Τζαμάικα
Συντεταγμένες: 18°09′N 77°18′W / 18.15°N 77.3°W
| Τζαμάικα
Jamaica | |||
|---|---|---|---|
| |||
Εθνικό σύνθημα: «Out of many, one people» (Από πολλούς, ένας λαός) | |||
.svg) | |||
| και μεγαλύτερη πόλη | Κίνγκστον 17°59′N 76°48′W / 17.983°N 76.800°W | ||
| αγγλικά | |||
| Ενιαία Συνταγματική Κοινοβουλευτική Μοναρχία | |||
| Κάρολος Γ΄ Πάτρικ Άλεν Άντριου Χόλνες | |||
| Ανεξαρτησία - από Ηνωμένο Βασίλειο Ισχύον Σύνταγμα | 6 Αυγούστου 1962 6 Αυγούστου 1962 | ||
| • Σύνολο • % Νερό Ακτογραμμή | 10.991 km2 (165η) 1,5 1.022 km | ||
| Πληθυσμός • Εκτίμηση 2018 • Πυκνότητα | 2.726.667[1] (141η) 248,1 κατ./km2 (57η) | ||
| ΑΕΠ (ΙΑΔ) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 25,394 δισ. $[2] (110η) 8.975 $[2] (84η) | ||
| ΑΕΠ (ονομαστικό) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 13,950 δισ. $[2] (111η) 4.930 $[2] (85η) | ||
| ΔΑΑ (2021) |  0,709[3] (110η) – υψηλός | ||
| Νόμισμα | Δολάριο Τζαμάικας (JMD) | ||
| (UTC -5) | |||
| Internet TLD | .jm | ||
| Οδηγούν στα | αριστερά | ||
| Κωδικός κλήσης | +1-876 | ||
Η Τζαμάικα ή αλλιώς Ιαμαϊκή[4] (αγγλικά: Jamaica) είναι μια νησιωτική χώρα με έκταση 10.991 τ.χλμ. και πληθυσμό 2.726.667 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του 2018.[1] Πρωτεύουσα της χώρας είναι το Κίνγκστον, με πληθυσμό 584.627 κατοίκους.[5]
Η Τζαμάικα είναι η τρίτη σε έκταση νήσος των λεγομένων Μεγάλων Αντιλλών στην Καραϊβική θάλασσα και βρίσκεται περίπου 145 χλμ. (90 ναυτικά μίλια) νότια από την Κούβα και 191 χλμ. (119 μίλια) δυτικά της νήσου Ισπανιόλας, η οποία χωρίζεται σε δύο κράτη την Αϊτή και τη Δομινικανή Δημοκρατία. Οι ιθαγενείς της την αποκαλούν «Σαϋμάκα» (= νήσος με άφθονα νερά) εξ ου και το κατά παραφθορά διεθνές της όνομα Τζαμάικα.
