26 жніўня

26 жні́ўня — 239-ы дзень году (238-ы ў невысакосным годзе) паводле Грыгарыянскага календару. Да канца году застаецца 128 дзён.

Падзеі

• 1429 — Жанна д’Арк прыбыла ў Парыж
• 1579 — пачалася аблога Пскова войскамі Рэчы Паспалітай у ходзе Інфлянцкай вайны
• 1671 — гетман Ян Сабескі перамог казацка-татарскае войска ў бітве ля Брацлаву
• 1792 — за ўдзел у бітве пад Дубенкай Тадэвуш Касьцюшка атрымаў ганаровае грамадзянства Францыі
• 1801 — Філіп Лябон запатэнтаваў двухтактавы рухавік унутранага згараньня
• 1813 — параза напалеонаўскіх войскаў у бітве над Кацбахам
• 1847 — абвешчаная Рэспубліка Лібэрыя — першая незалежная дзяржава ў «чорнай Афрыцы». Заснавальнікамі сталі імігранты — вывезеныя (пачынаючы з 1821 году) з ЗША вызваленыя нэгры
• 1858 — першая перадача навінаў пасродкам тэлеграфу
• 1883 — вывяржэньне вулькану Кракатаў
• 1914:
  • нямецкае войска перамагло расейскае ў бітве ля Танэнбэрґу і Грунвальду
  • Пачатак Бітвы пры Ле-Като на Заходнім фронце
• 1918 — дыпляматычныя прадстаўнікі Ўкраіны й Турэччыны абмяняліся граматамі з нагоды ратыфікацыі Берасьцейскае мірнае дамовы
• 1920 — 19-я папраўка да Канстытуцыі ЗША дала права голасу на выбарах жанчынам
• 1920 — ліквідаваныя Акмалінская ды Сяміпалацінская вобласьці РСФСР; створаная Кіргіская АССР
• 1939 — інцыдэнт у Яблонкаве
• 1939 — Югаслаўскі ўрад прадаставіў аўтаномію Харватыі (Пагадненьне Цветкавіча — Мачака).
• 1942 — Галакост у Чортківу (Заходняя Ўкраіна). А палове на трэцюю ночы нямецкая паліцыя правяла апэрацыю па перамяшчэньні двух тысячаў жыдоў у Бэлжэцкі лягер сьмерці. 500 хворых і дзяцей былі забітыя на месцы
• 1944 — Шарль дэ Голь увайшоў у Парыж
• 1944 — Баўгарыя абвясьціла нэўтралітэт і жаданьне замірыцца зь Вялікабрытаніяй і ЗША
• 1945 — Украінская ССР ратыфікавала Статут ААН
• 1946 — Норма Джын Бэйкэр падпісала кантракт з кінастудыяй «XX Century Fox». Яе сталі зваць Мэрылін Манро
• 1957 — ТАСС абвясьціла пра пасьпяховыя выпрабаваньні ў СССР міжкантынэнтальнае балістычнае ракеты
• 1966 — пачалася вайна Намібіі за незалежнасьць
• 1972 — у Мюнхэне распачаліся XX летнія Алімпійскія гульні
• 1978 — кардынал Альбіна Лючыяні абраны Папам Рымскім пад імем Яна Паўла I
• 1978 — Зыґмунд Ен становіцца першым нямецкім касманаўтам на борце савецкага касьмічнага карабля «Саюз-33»
• 1982 — у Аргентыне скасаваная забарона на дзейнасьць палітычных партыяў
• 1987 — прэзыдэнт ЗША Рональд Рэйган абвясьціў 11 верасьня (9/11) 1987 году Днём нумару тэлефону экстранай сувязі 9-1-1
• 1991 — пяты дзень па сканчэньні жнівеньскага путчу ГКЧП. Пачалася пазачарговая сэсыя парлямэнту СССР. Прыпыненая дзейнасьць КПСС на ўсёй тэрыторыі краіны
• 1991 — Лінус Торвальдс апублікаваў у дыскусыйнай групе comp.os.minix інфармацыю пра стварэньне новае апэрацыйнае сыстэмы Лінукс
• 1992 — прэм’ер-міністры Чэскай і Славацкай рэспублікаў Вацлаў Кляўс і Ўладзімер Мэчыяр падпісалі ў Брне пагадненьне пра падзел Чэхаславаччыны з 1 студзеня 1993 году
• 1993 — Беларусь устанавіла дыпляматычныя дачыненьні з Сырыяй
• 1996 — паўднёвакарэйскі суд прыгаварыў экс-прэзыдэнта Чжун Ду Гвана да сьмяротнага пакараньня
• 2002 — парлямэнт Грузіі прыняў рашэньне пра выхад Грузіі са складу СНД і поўным вывадзе вайсковых базаў і міратворчых сілаў з грузінскай тэрыторыі
• 2008 — Расея ў аднабаковым парадку прызнала незалежнасьць Абхазіі ды Паўднёвае Асэтыі ад Грузіі

