Albert I Grimaldi

Albert I

Albert I (rycina z ok. 1890)
książę Monako
Okres	od 10 września 1889 do 26 czerwca 1922
Poprzednik	Karol III
Następca	Ludwik II
Dane biograficzne
Dynastia	Grimaldi
Data urodzenia	13 listopada 1848
Data śmierci	26 czerwca 1922
Ojciec	Karol III
Matka	Antoinette de Merode
Żona	Maria Hamilton (rozwód) Alicja Heine
Dzieci	Ludwik II
Odznaczenia

Albert I (ur. jako Albert Honoré Charles Grimaldi; ur. 13 listopada 1848 w Paryżu, zm. 26 czerwca 1922 w Paryżu) – 11. książę Monako od 10 września 1889 do 26 czerwca 1922, syn księcia Karola III Grimaldi i Antoinette de Merode.

Dzieciństwo i młodość

Albert urodził się 13 listopada 1848 w Paryżu. Jego rodzicami byli Karol III Grimaldi, książę Monako i jego żona, Antoinette de Merode, hrabina Merode. Nie miał rodzeństwa. Jego dziadkowie ze strony ojca to Florestan I Grimaldi, książę Monako i Maria Gibert de Lametz, a ze strony matki Werner de Merode, hrabia Merode i Wiktoria de Spangen d'Uyternesse.

W latach młodości Albert służył w armii hiszpańskiej, ale podczas wojny francusko-pruskiej przyłączył się do wojsk francuskich i tam został odznaczony Legią Honorową V klasy. W wieku dwudziestu dwóch lat zaczął zgłębiać swoje zainteresowanie oceanografią. Studiował ten kierunek i po latach (w roku 1889) utworzył w Monako Instytut Oceanografii, złożony z akwarium, muzeum i biblioteki (obecnie Muzeum Oceanograficzne w Monako). Ponadto do jego zasług należy odkrycie terytorium zwanego Prince Alice Bank na Azorach w 1896 roku. Wkrótce książę otworzył w Paryżu Instytut Ludzkiej Paleontologii, który był odpowiedzialny za liczne wykopaliska archeologiczne. Jego dokonania naukowe stały się znane na całym świecie i w 1909 roku Brytyjska Akademia Nauki przyjęła go w poczet swoich członków.

Małżeństwa i rodzina

21 września 1869 roku Albert, następca monakijskiego tronu, poślubił brytyjską arystokratkę, Marię Wiktorię Hamilton. Ślub miał miejsce w Marchais w podparyskiej posiadłości, należącej do rodu Grimaldich. Para spotkała się po raz pierwszy na miesiąc przed zaślubinami na balu zorganizowanym przez cesarza i cesarzową Francji; mariaż został zaplanowany przez babkę Alberta, Marię Gibert de Lametz.

Maria próbowała doprowadzić do małżeństwa Alberta z Marią Adelajdą Hanowerską, księżniczką Cambridge i księżną Teck, która była w pierwszej linii kuzynką królowej Wiktorii. Wkrótce, mimo interwencji samego cesarza Francji okazało się, że królowa Wiktoria nie życzyła sobie, by ktokolwiek z członków jej rodziny żenił się z przedstawicielem rodziny Grimaldich. Cesarz francuski zasugerował wówczas Marię Wiktorię Hamilton, córkę księcia Hamilton, mającą szkockie pochodzenie. Kobieta nie miała jednak królewskiej krwi; Marię Gibert przekonały jednak bogactwa jej rodziny i połączenia rodowe z najważniejszymi dworami europejskimi.

Maria Wiktoria Hamilton nie była szczęśliwa w roli księżnej Monako. Nie lubiła księstwa, wciąż była młoda. 12 lipca 1870 urodziła księciu syna i następcę tronu, Ludwika. Wkrótce jednak wyjechała z kraju do Niemiec, zabierając ze sobą chłopca. Albert uzyskał rozwód, a jego małżeństwo unieważniono w 1880 roku. Maria Wiktoria wyszła potem za węgierskiego hrabiego Tolna i miała jeszcze czworo dzieci. Ludwik zaś został zmuszony do powrotu do Monako, gdyż musiał wykonywać obowiązki następcy tronu.

30 października 1889 w Paryżu Albert poślubił Alicję Heine. Kobieta była wdową po księciu Richelieu, Marie Odet Armandzie Aimbale de la Chapelle i miała z tego małżeństwa syna Armanda. Młoda księżna doprowadziła do rozkwitu życia kulturalnego w Monako, współpracowała między innymi z wybitnym Rosjaninem Siergiejem Diagilewem. Od 1902 roku małżonkowie żyli w separacji, ale nigdy się nie rozwiedli.

Książę Monako

Po śmierci Karola III Grimaldi, dnia 10 września 1889 Albert został nowym księciem Monako. W marcu 1910 roku wybuchły masowe protesty przeciwko jego władzy. Żądano przekształcenia państwa albo w monarchię absolutną, albo w republikę. Satysfakcji nie wzbudzała francuska dominacja w księstwie, a także ekonomia i polityka panującego władcy. Wzrastało bezrobocie, choć zabroniono obcokrajowcom pracować w miejscowych zakładach pracy. 5 stycznia 1911 Albert I uchwalił Konstytucję Monako, choć w ówczesnej sytuacji dokument miał niewiele znaczenie i został obalony wraz z wybuchem pierwszej wojny światowej.

Książę pozostał pacyfistą, tworząc Międzynarodowy Instytut Pokoju w Monako jako miejsce pokojowego rozwiązywania konfliktów. Został zaangażowany w działania wojenne, między innymi w konflikt z Wilhelmem II, cesarzem Niemiec. W jednym z przypadków napisał nawet osobisty list do cesarza, informując go o konsekwencjach jego działań. Dzięki działaniom księcia uratowano dwie francuskie miejscowości przed całkowitym zniszczeniem. Monako zadeklarowało w największej dotychczasowej wojnie w dziejach świata neutralność, ale i tak było zaangażowane w to poprzez użyczanie miejscowych szpitali, żołnierzy, wśród których znalazł się również jedyny syn księcia Alberta i następca tronu, Ludwik Grimaldi.

W 1920 roku Amerykańska Akademia Nauki nagrodziła księcia Alberta złotym medalem za jego osiągnięcia. W 1921 roku Explorers Club wyróżnił go honorowym członkostwem. Jego potomek, książę Rainier III Grimaldi ustanowił Medal imienia księcia Alberta I, przyznawany za zasługi w naukach fizycznych i chemicznych.

Albert posiadał kolekcję znaczków, którą potem przejął jego syn Ludwik. Ostatecznie trafiła ona do muzeum pocztowego, założonego w 1950 roku przez Rainiera III.

Książę zmarł 26 czerwca 1922 roku w Paryżu, a na tronie zasiadł jego jedyny syn jako Ludwik II.

Odznaczenia

• Wielki Mistrz Orderu Świętego Karola (Monako)
• Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (Francja)
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia, 1875)
• Order Annuncjaty (Włochy)
• Order Serafinów (Szwecja)
• Order Orła Czarnego (Prusy)

Bibliografia

• Lista władców Monako (ang.) [data dostępu 2013-11-14]