Animalien migrazio

Artikulu hau animalia-espezie batzuek egiten duten habitat-aldaketari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Migrazio».

Bideo hau Ikusgela proiektuaren parte da. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu hemen klik eginez gero.

Migratzen duten animaliek gauzak ekar ditzakete haiekin?

Animalien migrazioa urtaro, klima, janari-aukera, etabarren arabera zenbait arrain, hegazti, intsektu eta beste animalia-espezie batzuek egiten duten habitat-aldaketa da.^[1]

Migrazio orok migratzailearen mugimendu aktiboa dakar, sarritan egun askotan zehar. Animalia txikienek, hala nola planktonekoek, anfibioek eta otarrainek, ur edo aire korronteak aprobetxatzen dituzte, eta hegaztiek, berriz, alisio haizeak eta goranzko aire korronteak.

Migrazioak hainbat helburu betetzen ditu. Badira espezie batzuk negu oso zorrotzetatik aldentzeko egiten dutenak, edo uda berotatik; beste batzuek, berriz, ugaltzeko edo harraparietatik ihes egiteko leku egoki baten bila egiten dute; beste espezie batzuek, berriz, elikagaiak lortzeko egiten dute.

Migrazioaren jarraipena

Animalia bidaiariak

Zientzialariek animalien migrazioari buruzko oharrak biltzen dituzte euren mugimenduak arakatzean. Animaliak identifikatzeko etiketen bidez arakatu izan dira tradizioz, hegaztien eraztunen bidez, adibidez. Informazioa berreskuratzeko, aldiz, askotan ez zen informazio guztia jasotzen, eta mugarri batzuen bidezko trazo orokorrak jasotzen ziren, benetako ibilbideari buruzko informazio osoa lortu ezinik. Beraz, egokiagoak dira gaur egun erabiltzen diren gailu elektronikoak, hala nola irrati bidezko segimendurako lepokoak, irratiz, eskuz, hegazkin batean edo satelite bidez jarrai daitezkeenak.

Etiketek GPS hargailu bat izan dezakete geolokalizagailu gisa,^[2] eta horrek aukera ematen du tarte erregularretan posizio zehatzak transmititzeko, baina horiek GPSrik gabeko gailuak baino astunagoak eta garestiagoak dira. Beste aukera bat Argos Doppler etiketa da. 'Plataformaren transmisore-terminala' (PTT) ere esaten zaio, eta Argos sateliteak bidaltzen ditu aldizka polo-orbitan. Doppler desplazamendua erabiliz, animaliaren kokapena kalkula daiteke, GPSarekin alderatuta nahiko gutxi gorabehera, baina kostu eta pisu txikiagoan.^[3]

Talde espezifikoak

Hegaztien migrazioa

Hegaztiak dira migrazioagatik gehien ezagutzen diren animalia-taldeetako bat. Hegazti-espezie askok ugalketa-eremuetatik beste eremu batzuetara migratzen dute, non elikagaiak eta babeslekuak aurki ditzaketen neguko hilabeteetan. Hegazti migratzaileek distantzia handiak egin ditzakete, baita milaka kilometrokoak ere, eta migrazio-bide desberdinak erabiltzen dituzte urteko garai bakoitzean. Hegazti batzuek (enarek, adibidez) joan-etorriko migrazioak egiten dituzte urtero, habia-eremuen eta negupasa-eremuen artean, kontinenteetan.^[4]

Ugaztunen migrazioa

Ugaztunek ere migratzen dute elikagai eta babesleku bila. Migrazioagatik ugaztun espezie ezagunenak ungulatuak dira, hala nola oreinak, antilopeak eta zebrak. Animalia hauek ibilaldi luzeak egiten dituzte ugalketa eremuen eta elikatze eremuen artean, urtaroei eta euriteei jarraituz larre freskoak aurkitzeko. Elefanteek ere migratzen dute elikagai eta ur bila, eta distantzia handiak egin ditzakete urte osoan zehar.^[5]

Arrainen migrazioa

Arrainek ere migratzen dute elikadura- eta ugalketa-eremuen bila. Arrain-espezie batzuek, izokinak esaterako, urteroko migrazioak egiten dituzte errute-ibaien eta ozeanoaren artean, eta gero jatorrizko ibaietara itzultzen dira ugaltzeko. Marrazoek ere elikagai bila migratzen dute, eta ozeanoetan zehar distantzia handiak egin ditzakete.^[6]

Intsektuen migrazioa

Intsektuek ere migratzen dute, baina beste animalia-talde batzuek baino gutxiago. Monarka tximeletak migrazioagatik ezagutzen diren intsektu-espezieetako bat dira. Tximeleta horiek milaka kilometro egiten dituzte urtero Ipar Amerikako ugalketa-eremuen eta Mexikoko negupasa-eremuen artean. Badira, halaber, elikagai eta babesleku bila migratzen duten erle-espezieak ere.^[7]

Hegazti migratzaileak behatzeko guneak Euskal Herrian

Asko dira. Hemen gutxi batzuk aipatuko ditugu:

Urdaibai itsasadarra, Urdaibai Bird Center
Plaiaundiko parke Ekologikoa, Jaitzubia erreka eta ibarra, Hendaiako Txorien Uhartea (Txingudiko badia)
Valderejo parkea
Sailburua parkea
Izki parkea
Guardia
Pitillas aintzira
Lizarrieta mendatea
Ibañeta mendatea, Lindus
Organbidexka mendatea (Bagargi)

Erreferentziak

↑ Euskalterm: [Hiztegi Terminologikoa] [2011]
↑ Hegaztien migrazioan ezkutakutako bidaia txundigarria – Irunero. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10).
↑ What is animal tracking?. Movebank (database of animal tracking data).
↑ «Hegaztien migrazioa: etengabeko joan-etorria» euskalnatura.eus (Noiz kontsultatua: 2023-03-10).^{[Betiko hautsitako esteka]}
↑ «Ugaztun belarjale handien migrazioak munduan, inoiz baino beharrezkoagoak - Cristina Enea Fundazioa» www.cristinaenea.eus (Noiz kontsultatua: 2023-03-10).
↑ Hilario, Murua Aurizenea. (2002-03-01). «Migrazioa arrantzaren gidari» Zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2023-03-10).
↑ «Zergatik Intsektuak Migratzen? Zein intsektu migratu?» eu.eferrit.com (Noiz kontsultatua: 2023-03-10).

Kanpo estekak

Juan Luis Mugertza: "Hegaztien migrazioa, argitu gabeko fenomenoa", Naiz, 2022ko irailaren 9a.

Datuak: Q193145
Multimedia: Animal migration / Q193145

[1] Euskalterm: [Hiztegi Terminologikoa] [2011]

[2] Hegaztien migrazioan ezkutakutako bidaia txundigarria – Irunero. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10).

[3] What is animal tracking?. Movebank (database of animal tracking data).

[4] «Hegaztien migrazioa: etengabeko joan-etorria» euskalnatura.eus (Noiz kontsultatua: 2023-03-10).^{[Betiko hautsitako esteka]}

[5] «Ugaztun belarjale handien migrazioak munduan, inoiz baino beharrezkoagoak - Cristina Enea Fundazioa» www.cristinaenea.eus (Noiz kontsultatua: 2023-03-10).

[6] Hilario, Murua Aurizenea. (2002-03-01). «Migrazioa arrantzaren gidari» Zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2023-03-10).

[7] «Zergatik Intsektuak Migratzen? Zein intsektu migratu?» eu.eferrit.com (Noiz kontsultatua: 2023-03-10).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]