İçeriğe atla

Species Plantarum

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Species Plantarum
İlk baskının kapağı
YazarL.
Ülkeİsveç
DilLatince
KonuBotanik
YayımcıLaurentius Salvius (1 May 1753)
Medya türüPrint
Sayfaxi, 1200 + xxxi
OCLC186272535

Species Plantarum ("Bitki Türleri"), Carl Linnaeus tarafından 1753'te yayımlanan ve o dönemde bilinen tüm bitki türlerinin cinslere göre sınıflandırıldığı bir eserdir. Eser, ikili adlandırma sistemini tutarlı bir şekilde uygulayan ilk çalışmadır ve bitkilerin bilimsel olarak isimlendirilmesi için başlangıç noktası olmuştur.

Yayınlanma

[değiştir | kaynağı değiştir]
Plantago lanceolata am Staden (Saarbrücken)

Species Plantarum[Note 1] 1 Mayıs 1753 tarihinde Laurentius Salvius tarafından Stockholm'de iki cilt halinde yayımlanmıştır.[1][2][Note 2] Eserin ikinci baskısı 1762-1763 yılları arasında yayımlandı.[1] 1764 yılında yapılan üçüncü baskı ise ikinci baskıdan çok farklı değildi.[4] Takip eden baskılar L.'un 1778'deki ölümünden sonra Willd.'in yönetiminde gerçekleşti.[5]

Önemi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Species Plantarum'dan önce görseldeki bitki" "Plantago foliis ovato-lanceolatis pubescentibus, spica cylindrica, scapo tereti" olarak biliniyordu. L., bitkiyi Plantago media olarak yeniden adlandırdı.

Species Plantarum ikili adlandırma sistemini tutarlı bir şekilde uygulayan ilk botanik çalışmadır (Linnaeus'un 1758 yılında yayımladığı Systema Naturae adlı eserinde aynı sınıflandırmayı ilk kez hayvanlara da uygulamıştır). Bu çalışmadan önce, bitki türleri çok sayıda kelimeden oluşan uzun bir isme sahipti. Örneğin; "Plantago foliis ovato-lanceolatis pubescentibus, spica cylindrica, scapo tereti"[6] ya da "Nepeta floribus interrupte spicatis pedunculatis". Species Plantarum ile bu uzun ve karmaşık adlar, tek kelimelik bir cins adı ve tek kelimelik tür epiteti içeren iki bölümlü adlarla değiştirildi. Buna göre yukarıdaki iki örnek sırasıyla Plantago media ve Nepeta cataria oldu.[7]

İki terimli isimlendirmenin tutarlı bir şekilde uygulandığı ilk çalışma olduğu için, Species Plantarum çoğu bitkinin isimlendirilmesi için "başlangıç noktası" olarak seçilmiştir.[6]

İçindekiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Species Plantarum yayımlandığı tarihte L. tarafından bilinen binlerce bitki türünün açıklamalarını içeriyordu. İlk baskıda türler Acalypha australis ile başlayıp Zygophyllum spinosum ile sona eriyordu ve 5.940 tür vardı.[8] L., eserin girişinde 10.000'den az bitki türünün var olduğunu tahmin ettiğini ifade etmişti[9] Ancak günümüzde yaklaşık 400.000 çiçekli bitki türü olduğu öne sürülüyor.[10]

Bitkiler, L.'un cinsel sınıflandırma sistemine göre 24 sınıfa ayrılan yaklaşık bin cinse göre düzenlenmiştir.[11] Species Plantarum'da cinslerin tanımı yoktur. Bu nedenle Genera Plantarum ("Bitki Cinsleri"), Species Plantarum'un beşinci baskısı ile eş zamanlı olarak yayımlanmıştır.[12] L.'un cinsel sistemi artık, ortak ataları doğru bir şekilde yansıtan bir sistemden ziyade yapay bir sistem olarak kabul ediliyor, ancak sistemin basitliği, özellikle bu alanda uzman olmayanların herhangi bir bitkinin doğru sınıfını hızlı bir şekilde bulmasını kolaylaştırmıştır.[1]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Eserin tam adı "Species plantarum, exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas, cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonymis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas" idi.
  2. ^ Aslında kitap, ilki 24 Mayıs ve ikincisi 16 Ağustos olmak üzere iki cilt halinde yayınlandı. Ancak uygulamada kolaylık olması adına iki cildin de basım tarihi 1 Mayıs olarak belirlendi. bkz. Stearn, W.T. (1957), The preparation of the Species Plantarum and the introduction of binomial nomenclature, in: Species Plantarum, A Facsimile of the first edition, London, Ray Society: 72 and ICN (Melbourne Code)[3] Art. 13.4 Note 1: "The two volumes of Linnaeus' Species plantarum, ed. 1 (1753), which appeared in May and August, 1753, respectively, are treated as having been published simultaneously on 1 May 1753."

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c "Carolus Linnæus, Species Plantarum, Stockholm 1762-3". Collection Highlight Summer 2007. University of Aberdeen. 2007. 30 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2013. 
  2. ^ Winston, Judith (20 April 2012). Describing Species: Practical Taxonomic Procedure for Biologists. Columbia University Press. s. 35. ISBN 9780231506656. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 April 2018. 
  3. ^ McNeill, J.; Barrie, F.R.; Buck, W.R.; Demoulin, V.; Greuter, W.; Hawksworth, D.L.; Herendeen, P.S.; Knapp, S.; Marhold, K.; Prado, J.; Prud'homme Van Reine, W.F.; Smith, G.F.; Wiersema, J.H.; Turland, N.J. (2012). International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Melbourne Code) adopted by the Eighteenth International Botanical Congress Melbourne, Australia, July 2011. Regnum Vegetabile 154. A.R.G. Gantner Verlag KG. ISBN 978-3-87429-425-6. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  4. ^ Clive A. Stace (1991). "The development of plant taxonomy". Plant Taxonomy and Biosystematics (2. bas.). Cambridge University Press. ss. 17-64. ISBN 978-0-521-42785-2. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  5. ^ V. N. Naik (1984). "A review of pre-Darwinian classification". Taxonomy of Angiosperms. Tata McGraw-Hill. ss. 9-24. ISBN 9780074517888. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  6. ^ a b "Carl Linnaeus (1707-1778): binomial nomenclature system". Biology: The People Behind the Science. Infobase Publishing. 2006. ss. 28-43. ISBN 978-0-8160-7221-7. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  7. ^ "Latin names, the binomial system and plant classification". Plant Names: a Guide to Botanical Nomenclature. 3rd. CSIRO Publishing. 2007. ss. 14-15. ISBN 9780643099456. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  8. ^ "Index to Binomials Cited in the First Edition of Linnaeus' Species Plantarum". Hunt Institute for Botanical Documentation. 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2018. 
  9. ^ H. G. Bongard (1835). "Historical sketch of the progress of botany in Russia, from the time of Peter the Great to the present day; and on the part which the Academy has borne in the advancement of this science". Companion to the Botanical Magazine. 1: 177-186. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  10. ^ "How many flowering plants are there in the world?". Royal Botanic Gardens, Kew. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2013. 
  11. ^ "Plant world". The Handy Science Answer Book. Visible Ink Press. 2011. ss. 403-450. ISBN 9781578593637. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  12. ^ "Carl Linnaeus". One Hundred and One Botanists. Purdue University Press. 2002. ss. 86-93. ISBN 9781557532831. 18 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Species_Plantarum&oldid=33132393" sayfasından alınmıştır