Antoni Biliczak
Data i miejsce urodzenia |
5 czerwca 1914 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
5 czerwca 1989 |
Zawód |
aktor, dyrektor teatru, pedagog |
Lata aktywności |
1936–1979 |
Zespół artystyczny | |
Teatr Pokucko-Podolski im. Moniuszki w Stanisławowie, Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze, Teatr Wybrzeże | |
Odznaczenia | |
|
Antoni Biliczak (ur. 5 czerwca 1914 w Bohorodczanach, zm. 5 czerwca 1989 w Gdańsku[1]) – polski aktor, dyrektor teatru i pedagog
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Jana (ur. 1872) i Marii (Marianny) z Sieradzkich (1872–1970). Jeszcze jako uczeń Gimnazjum im. Staszica w Stanisławowie w 1932 zadebiutował w komedii W perfumerii Miklósa László na scenie Teatru Pokucko-Podolskiego im. Moniuszki w Stanisławowie. Od 1933 pracował w tym teatrze jako maszynista, elektryk, rekwizytor, inspicjent i administrator. Od 1936 do 1939 był też aktorem tego teatru. Od 1939 do 1941 był administratorem Teatru im. Franki w Stanisławowie. Zakończył w nim pracę w 1944. Pod koniec 1944 został administratorem, konferansjerem i chórzystą zespołu estradowego WP w Lublinie. W latach 1945–1947 pracował w gliwickim teatrze kukiełkowym „Pajacyk”. W latach 1947–1950 był kierownikiem administracyjnym i aktorem Teatru Miejskiego w Jeleniej Górze. Od 1950 do 1955 był jego dyrektorem. W pierwszej połowie 1954 był także dyrektorem Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu i sprawował opiekę nad Teatrem im. Stefana Jaracza w Olsztynie z ramienia Ministerstwa Kultury i Sztuki. Od jesieni 1955 do końca 1979 pełnił funkcję dyrektora Teatru Wybrzeże w Gdańsku[2]. Na tym stanowisku zainicjował odbudowę gmachu przy Targu Węglowym (1967), przebudowę Teatru Kameralnego w Sopocie i utworzenie studium aktorskiego, w którym wykładał (1977–1982)[3].
W teatrze jeleniogórskim zagrał m.in. w następujących rolach:
- Dr Czyściel w Chorym z urojenia Moliera
- Pan Zgoda w Świętoszku Moliera
- Dulski w Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej
- Otocki w Szczęściu Frania Włodzimierza Perzyńskiego
- Groznyj w Lubow Jarowoj Konstantina Trieniowa
- Don Diego w Zielonym Gilu Tirso de Moliny
W Teatrze Wybrzeże zagrał m.in. w następujących rolach:
- Grabiec w Balladynie Juliusza Słowackiego
- Rejent w Zemście Aleksandra Fredry
- Żyd w Wesele Stanisława Wyspiańskiego
- Zalesiak w Sułkowskim Stefana Żeromskiego
- Szpiekin w Rewizorze Nikołaja Gogola
- Ojciec Scholasticus w Igraszkach z diabłem Jana Drdy
- Majcherek w Królowej przedmieścia Konstantego Krumłowskiego
- Król w Jonaszu i Błaźnie Jerzego Broszkiewicza
- Piekarz w Testamencie psa Ariano Suassuny
W 1976 otrzymał Nagrodę Wojewody Gdańskiego w dziedzinie kultury przyznaną za 1975[4], w 1979 Nagrodę Prezesa Rady Ministrów II stopnia za twórczość artystyczną.
Był mężem Olgi (1918–1989), ojcem Jerzego (ur. 1942), m.in. kierownika pracowni plastycznej w Teatrze „Miniatura” w Gdańsku.
Zmarł w Gdańsku, pochowany obok żoną na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku-Wrzeszczu (rejon XI, taras V-2-100)[5].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]- 1956: Nikodem Dyzma
- 1957: Skarb kapitana Martensa jako inspektor Dalmoru[6]
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Złoty Krzyż Zasługi (19 lipca 1955)[7]
- Srebrny Krzyż Zasługi (22 lipca 1952)[8]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (23 maja 1955)[9]
- Odznaka honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1967)
- Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Gdańska” (1977)[4]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ ZnaniNiezapomniani. Antoni Biliczak.. niezapomniani.org. [dostęp 2021-02-08].
- ↑ O teatrze. teatrwybrzeze.pl. [dostęp 2021-02-07].
- ↑ Antoni Biliczak, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-02-07] .
- ↑ a b Gdański Rocznik Kulturalny. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki, 1985, s. 336–337. ISBN 83-00-0228-7. [dostęp 2023-09-07].
- ↑ Antoni Biliczak. cmentarze-gdanskie.pl.
- ↑ Antoni Biliczak. filmpolski.pl. [dostęp 2021-02-07].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 96, poz. 1298 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 23 maja 1955 r. nr 0/808 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Antoni Biliczak w bazie filmpolski.pl
- Antoni Biliczak, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
- Aktorzy związani z Jelenią Górą
- Artyści Teatru Wybrzeże w Gdańsku
- Dyrektorzy teatrów w Polsce
- Ludzie urodzeni w Bohorodczanach
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni odznaką honorową „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Pochowani na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku
- Polscy aktorzy teatralni
- Urodzeni w 1914
- Zmarli w 1989