Jump to content

Տիխուանա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Տիխուանա
իսպ.՝ Tijuana
Զինանշան

ԵրկիրՄեքսիկա Մեքսիկա
ՀամայնքTijuana?
Հիմնադրված է1889 թ.
Մակերես637 կմ²
ԲԾՄ20±1 մետր
Բնակչություն1 964 788 մարդ (2019)[1]
Ժամային գոտիPDT?
Հեռախոսային կոդ664 - 663
Փոստային դասիչ22000–22699
Պաշտոնական կայքtijuana.gob.mx​(իսպ.)
Տիխուանա (Մեքսիկա)##
Տիխուանա (Մեքսիկա)

Տիխուանա (իսպ.՝ Tijuana, US: /tiːˈ(h)wɑːnə/ tee-(H)WAH-nə[2][3],[Ն 1] Իսպաներեն: [tiˈxwana] ( լսել)), քաղաք Մեքսիկայում։ Ստորին Կալիֆոռնիա (Baja California) թերակղզու և այդ նույն կերպ կոչվող մեքսիկական նահանգի խոշորագույն բնակավայրն է։ Գտնվում է ԱՄՆ-ի հետ Մեքսիկայի ունեցած պետական սահմանի մոտ և սահմանի մյուս կողմում ընկած ամերիկյան Սան Դիեգո քաղաքի հետ կազմում է քաղաքային խոշոր ագլոմերացիա, որը 2016 թվականի տվյալներով ունենալով 5.158.459 բնակիչ[6], եղել է մեծությամբ երրորդը կալիֆոռնիական ողջ տարածքաշրջանում[7] և երկպետությունական (ԱՄՆ և Մեքսիկա) խոշորագույն կոնուրբացիան։ Տիխուանան միաժամանակ հանդիսանում է Հարավկալիֆոռնիական մեգապոլիսային ընդարձակ տարածքի միջուկը՝ բնակչության թվաքանակով Մեքսիկայում զբաղեցնելով վեցերորդ տեղը[8]։ Մեքսիկայում զգալի է Տիխուանայի ներգործությունը կրթության, քաղաքականության, տրանսպորտի, մշակույթի, արվեստների, արդյունաբերության վրա։ Այդ երկրի առավել արագ աճող մետրոպոլիսային տարածքներից մեկն է[8] և Globalization and World Cities Research Network-ից ստացել է High Sufficiency գլոբալ քաղաքի վարկանիշ[9]։ 2019 թվականի սեպտեմբերի տվյալներով քաղաքն ունեցել է 1.300.983 բնակիչ, իսկ նրա մետրոպոլիսային տարածքում ապրողների թիվը 2020 թվականին հասել է 2.140.398-ի[10][11]։

Ստորին Կալիֆոռնիա թերակղզու խաղաղօվկիանոսային ափին ընկած Տիխուանան նույնանուն համայնքի վարչական, մշակութային, առևտրային կենտրոնն է։ Զույգ Ամերիկաներում մեծությամբ 45-րդն է։

Տիխուանան հիմնադրվել է 1889 թվականի հուլիսի 11-ին և 1880-ական թվականներից սկսած՝ համարվում է զբոսաշրջային կենտրոն, պատկերավոր ասած՝ Մեքսիկայի դարպասը։

Կլիմա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքում արձանագրված ամենացածր ջերմաստիճանը եղել է −6 °C (21 °F)-ը, ամենաբարձրը՝ 49 °C (120 °F)-ը[12]։

Տիխուանա (Տիխուանայի միջազգային օդանավակայան)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F) 34.5
(94.1) 		39.0
(102.2) 		34.0
(93.2) 		36.0
(96.8) 		38.5
(101.3) 		41.8
(107.2) 		39.0
(102.2) 		41.0
(105.8) 		49.0
(120.2) 		47.0
(116.6) 		42.0
(107.6) 		37.0
(98.6) 		49.0
(120.2)
Միջին բարձր °C (°F) 20.3
(68.5) 		20.8
(69.4) 		20.8
(69.4) 		22.1
(71.8) 		23.5
(74.3) 		25.2
(77.4) 		27.8
(82) 		28.1
(82.6) 		27.8
(82) 		26.0
(78.8) 		23.5
(74.3) 		21.1
(70) 		23.9
(75)
Միջին օրական °C (°F) 13.6
(56.5) 		14.3
(57.7) 		14.8
(58.6) 		16.1
(61) 		18.0
(64.4) 		19.8
(67.6) 		22.2
(72) 		22.8
(73) 		22.0
(71.6) 		19.5
(67.1) 		16.6
(61.9) 		14.0
(57.2) 		17.8
(64)
Միջին ցածր °C (°F) 6.9
(44.4) 		7.8
(46) 		8.8
(47.8) 		10.2
(50.4) 		12.4
(54.3) 		14.3
(57.7) 		16.5
(61.7) 		17.5
(63.5) 		16.1
(61) 		13.0
(55.4) 		9.8
(49.6) 		6.9
(44.4) 		11.7
(53.1)
Ռեկորդային ցածր °C (°F) −3.0
(26.6) 		0.0
(32) 		0.5
(32.9) 		1.0
(33.8) 		5.5
(41.9) 		5.0
(41) 		7.5
(45.5) 		10.5
(50.9) 		0.0
(32) 		5.0
(41) 		1.0
(33.8) 		−5.0
(23) 		−5.0
(23)
Անձրևի տեղումներ մմ (դյույմ) 43.8
(1.724) 		36.5
(1.437) 		42.7
(1.681) 		17.6
(0.693) 		4.4
(0.173) 		0.7
(0.028) 		0.7
(0.028) 		0.9
(0.035) 		5.0
(0.197) 		7.8
(0.307) 		33.8
(1.331) 		37.0
(1.457) 		230.9
(9.091)
Միջ. անձրևոտ օրեր (≥ 0.1 mm) 5.9 4.7 5.9 3.1 1.4 0.5 0.4 0.2 0.7 1.7 3.9 4.3 32.7
% խոնավություն 70 74 73 75 77 79 80 80 79 76 69 69 75
Միջին ամսական արևային ժամ 217 228.8 248 240 248 240 310 279 270 248 240 248 3014
Միջին օրական արևային ժամ 7 8.1 8 8 8 8 10 9 9 8 8 8 8.26
Տոկոս հնարավոր արևի լույս 68 73 67 62 58 56 71 68 73 70 76 80 68.5
Աղբյուր #1: Servicio Meteorologico Nacional[13]
Աղբյուր #2: Weather Atlas (sun).[14]

