Trajan

Trajan
Car Rimskog carstva
Vladavina	27. januar 98. - 8. august 117.
Prethodnik	Nerva
Nasljednik	Hadrijan
Supružnik	Pompeja Plotina
Otac	Marko Ulpije Trajan
Majka	Marcija Trajan
Rođenje	18. septembar 53. Italika, Hispanija, Rimsko carstvo
Smrt	8. august 117. Selinus, Kilikija, Rimsko carstvo
Mjesto sahrane	Trajanov stub, Rim

Trajan (Marko Ulpije Nerva Trajan August; 18. septembar 53 – 8. august 117) bio je rimski car od 98. do 117. Zvanično proglašen od Senata kao Optimus princeps (najbolji vladar), Trajan je upamćen kao uspješan vojnik-car koji je izvršio najveću vojnu ekspanziju u Rimskoj historiji; tokom njegove vladavine Rimsko carstvo je doseglo svoj teritorijalni vrhunac. Poznat po svojoj filantropskoj vladavini, nadgledao je opsežne programe izgradnje javnih zgrada i implementaciju politike socijalne zaštite, koja mu je donijela trajan ugled kao drugog od pet dobrih careva koji su vladali u eri mira i prosperiteta.

Rođen je u gradu Italika u provinciji Hispanija Baetika u patricijskoj porodici iberijskog porijekla. Kao mladić napredovao je kroz razne rankove rimske vojske, služeći u nekim od najnemirnijih dijelova carstva. Postao je poznat tokom vladavine cara Domicijana. Služeći kao komandant legije u Hispaniji 89. godine, Trajan je podržao Domicijana tokom pobune na Rajni koju je predvodio Antonije Saturnin. U septembru 96. Domicijana je naslijedio Nerva, koji je bio omražen među vojnicima. Nakon pobune od strane članova pretorijanske garde, Nerva je bio primoran da usvoji sve popularnijeg Trajana za svog nasljednika. Kada je Nerva umro 27. januara 98, naslijedio ga je Trajan bez ijednog incidenta.

Kao civilni administrator, Trajan je bio najpoznatiji po svom programu izgradnje javnih zgrada koje su preoblikovale Rim, ostavivši brojne trajne znamenitosti kao što su Trajanov forum, Trajanova tržnica i Trajanov stub. U vanjskoj politici, Trajan je anektirao Nabatejsko kraljevstvo, stvarajući provinciju Arabiju. Osvajanjem Dakije obogatio je carstvo u velikoj mjeri, jer je nova pokrajina posjedovala mnoge dragocjene rudnike zlata. Nastavljajući širenje Rimskog Carstva prema istoku, počeo je rat protiv Partskog Carstva, u kojem je osvojio glavni grad Ktesifon i anektirao Armeniju i Mezopotamiju. Krajem 117. godine, dok je plovio nazad u Rim, Trajan se razbolio i umro od moždanog udara u Selinusu. Budući da je bio obožavan od Senata, njegov pepeo pokopan je pod Trajanov stub. Naslijedio ga je usvojeni sin Hadrijan.

Rani život

Marko Ulpije Trajan rođen je 18. septembra 53. u rimskoj provinciji Hispanija Betika (današnja Andaluzija, Španija) u gradu Italika, čija lokacija odgovara predgrađu današnje Sevilje. Trajan se smatra prvim carem koji je poticao iz provincije pa kasniji rimski historičari, poput Kasija Diona, govore da je Trajan bio iberijskog a ne italijanskog porijekla. Ipak, porodica Trajanovog oca Ulpiji je poticala iz italijanskog regiona Umbrija. Trajanovo rodno mjesto Italiku su osnovali rimljani kao vojnu koloniju 206. godine p.n.e., iako nije poznato kada su se Ulpiji tamo naselili. Trajanova majka Marcija je poticala iz istaknute senatorske porodice patricijskog staleža. Trajanov otac Marko Ulpije Trajan je bio istaknuti senator koji je tokom vladavine cara Vespazijana služio u Prvom rimsko-jevrejskom ratu komandujući legijom.

Nervo-Antoninsko porodično stablo

• (1) = 1. supruga
• (2) = 2. supruga (neprikazana)
• (3) = 3. supruga
• SMALL CAPS = posthumno deificiran/a (Augusti, Augustae, ili drugo)
• isprekidane linije označavaju usvojenje ili (kao u slučaju Hadrijana i Antinoja) navodne ljubavnike

Marcia

TRAJANUS PATER

NERVA (vl. 96-98)

Ulpia

MARCIANA

TRAJAN, usvojeni sin (vl. 98-117)

PLOTINA

Aelius Afer

Paulina Major

Libo Rupilius Frugi (3)

MATIDIA

L. Vibius Sabinus (1)

Rupilia Annia

M. Annius Verus

Rupilia Faustina

SABINA

HADRIAN, usvojeni sin (vl. 117-138)

ANTINOUS

Paulina Minor

Domitia Lucilla

M. Annius Verus

M. Annius Libo

FAUSTINA

ANTONINUS PIUS, usvojeni sin (vl. 138-161)

Aelius, usvojeni sin

Julia Paulina

Cornificia

MARCUS AURELIUS, usvojeni sin (vl. 161-180)

FAUSTINA Iunior

Aurelia Fadilla

dva mlada djeteta

Salinator

VERUS, usvojeni sin (vl. 161-169)

Fadilla

Cornificia

COMMODUS (vl. 177-192)

devetoro ostale djece

Lucilla