Нараджэньні

• 1540 — Магнус, кароль Лівоніі
• 1740 — Жазэф-Мішэль Мангальф’е, францускі вынаходнік
• 1743 — Антуан Лявуазье, францускі хімік
• 1880 — Ґіём Апалінэр, францускі паэт беларускага паходжаньня
• 1882 — Джэймс Франк, псыхіятар нямецкага паходжаньня
• 1898 — Пэгі Гугэнхайм, калекцыянерка мастацтва
• 1910 — Маці Тэрэза, гуманітарная дзяячка
• 1914 — Хуліё Картасар, арґентынскі пісьменьнік
• 1935 — Сьвятлана Клімковіч, беларуская пісьменьніца
• 1947 — Ян Арлазораў, расейскі тэатральны і эстрадны актор
• 1951 — Эдвард Ўітэн, амэрыканскі фізык-тэарэтык, ляўрэат Філдсаўскай прэміі, прафэсар Інстытуту пэрспэктыўных дасьледаваньняў(en) у Прынстане
• 1957 — Доктар Албан, сьпявак
• 1962 — Тацяна Сапач, беларуская паэтка
• 1969 — Вітаўт Руднік, гарадзенскі журналіст, грамадзкі дзяяч і трэнэр
• 1972 — Дзьмітры Бонахаў, беларускі дзяржаўны й гаспадарчы дзяяч
• 1976 — Зэмфіра Рамазанава, расейская сьпявачка
• 1980 — Мак’юлай Калкін, амэрыканскі дзіцячы актор
• 1987 — Ксенія Сухінава, пераможца конкурсу «Міс Расея» 2007 году, пераможца міжнароднага конкурсу «Міс Сьвету» ў 2008 годзе

Сьмерці

• 1278 — Пржэмысл Атакар II Чэскі, чэскі кароль
• 1666 — Франс Гальс, галяндзкі мастак
• 1723 — Антон ван Левэнгук, галяндзкі навуковец
• 1850 — Люі-Філіп I Францускі
• 1808 — Ян Непамуцэн Касакоўскі, дзяржаўны й рэлігійны дзяяч ВКЛ
• 1958 — Георгі Іванаў, расейскі паэт, празаік, перакладчык; адзін з найбуйнешых паэтаў расейскае эміграцыі
• 1989 — Ірвінг Стоўн, амэрыканскі пісьменьнік
• 1994 — Сяргей Новік-Пяюн, беларускі паэт
• 2004 — Лора Браніган, амэрыканская сьпявачка
• 2006 — Іван Чыгрын, беларускі літаратуразнаўца
• 2021 — Алесь Разанаў, беларускі паэт і перакладчык

Сьвяты

• Намібія — Дзень герояў, Дзень Намібіі
• У Каталіцкай Царкве — Успамін Найсвяцейшай Панны Марыі Чанстахоўскай
• У Праваслаўнай царкве — ушанаваньне іконы Божай Маці Менскай

Вонкавыя спасылкі

26 жніўня — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў