Гали Шәмсетдинов

Гали Шәмсетдинов
Гали Шәмсетдинов
Туу датасы	22 май 1915
Туу урыны	Казан губернасы Чистай өязе, Яуширмә авылы
Үлем датасы	22 июль 1944 (29 яшь)
Үлем урыны	Львов өлкәсе
Иялек	Русия империясе→; РСФСР→; ССРБ
Гаскәр төре	Бронетанк гаскәрләре
Дәрәҗә	Калып:ССРБ, лейтенант
Җитәкчелек иткән	рота
Бүләкләр һәм премияләр

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Шәмсетдинов битенә күчегез.

Гали Шәмсетдинов, Гали Нурулла улы Шәмсетдинов, рус. Шамсутдинов Гали Нуруллович (1915 елның 22 мае, Казан губернасы, Чистай өязе, Яуширмә авылы) — Бөек Ватан сугышында катнашучы, 1нче Украина фронтының 3нче гвардия танк армиясе 7нче гвардия танк корпусы 56нчы гвардия танк бригадасы танк ротасы командиры, Советлар Берлеге Каһарманы (1944, вафатыннан соң), гвардия лейтенанты.

Тәрҗемәи хәле

1915 елның 22 маенда Казан губернасы Чистай өязе (хәзерге Чистай районы) Яуширмә авылында крестьян гаиләсендә туган. Милләте — татар. Туган авылында җидееллык мәктәпне, Чистай педагогия техникумын (1935), Казан авыл хуҗалыгы институтын (1938) тәмамлаган. Сугышка кадәр (1930-1960 елларда Пәнҗәр районы, 1960 елдан Әгерҗе районы) Салагыш авылында мәктәп директоры булып эшли. 1939 елда Кызыл гаскәргә хәрби хезмәткә алына. Сембердә югары танк командирлары укуханәсен тәмамлый (1941).

Бөек Ватан сугышы

Сугышның беренче көннәреннән Бөек Ватан сугышы фронтларында: Көнбатыш. Көньяк-көнбатыш, Үзәк, Воронеж, 1нче Украина фронтларында; Смоленск өчен барган сугышларда, дошманны Мәскәү яныннан кууда, Курск дугасында, Киев өчен сугышларда, Львов юнәлешендәге һөҗүмнәрдә катнаша. 1нче Украина фронтының 3нче гвардия танк армиясе 7нче гвардия танк корпусы 56нчы гвардия танк бригадасы танк ротасы командиры була. 1944 елның июль аенда гвардия лейтенанты Г.Н. Шәмсетдиновның танк ротасы Пельтев елгасы аша кичүне яулап ала. 1944 елның 22 июлендә Львов өлкәсе Пустомытов районы Гомулец хуторы янында һәлак була. Янәшәдәге Воля-Гомулецкая (версия: Пшецья-Вулька^[1]) авылында җирләнә.

Шагыйрь Александр Безыменский «Шәмсетдиновка дан» (рус. Шамсутдинову слава) шигырен багышлый (1944) ^[2].

Вперед, бойцы!
Прекрасен путь побед,
Путь Шамсутдинова –
Стального офицера!

1944 елның 23 сентябрендә, вафатыннан соң, Советлар Берлеге Каһарманы исеме бирелә.

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

Советлар Берлеге Каһарманының Алтын йолдыз медале (23.09.1944)
Ленин ордены (23.09.1944)
Кызыл Йолдыз ордены (19.11.1943)

Хәтер

Чистай урамына исеме бирелгән.
Чистайда истәлек ташы куелган.
Яуширмәдә бюсты куелган.
2014 Әгерҗедә Советлар Берлеге Каһарманнары диварында барельефы урнаштырылган^[3].
2015 Салагыш мәктәбенә исеме бирелгән^[4]^[5].

Чыганаклар

Татарский энциклопедический словарь. Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1999. ISBN 0-9530650-3-0
Татарская энциклопедия. В 6 т. Т.6 (У-Я). Казань, 2014.

Әдәбият

Батырлар китабы. Казан: ТКН, 2000. ISBN 5-298-01001-6
Герои Советского Союза. Т.1. М., 1987.
Герои Советского союза-наши земляки.Кн.1. Казан, 1982.
Советлар Союзы Геройлары-якташларыбыз. Казан, 1990.
Ханин Л. Герои Советского Союза-сыны Татарии. Казан, 1968.

Сылтамалар

Искәрмәләр

↑ Институт Татарской энциклопедии и регионоведения АН РТ
↑ Корыч офицер Шәмсетдинов 2016 елның 14 апрель көнендә архивланган.(рус.)
↑ Бөек Ватан сугышы виртуаль музее (tatfrontu.ru) сайтында(рус.)
↑ Әгерҗе районы рәсми сайтында, archived from the original on 2020-12-03, retrieved 2016-08-14
↑ Салагыш мәктәбенең «ТР электрон мәгарифе» порталындагы бите(үле сылтама)

[1] Институт Татарской энциклопедии и регионоведения АН РТ

[2] Корыч офицер Шәмсетдинов 2016 елның 14 апрель көнендә архивланган.(рус.)

[3] Бөек Ватан сугышы виртуаль музее (tatfrontu.ru) сайтында(рус.)

[4] Әгерҗе районы рәсми сайтында, archived from the original on 2020-12-03, retrieved 2016-08-14

[5] Салагыш мәктәбенең «ТР электрон мәгарифе» порталындагы бите(үле сылтама)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]