Η Τζαμάικα κατοικούνταν από τους αυτόχθονες πληθυσμούς των Αραουάκων και των Ταΐνο, και τέθηκε υπό ισπανική κυριαρχία μετά την άφιξη του Χριστόφορου Κολόμβου το 1494. Πολλοί από τους αυτόχθονες πέθαναν από νόσους που έφεραν οι Ευρωπαίοι, και έτσι οι Ισπανοί μετέφεραν Αφρικανούς σκλάβους ως εργάτες. Οι Ισπανοί ονόμασαν τη νήσο, Σαντιάγκο, και παρέμεινε στην κατοχή της Ισπανίας μέχρι το 1655, όταν η Αγγλία (αργότερα Μεγάλη Βρετανία) κατέκτησε το νησί και το μετονόμασε σε Τζαμάικα. Υπό τη Βρετανική αποικιακή αυτοκρατορία, η Τζαμάικα έγινε ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ζάχαρης, με τις φυτείες ζάχαρης να εξαρτώνται από τους σκλάβους που εισάγονταν από την Αφρική. Όλοι οι δούλοι απελευθερώθηκαν το 1838 και πολλοί απελεύθεροι επέλεξαν να έχουν μικρά αγροκτήματα αντί να εργάζονται στις φυτείες. Από το 1840, οι Βρετανοί άρχισαν να φέρνουν Κινέζους και Ινδούς εργάτες για να εργαστούν στις φυτείες. Το νησί απέκτησε την ανεξαρτησία του από το Ηνωμένο Βασίλειο στις 6 Αυγούστου του 1962.[6]
Με 2,7 εκατομμύρια ανθρώπους, η Τζαμάικα είναι η τρίτη πιο πολυπληθής αγγλόφωνη χώρα στην Αμερική (μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά), και η τέταρτη πολυπληθέστερη χώρα στην Καραϊβική. Οι Τζαμαϊκανοί είναι κυρίως αφρικανικής καταγωγής. Λόγω του υψηλού ποσοστού μετανάστευσης για εργασία από το 1960, η Τζαμάικα έχει μια μεγάλη διασπορά σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα στον Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Προϊστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ιθαγενείς, Αραουάκοι και Ταΐνο, έχοντας καταγωγή από τη Νότιο Αμερική, εγκαταστάθηκαν στο νησί μεταξύ 4000 και 1000 π.Χ.[7] Όταν ο Χριστόφορος Κολόμβος έφτασε το 1494, υπήρχαν περισσότερα από 200 χωριά, τα οποία διοικούνταν από τους «caciques» (αρχηγοί των χωριών). Η νότια ακτή της Τζαμάικα ήταν η πιο πυκνοκατοικημένη, ιδιαίτερα γύρω από την περιοχή που σήμερα είναι γνωστή ως Παλιό Λιμάνι.[7] Ακόμα και όταν οι Άγγλοι πήραν τον έλεγχο του νησιού, το 1655, οι Ταΐνο εξακολουθούσαν να κατοικούν στην Τζαμάικα.
Ισπανική κυριαρχία (1509–1655)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Χριστόφορος Κολόμβος διεκδίκησε την Τζαμάικα για την Ισπανία μόλις έφτασε εκεί το 1494. Ενάμισι χιλιόμετρο δυτικά του κόλπου της Αγίας Άννας βρίσκεται η τοποθεσία του πρώτου ισπανικού οικισμού στο νησί, της Σεβίλλης, η οποία ιδρύθηκε το 1509 και εγκαταλείφθηκε γύρω στο 1524 επειδή κρίθηκε ανθυγιεινή.[8] Το 1534 η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στο Βίγια δε λα Βέγκα (Villa de la Vega) (αργότερα Σαντιάγο δε λα Βέγκα (Santiago de la Vega)), που σήμερα ονομάζεται Σπάνις Τάουν. Ο οικισμός αυτός χρησίμευσε ως πρωτεύουσα της Τζαμάικας κατά τη διάρκεια της ισπανικής αλλά και της αγγλικής κυριαρχίας, από την ίδρυσή της το 1534 μέχρι το 1872, οπότε η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στο Κίνγκστον.
Βρετανική κυριαρχία (1655–1962)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον Μάιο του 1655, περίπου 7.000 Άγγλοι στρατιώτες έφτασαν στην πρωτεύουσα της Τζαμάικα, Σπάνις Τάουν, και σύντομα την κατέλαβαν νικώντας το μικρό αριθμό των ισπανικών στρατευμάτων (εκείνη την περίοδο, ολόκληρος ο πληθυσμός της Τζαμάικα αριθμούσε περίπου 2.500 άτομα).[9] Η Ισπανία ποτέ δεν ανέκτησε την Τζαμάικα, χάνοντας τη μάχη του Ocho Rios το 1657 και τη μάχη του Rio Nuevo το 1658. Με τη Συνθήκη της Μαδρίτης του 1670 περιήλθε επίσημα στις κτήσεις της Αγγλίας ως Τζαμάικα (Jamaica) και αποτέλεσε σημαντική ναυτική βάση των Δυτικών Ινδιών.
