İçeriğe atla

Tommy Franks

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Tommy Franks
Doğum17 Haziran 1945 (79 yaşında)
Wynnewood, Oklahoma
Bağlılığı ABD
Branşı ABD Ordusu
Hizmet yılları1965–2003
Rütbesi General
Birimi2. Piyade Tümeni (Güney Kore)
3. Ordu (Afganistan ve Irak)
Komuta Merkezi Komutanlığı
Çatışma/savaşlarıVietnam Savaşı
Körfez Savaşı
Afganistan Savaşı
Irak Savaşı
Ödülleri
Sonraki işiŞirket yöneticisi

Tommy Ray Franks (d. 17 Haziran 1945) ABD Silahlı Kuvvetlerinde emekli general. En son yaptığı görev ABD Merkez Komutanlığı'dır. Bu görevi General Anthony Zinni'den 6 Temmuz 2000 tarihinde devraldı. Bu görevini 7 Temmuz 2003 tarihinde emekli oluncaya kadar görevini sürdürdü. 11 Eylül Saldırılarının ardından 2001 yılında Afganistan'daki Taliban rejimine karşı düzenlenen işgale ve 2003 yılındaki Irak'ın işgaline komuta etti. Pulitzer Ödüllü gazeteci Thomas Ricks'e göre ABD tarihindeki en başarısız 4. komutandır.[1]

Gençliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tommy Ray Bentley adıyla Wynnewood Oklahoma'da dünyaya geldi. Ray ve Lorene Franks tarafından evlatlık edinildi. Teksas Midland'de liseyi bitirdi. Austin'deki Teksas Üniversitesi'ne gitti. İki yıllık eğitimin sonrasında düşük notlarından dolayı okulu bırakarak orduya katıldı. Daha sonra ordudan aldığı bursla Arlington'daki Teksas Üniversitesi'ne devam etti ve 1971 yılında İşletme dalında lisans eğitimini tamamladı.Pensilvanya'daki Shippensburg Üniversitesi'nde Kamu Yönetimi alanında yüksek lisans yaptı.

Askeri hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1965 yılında orduya girdi. Temel eğitimini Missouri'deki Fort Leonard Wood'da aldı. Massachusetts'teki Fort Devens'te şifre uzmanı olarak eğitim aldı. Bu dönemde subay olmayan Franks Oklahoma Fort Sill Topçu ve Füze Subay Okulu sınavlarını kazandı. 1967 yılında asteğmen olarak mezun oldu. Gaye eğitimi aldıktan sonra Vietnam Savaşı'nda görev yapan 9. Piyade Tümeni 4. Topçu Taburu'na atandı. 1968 yılında Fort Sill'e döndü. Teğmen olarak üniversiteye devam ettikten sonra 1973 yılında yüzbaşı olarak Batı Almanya'daki 2. Zırhlı Birlikler Alayındaki 1. Havan Bölüğüne atandı. Kurmay Okulu'nu tamamladıktan sonra 1976 yılında Pentagon'da ordu müfettişi olarak görev yaptı. 1977 yılında Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde çalıştı. 1981 yılında yeniden döndüğü Batı Almanya'da 3 yıl görev yaptıktan sonra 1984 yılında ABD'ye döndü. Bu dönemde yüksek lisans eğitimini tamamladı ve 1987 yılına kadar görev yapacağı Teksas'taki Fort Hood'a atandı.

General olarak ilk cephe görevi Körfez Savaşı'dır. Harekâtın sonrasında Fort Sill Topçu Okulu komutan yardımcılığına atandı. 1994 yılında Güney Kore'ye atandı. 1995-97 yılları arasında bu ülkedeki 2. Piyade Tümen komutanlığı görevini yürüttü. 2000 yılında orgeneral rütbesine terfi ederek ABD Merkez Komutanlığı'na getirildi.

Irak Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Irak'ın işgalini tamamlayarak askeri açıdan başarılı olduysa da askeri tercihleri ve stratejik planlaması yoğun olarak eleştirildi. Eleştirilerden ilki savaştan sonra Irak Direnişinin oluşmasına engel olamamasına yöneliktir. Bu eleştiriye göre sadece başkent Bağdat'ın ele geçirilerek Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesine yoğunlaştı ve savaş sonrası direnişin engellenmesi için milis kuvvetlerine dair bir önlem almadı.[2] Ayrıca Franks’in ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld kaynaklı baskılara maruz kaldığı iddia edildi. 4. Mekanize Piyade Tümeninin ekipmanını taşıyan gemileri denizde bekletmesi ve Kuveyt’e göndermemesi yüzünden zaman kaybedildiği iddia edildi. Bunu Irak yönetimini şaşırtmak ve Türkiye üzerinden açılması muhtemel kuzey cephesi tehdidini sürdürmek için yaptığını açıkladı.[3] Bu iddia tarihçiler tarafından sorgulanacaktır.[4]

