1 Armia (ZSRR)

1 Armia odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru
1-я Краснознамённая армия
	Historia
Państwo	ZSRR
Sformowanie	28 czerwca 1938
Rozformowanie	1959
	Tradycje
Święto	6 sierpnia
Rodowód	Nadmorska Grupa Wojsk
	Dowódcy
Pierwszy	Kuźma Podłas
Ostatni	Afanasij Biełoborodow
	Działania zbrojne
	wojna radziecko-japońska 1945
	Organizacja
Dyslokacja	Ussuryjsk
Rodzaj sił zbrojnych	Armia Czerwona
Podległość	Front Dalekowschodni,; 1 Front Dalekowschodni,; Nadmorski Okręg Wojskowy
Skład	trzy do dziewięciu dywizji
	Odznaczenia

1 Armia odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru (ros. 1-я Краснознамённая армия) – związek operacyjny Armii Czerwonej, następnie Armii Radzieckiej.

Formowanie, zmiany organizacyjne i walki

Sformowana w lipcu 1938 w składzie Frontu Dalekowschodniego rozkazem Ludowego Komisariatu Obrony nr 0107 z 28 czerwca 1938 na bazie Nadmorskiej Grupy Wojsk jako 1 Nadmorska Armia. Rozkazem Ludowego Komisariatu Obrony nr 0040 z 4 września 1938, po rozformowaniu Frontu, przeformowana w 1 Samodzielną Armię, a rozkazem Ludowego Komisariatu Obrony nr 188 z 5 lipca 1940 w związku z ponownym utworzeniem Frontu Dalekowschodniego włączona w jego skład jako 1 Armia Czerwonego Sztandaru^[2].

W marcu 1945 została włączona do Nadmorskiej Grupy Wojsk (od 5 sierpnia 1 Front Dalekowschodni) i do 9 sierpnia 1945 osłaniała odcinek długiej dalekowschodniej granicy Związku Radzieckiego. W sierpniu 1945 roku ZSRR wypowiedział wojnę Japonii i wojska radzieckiego 1 Frontu Dalekowschodniego weszły w głąb okupowanej przez Japonię Mandżurii. Stanowiło to część radzieckiej inwazji na Mandżurię, dowodzonej przez marszałka Związku Radzieckiego Aleksandra Wasilewskiego. Rejon, przez który miała nacierać 1 Armia, był górzysty, pocięty lasami (tajga). Siły armii na początku ofensywy składały się z 26. i 59. Korpusu Strzeleckiego, sześciu dywizji strzeleckich, trzech brygad pancernych (75., 77. i 257.), trzech pułków dział samobieżnych, sześciu batalionów dział samobieżnych, jednego pułku czołgów ciężkich/dział samobieżnych, pięciu brygad artyleryjskich, Armia posiadała 410 czołgów lub dział samobieżnych oraz 1413 dział lub moździerzy^[3]. Natarcie 1 Armii było skierowane na północną część Mandżukuo.

1 Armia została rozwiązana w 1959 roku, gdy stacjonowała w Ussuryjsku jako część Nadmorskiego Okręgu Wojskowego^[4]. Armię odznaczono Orderem Czerwonego Sztandaru.

Obsada personalna dowództwa armii

Dowódcy armii

komdyw Kuźma Podłas (czerwiec 1938 – grudzień 1938)
gen.-por. Markian Popow (lipiec 1939 - 14 stycznia 1941, rozkaz LKO nr 0145)
komdiw/komkor/gen.-por. (od 1940) Andriej Jeriomienko (14 stycznia 1941, rozkaz LKO nr 0145 – 19 czerwca 1941)
gen.-por. (od 1940) Wasilij Wasiljew (19 czerwca 1941 – październik 1942)
gen.-mjr/od końca października 1943 gen. por. Michaił Sawwuszkin (październik 1942 – czerwiec 1945)
gen.-płk Afanasij Biełoborodow (czerwiec - wrzesień 1945)^[5]^[6].

Członkowie Rady Wojskowej Armii

komisarz korpuśny (od 1939) Konstantin Zimin (27 marca 1939, rozkaz LKO 0080 - 17 lutego 1941);
komisarz dywizyjny (od 1939) Andriej Romanienko (17 lutego 1941 - ?).

