf], [fə], [əʊ] gibi iki fonemin bileşimi olan ses) harflerinden s harfinin telaffuzdan düşmesinden dolayı "is" harflerinin yerine günümüzde "î" harfi alır ve . Örneğin isle kelimesi bu dönüşüme uğrayıp île(Türkçe:ada) olmuştur.

Kürtçe

Kürtçe alfabesinde yalın i harfi /ɪ/ sesini temsil ederken î harfi /iː/ sesini temsil etmektedir.

Rumence

Rumen alfabesinin 14. harfidir ve /⁠ɨ/ sesini temsil eder. Î harfi, Â harfi ile aynı sesi verir, ancak Romanya'daki yazı reformundan beri kelimelerin sadece başında ve sonunda yazılırken, kelimenin ortasında istisnalar dışında Â harfi kullanılır.

Türkçe

Dilimizde genellikle Arapça ve Farsça orijinli kelimelerin imlasında kullanılır. "İ" harfinin üstüne gelerek uzun okunmasını sağlar. Kökeni Türkçe olan kelimelerde bugün uzun ünlü yoktur.^[1] Günümüz imlâsında, nispet ekinin belirtme hali ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için kullanılır.^[1] Mesela:

Türk askeri ve Askerî okul

İslam dini ve Dinî bilgiler

Fizik ilmi ve İlmî tartışmalar

Nispet eki alan kelimelere başka ekler gelse de nispet î'si olduğu gibi kalır. Mesela:

Millîleştirmek, Millîlik, Resmîleştirmek, Resmîlik vb.^[1]

Nispet ekinin yerine modern Türkçede zaman zaman -sel/-sal ekleri de getirilebilir:

dinsel / dinî
manasal / manevî
maddesel / maddî
kimyasal / kimyevî
ruhsal / ruhî
cinsel / cinsî
tarihsel / tarihî

Bazı kelimelere Î harfi gelmez. Örneğin, millet isimlerinde "î" harfi kullanılmaz. "Ermeni" olarak yazılması gereken kelime, "Ermenî" olarak yazılmamalıdır.

Özel isimlerde de Î harfi kullanılmaz: Niyazi, Recai, Zekai, Sezai.

Bunun dışında 5 tane kelimede anlam karışıklığını önlemek için kullanılmaktadır:

emîr
kabîl
metîn
rahîm
zahîr

Matematikte kullanımı

Bir sürü yerde birim vektörü î ile gösterilir.

Klavye kullanımı

Türkçe Q klavyede î yapabilmek "⇧ Shift, 3 ve İ (veya I)" tuşlarına birlikte basılır.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c Türk Dil Kurumu, (Ed.) (2012). Yazım kılavuzu. 27. baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. ISBN 978-975-16-1817-7.

TDK resmî sitesi

ISO temel Latin alfabesi
Aa	Bb	Cc	Dd	Ee	Ff	Gg	Hh	Ii	Jj	Kk	Ll	Mm	Nn	Oo	Pp	Qq	Rr	Ss	Tt	Uu	Vv	Ww	Xx	Yy	Zz
Özel işaret almış I harfi ÍíÌìĬĭÎîǏǐÏïḮḯĨĩĮįĪīỈỉȈȉȊȋỊịḬḭƗɨᵻᶖİiIı Şapka işaretini kullanan harfler ÂâĈĉÊêĜĝĤĥÎîĴĵÔôŜŝÛûŴŵŶŷẐẑ tarih • paleografi • türetimler • diyakritik • noktalama • rakamlar • harf listesi

Yazı sistemi, alfabe veya harf ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[:0-1] Türk Dil Kurumu, (Ed.) (2012). Yazım kılavuzu. 27. baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. ISBN 978-975-16-1817-7.

[1]