Το 1944 η Αγγλία παραχώρησε αυτονομία και στις 6 Αυγούστου του 1962 ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη χώρα. Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν μια από τις βρετανικές αποικίες που συμπεριελήφθησαν στη αμερικανο-βρετανική Συμφωνία αντιτορπιλικών έναντι βάσεων όπου και δημιουργήθηκε στρατιωτική βάση στη νότια περιοχή.
Γεωγραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μορφολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Τζαμάικα αποτελεί υπόλειμμα του εν μέρει καταποντισθέντος «τόξου των Αντιλλών» και έχει ως σημαντικότερη οροσειρά τα Κυανά όρη που φθάνουν σε ύψος τα 2.250 μέτρα. Προς τα ΒΔ. της νήσου βρίσκεται η μεγάλη θαλάσσια τάφρος των Κέιμαν της οποίας το βάθος υπολογίζεται να υπερβαίνει τα 6.000 μέτρα.
Κλίμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το κλίμα είναι θερμό, τροπικό με άφθονες βροχές που τροφοδοτούν πολλούς αλλά μικρής διαδρομής ποταμούς που ορισμένοι απορροφούνται από το αμμώδες έδαφος πριν εκβάλουν στη θάλασσα. Η Τζαμάικα βρίσκεται εντός της ζώνης τυφώνων (Hurricane zone).
Διοικητική διαίρεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Τζαμάικα διαιρείται σε 14 ενορίες, οι οποίες ομαδοποιούνται σε τρεις επαρχίες. Οι επαρχίες είναι με μαύρα γράμματα:
Δημογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 76,0 χρόνια (74,4 χρόνια οι άνδρες και 77,7 οι γυναίκες).[10]
Διακυβέρνηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πολίτευμα της χώρας είναι η Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία στα πλαίσια της Κοινοπολιτείας. Αρχηγός του Κράτους είναι ο βασιλιάς Κάρολος Γ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και εκπροσωπείται από τον Γενικό Κυβερνήτη (στο αξίωμα αυτό υπηρετεί από τις 26 Φεβρουαρίου του 2009 ο Πάτρικ Άλεν).
Εκλογές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.
Στις βουλευτικές εκλογές στις 3 Σεπτεμβρίου του 2007 το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα της Τζαμάικα κέρδισε οριακή νίκη και πρωθυπουργός ορκίστηκε οκτώ ημέρες μετά ο Μπρους Γκόλντινγκ. Ο Γκόλντινγκ παραιτήθηκε το 2011 και αντικαταστάθηκε από τον Άντριου Χόλνες. Ο τελευταίος ηττήθηκε στις εκλογές του 2011. Τον Ιανουάριο του 2012 η Πόρσια Σίμσον-Μίλερ ορκίστηκε ξανά στην πρωθυπουργία.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Επίσημη εκτίμηση
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Τζαμάικα». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017.
- ↑ Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ Ιαμαϊκή[νεκρός σύνδεσμος] eurovoc.europa.eu
- ↑ Τζαμάικα
- ↑ Ανεξαρτησία
- ↑ 7,0 7,1 Οι Ταΐνο της Τζαμάικας
- ↑ «Ιστορία της Τζαμάικας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2016.
- ↑ *Parker, Matthew (2011). The Sugar Barons.
- ↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Ανεξάρτητα κράτη |
|  | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Εξαρτημένα εδάφη |
| ||||||||||
1 Τμήμα της Βόρειας Αμερικής αποτελεί το νησιωτικό Διαμέρισμα Σαν Αντρές και Προβιδένσια της Κολομβίας. 2 Τμήμα της χώρας βρίσκεται στην Νότια Αμερική. | |||||||||||