Szefowie Sztabu Armii

gen. mjr (od 1940) Gieorgij Szełachow (31 lipca 1939, rozkaz LKO 03389 - ?).

Struktura organizacyjna

22 czerwca 1941

26 Korpus Strzelecki – gen. mjr M.G. Dubkow

59 Korpus Strzelecki – gen. mjr A.M. Morozow
- 39 Dywizja Strzelecka
- 59 Dywizja Strzelecka

1 Brygada Strzelecka
4 Brygada Strzelecka
5 Brygada Strzelecka

102 Rejon Umocniony

50 korpuśny pułk artylerii
253 korpuśny pułk artylerii

165 pułk artylerii haubic
199 pułk artylerii haubic ciężkich
549 pułk artylerii haubic ciężkich

115 dywizjon artylerii przeciwlotniczej
129 dywizjon artylerii przeciwlotniczej

29 batalion saperów

3 batalion pociągów pancernych

9 sierpnia 1945

26 Korpus Strzelecki – gen. mjr A.W. Skworcow

59 Korpus Strzelecki – gen. por. T.K. Kołomijetz

6 Rejon Umocniony
112 Rejon Umocniony

75 Brygada Pancerna
77 Brygada Pancerna
257 Brygada Pancerna
48 pułk czołgów

60 Zmotoryzowana Brygada Artylerii Przeciwpancernej

335 Gwardyjski pułk artylerii samobieżnej
338 Gwardyjski pułk artylerii samobieżnej
339 Gwardyjski pułk artylerii samobieżnej

213 Brygada Artylerii Korpuśnej
216 Brygada Artylerii Korpuśnej
217 Brygada Artylerii Korpuśnej

52 Brygada Moździerzy

33 Gwardyjski pułk artylerii rakietowej
54 Gwardyjski pułk artylerii rakietowej

33 dywizja artylerii przeciwlotniczej
115 dywizjon artylerii przeciwlotniczej
455 dywizjon artylerii przeciwlotniczej
721 dywizjon artylerii przeciwlotniczej

12 Brygada Inżynieryjna
27 Brygada Inżynieryjna

19 pułk łączności

Przypisy

↑ Указ Президиума ВС СССР от 05.06.1939 об увековечивании памяти героев Хасана, „Wiedomosti Wierchownogo Sowieta SSSR” (20), 1939 [dostęp 2023-09-10] (ros.).
↑ Командный и начальствующий состав Красной Армии в 1940-1941 гг. Структура и кадры центрального аппарата НКО СССР, военных округов и общевойсковых армий. Документы и материалы. Российский государственный военный архив, Moskwa 2005.
↑ David Glantz, Sierpniowa burza: radziecka strategiczna ofensywa w Mandżurii 1945, CGSC (ang.)
↑ Feskow i inni, The Soviet Army during the Period of the Cold War, Tomsk, 2004, str. 40.
↑ Biografia generała armii Afanasija Pawłantiewicza Biełoborodowa – (Афанасий Павлантьевич Белобородов) (ang.)
↑ S. Samodurow: 1-я армия. [w:] "Pamiatʹ" [on-line]. Woroneski Uniwersytet Państwowy, 2020. [dostęp 2021-04-23]. (ros.).

[1] Указ Президиума ВС СССР от 05.06.1939 об увековечивании памяти героев Хасана, „Wiedomosti Wierchownogo Sowieta SSSR” (20), 1939 [dostęp 2023-09-10] (ros.).

[2] Командный и начальствующий состав Красной Армии в 1940-1941 гг. Структура и кадры центрального аппарата НКО СССР, военных округов и общевойсковых армий. Документы и материалы. Российский государственный военный архив, Moskwa 2005.

[3] David Glantz, Sierpniowa burza: radziecka strategiczna ofensywa w Mandżurii 1945, CGSC (ang.)

[4] Feskow i inni, The Soviet Army during the Period of the Cold War, Tomsk, 2004, str. 40.

[5] Biografia generała armii Afanasija Pawłantiewicza Biełoborodowa – (Афанасий Павлантьевич Белобородов) (ang.)

[pam-6] S. Samodurow: 1-я армия. [w:] "Pamiatʹ" [on-line]. Woroneski Uniwersytet Państwowy, 2020. [dostęp 2021-04-23]. (ros.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]