Քույր քաղաքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքը Պետությունը Տարեթիվը
Բուսան Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 1995
Սան Դիեգո[15] Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
Լա Պաս, Մեքսիկա Մեքսիկա Մեքսիկա 2018
Լեոն (Մեքսիկա) Մեքսիկա Մեքսիկա
Մասատլան Մեքսիկա Մեքսիկա
Պանցզին Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան
Հավանա Կուբա Կուբա
Ցինցինատի Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
Սարագոսա Իսպանիա Իսպանիա
Մեդելյին Կոլումբիա Կոլումբիա
Լորեդո, Տեխաս Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
Սլուբիցե Լեհաստան Լեհաստան 1998
Օդերի Ֆրանկֆուրտ Գերմանիա Գերմանիա
Ուհան[16] Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան 2013

Պատկերասրահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Քաղաքի առևտրա-ֆինանսական կենտրոնը
    Քաղաքի առևտրա-ֆինանսական կենտրոնը
  • ԱՄՆ-ի հետ սահմանի ցանկապատը
    ԱՄՆ-ի հետ սահմանի ցանկապատը
  • Ձկնորսություն՝ սահմանագծի ցանկապատի մոտ
    Ձկնորսություն՝ սահմանագծի ցանկապատի մոտ
  • Քաղաքի համայնապատկերը ինքնաթիռից
    Քաղաքի համայնապատկերը ինքնաթիռից
  • Սան Ֆրանսիսկո դե Ասիս եկեղեցին
    Սան Ֆրանսիսկո դե Ասիս եկեղեցին
  • Հույսի հուշարձանը
    Հույսի հուշարձանը
  • Սան Դիեգո-Տիխուանա մետրոպոլիսային տարածքը
    Սան Դիեգո-Տիխուանա մետրոպոլիսային տարածքը
  • Համայնքապետարանը
    Համայնքապետարանը
  • Մշակույթի կենտրոն քաղաքի Ռիո գոտում
    Մշակույթի կենտրոն քաղաքի Ռիո գոտում
  • Օտայ Մեսա նավահանգստում
    Օտայ Մեսա նավահանգստում

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ http://www.cuentame.inegi.org.mx/monografias/informacion/bc/poblacion/default.aspx?tema=me&e=02
  2. ↑ 2,0 2,1 "Tijuana" Արխիվացված 2019-05-29 Wayback Machine (US) and Կաղապար:Cite Oxford Dictionaries
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Tijuana». Collins English Dictionary. HarperCollins. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 29-ին.
  4. ↑ |Tijuana|accessdate=29 May 2019}}
  5. ↑ Jenkins, Logan (2016 թ․ օգոստոսի 4). «Watch your mouth in San Diego». The San Diego Union-Tribune. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 29-ին.
  6. ↑ «World Gazetteer – San Diego-Tijuana». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
  7. ↑ «World Gazetteer – Metropolitan Areas of America». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 Walker, Margath (January 2011). «Knowledge production and border nationalism in northern Mexico». Nations and Nationalism. 17 (1): 168–187. doi:10.1111/j.1469-8129.2010.00461.x.
  9. ↑ «The World According to GaWC 2020». GaWC - Research Network. Globalization and World Cities. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 31-ին.
  10. ↑ «Tijuana, Mexico Population (2020) - Population Stat». populationstat.com. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  11. ↑ «Demographia World Urban Areas 16th Annual Edition» (PDF). Demographia. June 2020.
  12. ↑ «Tijuana, Baja California Köppen Climate Classification (Weatherbase)». Weatherbase. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
  13. ↑ «NORMALES CLIMATOLÓGICAS 1951–2010» (իսպաներեն). Servicio Meteorológico Nacional. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 18-ին.
  14. ↑ «Monthly weather forecast and climate - Tijuana, Mexico». Weather Atlas. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 27-ին.
  15. ↑ «Sister Cities – Interactive City Directory – Tijuana, Mexico». Sister Cities International. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  16. ↑ «Tijuana, Mexico becomes Wuhan's 20th sister city». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 1-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 Տիխուանա
էջը Վիքիպահեստում
Վիքիճամփորդն ունի Տիխուանաին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տիխուանա» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ


Քաղվածելու սխալ՝ <ref> tags exist for a group named "Ն", but no corresponding <references group="Ն"/> tag was found

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Տիխուանա&oldid=9492676» էջից