Polinesia

Polinesia

Tipo	rexión xeográfica arquipélago grupo rexión cultural
Parte de	Oceanía insular Oceanía
Situado na entidade xeográfica	Océano Pacífico
Localización
Continente	Oceanía
16°51′11″S 148°24′19″L
Bañado por	Océano Pacífico
Composto por	Samoa Atol Palmyra Samoa Americana Hawai Niue Illas Cook Tokelau Illa de Pascua Illas Marquesas Tuvalu Wallis e Futuna Tonga Polinesia Francesa Illas Pitcairn
Características
Atravesa	Nova Zelandia, Francia, Chile, Estados Unidos de América, Kiribati, Tuvalu, Samoa, Tonga e Illas Pitcairn

A Polinesia -do grego moitas (πολυ, poli) illas (νησα, nisa)- é un conxunto de illas que fican no leste e sur do océano Pacífico. Son basicamente as illas Cook, a illa de Pascua, Pitcairn, Samoa, Tahití, Tuvalu e Hawai.

Tradicionalmente a Polinesia forma un triángulo, con esquinas en Hawai, Nova Zelandia e a illa de Pascua. As illas Samoa, Tonga e a Polinesia Francesa constitúen os outros principais grupos de illas. As Kiribati, nas que a xente é cualificada de micronesios, esténdense igualmente ata a Polinesia (illas da Liña).

Os Polinesianos falan linguas austronesias, coñecidas coma linguas malaio-polinesias. Culturalmente, a Polinesia divídese en dúas partes distintas: a Polinesia do leste e a Polinesia do oeste.

Xeografía

Xeograficamente e simplificando, Polinesia pode describirse como triángulo de 30 millóns de km², coas súas esquinas en Hawai, Nova Zelandia e a illa de Pascua. Os demais grupos principais de illas situados dentro do triángulo polinesio son as illas de Samoa, Tonga, e as cadeas de illas Cook e a Polinesia Francesa. Fóra deste gran triángulo está Tuvalu. Hai tamén enclaves de poboación polinesia en Papúa Nova Guinea, illas Salomón e Vanuatu.

Hai dous tipos principais de illas: as chairas de formación coralífera, como Tahití; e as elevadas, de formación volcánica, como Hawai.

As illas forman unha rexión do mundo onde se atopan unha cultura que xera soños: os bailes da Hula Hula e a Haka, as saias de herba, a vida tribal e a xente amorosa.

Grupos de illas

As seguintes son illas e grupos de illas, xa sexan nacións ou territorios de ultramar das antigas potencias coloniais, que son de cultura nativa Polinesia ou onde as evidencias arqueolóxicas indican asentamentos polinesios no pasado. Algunhas illas de orixe polinesia quedan fóra do triángulo xeral que xeograficamente define a rexión.

Área central

País ou dependencia	Notas
Samoa Americana	Territorios non incorporados e territorios non organizados dos Estados Unidos. Administrados pola Office of Insular Affairs, US Department of the Interior.
Illas Cook	Estado autónomo en libre asociación con Nova Zelandia
Illa de Pascua	Provincia e territorio especial do Chile
Polinesia Francesa	País de ultramar, unha colectividade de Francia
Hawai	Un estado dos Estados Unidos
Nova Zelandia	Nación Independente
Niue	Estado autónomo en libre asociación con Nova Zelandia
Illa Norfolk	Un Territorio Externo Australiano
Illas Pitcairn	Un Territorio Británico de Ultramar
Samoa	Nación Independente
Tokelau	Dependencia de ultramar de Nova Zelandia
Tonga	Nación Independente
Tuvalu	Nación Independente
Wallis e Futuna	Colectividade de Francia
Rotuma	Dependencia de Fidxi

As Illas Fénix e as Illas da Liña, a maioría das cales forman parte de Kiribati, son illas xeograficamente polinesias, pero non tiñan asentamentos permanentes ata a colonización europea.

Separadas

Melanesia

• Anuta (nas Illas Salomón)
• Bellona Island (nas Illas Salomón)
• Emae (en Vanuatu)
• Fidxi
• Mele (en Vanuatu)
• Nuguria (en Papúa Nova Guinea)
• Nukumanu (en Papúa Nova Guinea)
• Ontong Java (nas Illas Salomón)
• Pileni (nas Illas Salomón)
• Rennell (nas Illas Salomón)
• Sikaiana (nas Illas Salomón)
• Takuu (en Papúa Nova Guinea)
• Tikopia (nas Illas Salomón)
• As Illas ultramarinas dos Estados Unidos

Micronesia

• Kapingamarangi (nos Estados Federados de Micronesia)
• Nukuoro (nos Estados Federados de Micronesia)

Illas Subantarticas

• Illas Auckland (A evidencia máis ao sur dun asentamento polinesio)

Poboamento

Moais en Rano Raraku, Pascua.

A historia rexistrada de Polinesia é unha de máis recentes, comparadas ao resto do mundo. Os antepasados dos polinesios, provenientes de Indonesia, autores da cultura lapita., migraron primeiro por Melanesia ata desenvolver unha cultura de grandes viaxes nas súas piraguas dobres. Entre os anos 1600 a. C. e 1200 a.C. desprazáronse desde lugares como o Arquipélago Bismarck , Vanuatu e Nova Caledonia, ata Samoa, Fidxi e Tonga.

O poboamento de Polinesia iniciouse arredor do 1000 a. C. a partir de Samoa, verdadeiro centro de dispersión da cultura polinesa. Desde alí ocuparon as illas Cook, Tahití e Tuamotu e arribaron ás illas Marquesas no século III; a Hawai e Pascua entre o século IV e o século VI. A partir de Tahití, arribaron a Nova Zelandia desde o século VIII.

As culturas e as civilizacións de Polinesia e as illas do Pacífico foron coñecidas por Asia, África continental e Europa logo da colonización de América. É probabel en cambio que os indíxenas peruanos comerciaran cos polinesios das Marquesas ou outras illas. Os cronistas españois Sarmiento de Gamboa, Martín de Murúa e Miguel Cabelo de Balboa durante a conquista recolleron un relato sobre que, Túpac Yupanqui, estando na costa tería coñecemento dunhas illas afastadas, decidindo ir en pos delas. Alistado unha gran frota de balsas, partiría cara a unhas illas chamadas Ninachumbi e Auachumbi que estarían situadas na Polinesia, posiblemente nas illas Marquesas ou ata Mangareva (Ver: Peruredes), o que pode explicar que o camote (Ipomoea batatas), planta americana, chegase de xeito temperán ata Nova Zelandia. Tamén é posible que haxa contactos precolombianos entre Pascua e a costa de Chile. Investigadores da Universidade de Auckland e a Universidade de Chile, dirixidos por Elizabeth Matisoo-Smith, encotraron na costa chilena -provincia de Arauco- ósos de polo precolombianos, que segundo probas de carbono radioactivo datan do século XIV, e comprobaron que as secuencias de ADN dos ósos coiciden coas de galiñas polinesias de Tonga, de fai 2000 anos. Cando o conquistador Pizarro chegou ao Perú en 1532 informou que os incas usaban galiñas como parte das súas cerimonias relixiosas.

Notas

---

Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---