İşgal sonrasında yoğunlaşan Irak direnişi ile ilgili olarak sorumlu tutuldu. 11 Eylül Saldırılarından sonra hem Afganistan'ın işgali hem de Irak'ın işgalinde komutanlık yapmış olmasının ona verdiği yıpranma ve yorgunluk yüzünden emekli olmaya karar verdiği ve muharebelerin bitiminden sonraki durumla ilgilenmediği iddia edilmektedir. Irak'taki muharebelerin sona ermesinden sonra komuta kademesinde onun hemen altında olan iki yardımcısı olan Generaller Michael Delong ve John Abizaid arasında rekabet yaşandı, komutayı Abizaid'in almasının ardından Delong emekliye ayrılarak tasfiye edildi. Ayrıca Irak'taki boşalan 5. Kolordu komutanlığına getirilen General Ricardo Sanchez'in yeterli deneyime sahip olmadığı öne sürüldü.

Kitle imha silahları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Irak’ın işgalinden önce kitle imha silahlarının ABD'ye karşı kullanılması durumunda felaket senaryolarını dillendirerek uygarlığın kurtarılması için demokrasinin askıya alınabileceğini söyledi. Irak'ta işgale gerekçe olarak dile getirilen kitle imha silahlarının bulunamamasını hayretle karşıladı ve Bush yönetiminin aldığı işgal kararını savundu.[5]

Askerlik sonrası hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

22 Mayıs 2003 tarihinde emekliye ayrıldı. Franks & Associates LLC adlı bir danışmanlık firmasında çalışmaya başladı. 2006 yılı Haziran ayında firma Innovative Decon Solutions ile birleşti.[6] Emeklilikten sonra anılarını yazdı.[7] 31 Ağustos 2004 tarihinde Cumhuriyetçi Parti toplantısında konuşarak Bush’un yeniden seçilmesine destek verdi.[8] 2005 yılı Aralık ayında Bank of America yönetim kuruluna seçilmiş ve 11 Haziran 2009 tarihinde gerekçe bildirilmeden görevden ayrıldı.[9] Franks ayrıca OSI Restaurant Partners, National Park Foundation ve Chuck E. Cheese yönetim kurullarında görev yapmaktadır.[10] Adına Hobart, Oklahoma'da bir müze inşa edildi.[11] Halen Roosevelt, Oklahoma'da yaşamaktadır.

Yaralı askerlere yardım skandalı

[değiştir | kaynağı değiştir]

2008 yılında ABD ve Army Times gazete haberlerinde savaşta yaralanmış ABD askerleri için bağış toplanması için başlatılan Coalition to Salute America's Heroes adlı kampanyayı düzenleyenlerden adının kullanılması için 100 bin dolar aldığı yolunda haberler çıktı.[12][13] Kampanyayı düzenleyenlerin yaşam standartlarındaki gözle görülür artış ve Franks'in yaralı askerler üzerinden para kazanması ABD basınında yoğun olarak eleştirildi.[14]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ 3 Haziran 2010 tarhli 8 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. USA Today haberi (İngilizce) 14 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ Bakınız, Michael Gordon, Bernard Trainor, Cobra II: The Inside Story of the Invasion and Occupation of Iraq, Atlantic Books, 2007 ISBN 9781843543534
  3. ^ Bakınız 1 Mart tezkeresi
  4. ^ Bakınız Bob Woodward, Plan of Attack, Pocket Books, 2004 ISBN 9780743495455
  5. ^ 2 Aralık 2005 tarihli 6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. News Hounds haberi (İngilizce) 14 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  6. ^ Şirketin internet sitesi[ölü/kırık bağlantı] (İngilizce) 14 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  7. ^ American Soldier, Regan Books, 2005 ISBN 9780060779542
  8. ^ 2 Eylül 2004 tarihli 4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Washington Post haberinde tüm konuşmanın metni bulunmaktadır (İngilizce) 14 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  9. ^ 1 Ağustos 2009 tarihli 21 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bloomberg haberi (İngilizce) 14 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  10. ^ 2 Nisan 2008 tarihli 20 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. St.Petersburg Times haberi (İngilizce) 14 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  11. ^ Müzenin internet sitesi 10 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 14 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  12. ^ 17 Ocak 2008 tarihli Brian Ross haberi 22 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ABC (İngilizce) 14 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  13. ^ 18 Ocak 2008 tarihli Karen Jowers haberi Army Times (İngilizce) 14 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  14. ^ 20 Ocak 2008 tarihli Bob Schieffer makalesi 20 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CBS (İngilizce) 14 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tommy_Franks&oldid=32834599" sayfasından alınmıştır