Popülasyon (biyoloji)

1994 yılında dünya nüfusunun dağılımı

Popülasyon, her türlü canlı varlığın sayısal yoğunluk ve dağılımıdır. Sözcük Türkçeye Fransızcadan geçmiştir. Türkçe karşılığı nüfus olmasına rağmen biyoloji ve toplumbilim terimi olarak sıklıkla kullanılır. Bunun yanında biyolojideki anlamı ile popülasyon, belli bir yerde belli bir zamanda bulunan, birbirleriyle çiftleşip üreyebilen ve aynı tür içinde yer alan canlıların oluşturduğu bireyler topluluğuna verilen isimdir. Bir popülasyonda sadece bir tür bulunabilir.

• Popülasyon: Belirli bir bölgede yaşayan aynı türe ait bireyler topluluğudur.
• Tür: Ortak bir atadan gelen çiftleştiklerinde verimli döller meydana getirebilen bireylerdir.
• Ekosistem: Belirli bir bölgede bulunan canlı ve cansız varlıkların oluşturduğu yapıdır.
• Habitat: Bir organizmanın yaşadığı ve geliştiği yer.
• Ekoton: İki ekosistemin kesiştiği yerlerdir. Canlı çeşitliliği yüksektir.
• Baskın tür: Ekosistemde en fazla bulunan tür.
• Süksesyon: Çevre koşulları ile baskın türün değişmesidir.
• Komünite: Belirli bir bölgede yaşayan popülasyonların tümüdür.

Oluşum süreçleri

Organizmaya ait popülasyon içindeki bireyler, aşağıdaki üremeye dair oluşum süreçleri ile birbirlerine bağlıdır:

• Hücre bölünmesi veya tek hücrelilerde tomurcuklanma
• Tek ve çok hücrelilerde eşeyli veya eşeysiz üreme

Tanımlanmaları

Bir popülasyonun ayırt edici özellikleri, çeşitleri (özellik ve formları), görülme frekansları ve varyasyon genişliği ile tanımlanır:

• Aleller
• Genotipler (alel kombinasyonları)
• Fenotipler (alel kombinasyonların neden olduğu özellikler kombinasyonu)

Bir popülasyonun değişimi, gelişimi ve evrimi, bu karakteristik özelliklerin değişiminden okunabilir. Hardy-Weinberg Kuralı'na göre dengeli bir popülasyon, birçok nesil boyunca alel ve genotip frekanslarında değişim göstermezler. Eşeyli üreyen organizmalar ise Mendel popülasyonu oluştururlar.

Özellikle çok az yer değiştiren veya daha az hareketli olan organizmalarda (bitkiler ve de hayvanlar) ve parçalanarak birbirinden ayrılmış yaşam alanlarında (örneğin, yüksek bölgelerdeki dağ zirveleri gibi) popülasyon genetiğinin araştırma konusu olan alt popülasyonların oluşu bu sürecin doğasında yatar.

Popülasyon biyolojisi, diğerlerinin yanında popülasyon yoğunluğu, popülasyon dinamiği ve popülasyon genetiğini inceler.

Ayrıca bakınız

• Evrim
• Genetik
• Evrim Teorisi
• Ekoloji