Galeria Kombëtare e Kosovës
Galeria Kombëtare e Kosovës u themelua në vitin 1979 si institucion kulturor për prezentimin e artit pamor dhe ruajtjen e mbledhjen e veprave më me vlerë. Për këto 30 vjet të veprimtarisë ky institucion ka organizuar afro 500 ekspozita në vend dhe në botën e jashtme, të cilat janë përcjellë me shumë botime, dhe blerjen e afro 1000 punimeve artistike nga të cilat është formuar një fond i pasur i Galerisë. [1].
Vetëm pas luftës së fundit janë organizuar mbi 200 ekspozita kolektive e individuale, kombëtare e ndërkombëtare, ku kanë ekspozuar shumë artistë[nevojitet citimi]. Veprat e tyre u vizituan nga shumë art-dashës, nga më shumë se 200 delegacione ndërkombëtare, nga personalitete të njohura të jetës politike dhe kulturore, duke filluar nga Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Kofi Annani e deri te shkrimtari i njohur Ismail Kadare.[2]
Galeria
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]-
Kodra, Seeking new idols, 1968 oil on canvas, 80 × 100 cm -
Kodra, The sea, 1968 oil on canvas, 80x100 cm -
Kodra, Music lesson, 1997 oil on canvas, 80x100 cm -
Kodra, The date, 1987 oil on canvas, 80x100 cm -
Kodra, The birth of the idol, 1971 oil on canvas, 80x100 cm -
Kodra, The war for peace, 1977 oil on canvas, 80x100 cm -
-
-
-
Përdorimi i hershëm
- Galeria Kombëtare e Kosovës u ndërtua përafërsisht në vitin 1935 si një njësi ushtarake e Ushtrisë Jugosllave.
- Në vitet 1955-1981 vepronte si bibliotekë.
- Në vitet 1982-1983 u adaptua në një sallë ekspozite nga arkitekti Agush Beqiri, për Muzeun Revolucionar të kohës.
- Në vitin 1995 u adaptua zyrtarisht në atë që tani është Galeria Kombëtare e Arteve të Kosovës
Fondacioni
Galeria Kombëtare e Kosovës u themelua në vitin 1979 si një institucion kulturor për të paraqitur artet pamore dhe për të ruajtur dhe grumbulluar vepra arti të vlefshme. U krijua si një domosdoshmëri për prezantimin vizual të kulturës kosovare, si të vetmet institucione arti para të cilit ishte Shkolla e Lartë e Artit në Pejë në vitin 1949, Shkolla e Lartë Pedagogjike në Prishtinë dhe Akademia e Arteve e themeluar në vitin 1973. Nga këto Institucione kanë dalë 1000 artistë ku gati 500 prej tyre janë aktive këto ditë, në fushën e pikturës, skulpturës, artit grafik dhe aplikativ.
Arti kosovar ishte i panjohur për publikun ndërkombëtar për një kohë shumë të gjatë. Për shkak të regjimit, atëherë shumë artistë nuk ishin në gjendje të shfaqnin artin e tyre në galeritë e artit, dhe kështu ata gjithmonë ishin në vëzhgim për alternativa dhe madje iu drejtuan marrjes së çështjeve në duart e tyre. Për fat të keq, gjatë Luftës së Kosovës, shumë studio u dogjën dhe shumë vepra arti u shkatërruan ose humbën.
Deri në vitin 1990, artistët kosovarë paraqitën artin e tyre në shumë qendra të njohura botërore. Ata u afirmuan dhe u vlerësuan shumë për shkak të qasjes së tyre unike për artet, duke marrë parasysh rrethanat në të cilat u krijuan, duke i bërë ato të shquara dhe origjinale.[nevojitet citimi]
Gjatë dhjetë viteve të pasluftës, Galeria e Arteve të Kosovës organizoi më shumë se 200 ekspozita kolektive dhe individuale nga artistë vendas dhe ndërkombëtarë. Mijëra artistë kanë ekspozuar veprat e tyre, të cilat u vizituan nga qindra mijëra art-dashës.
Arkitektura
Fasada e Galerisë Kombëtare e Kosovës është bërë nga guri nga zona e Pejës, gjë që e bëri atë të dalë jashtë. Ndërtesa ku ndodhet aktualisht galeria ishte dikur selia e muzeut të luftës 1941-1945.[3]
Muslim Mulliqi
Muslim Mulliqi ishte një nga piktorët e parë dhe më të rëndësishëm impresionist dhe ekspresionist të Kosovës dhe Shqipërisë. Ai u lind në një familje të artistëve, në Gjakovë më 1934. Ai ndoqi Akademinë e Arteve të Bukura në Beograd, duke studiuar nën artin e artistit te mirënjohur serb Zora Petrović. Ai mbaroi studimet e tij pasuniversitare me mësime nga i njëjti profesor në vitin 1961.
Mulliqi ishte profesor në Fakultetin e Arteve në Universitetin e Prishtinës. Ai ka vepruar si themelues dhe nënkryetar i Akademisë së Shkencave të Kosovës. Ai vdiq në Prishtinë më 1998.
Mulliqi shfaqi veprat e tij artistike në Kosovë, Poloni, Hungari, Itali, Gjermani, Norvegji, Finlandë, Indi, Kanada dhe Egjipt.
Puna e tij është përdorur në pullat e Shërbimit Postar te Kosovës.[4]
Bashkëpunimi
Si rezultat i bashkëpunimit midis Ministrisë së Kulturës Rinisë dhe Sporteve të Prishtinës, e cila është përgjegjëse për Galerinë dhe institucionet ndërkombëtare, Galeria ka pritur mysafirë të shumtë nga Shqipëria dhe shtetet e tjera fqinje.
Shumë artistë serbë, malazezë dhe turq gjithashtu, kontribuan në zhvillimin e artit vizual kosovar. Vlada Radoviq, Milorad Musa Miketiq, Veljko Radoviq dhe Svetozar Kamenoviq janë kontributdhënës që iu mundësuan gjeneratave të reja aftësitë përmes punës së tyre pedagogjike. Vlen të përmendet edhe skulptori Svertomir Arsić-Basara, artisti grafik Zoran Jovanoviq, piktorët Hilmija Qatoviq, Fevzi Tufekci dhe Zoran Karalaić, të cilët gjithashtu kanë punuar në Universitetin e Arteve në Prishtinë.[5]
Galeria Kombëtare e Arteve të Kosovës ka krijuar bashkëpunim me:
Galerinë Kombëtare të Artit të Shqipërisë në Tiranë
Parlamentin Evropian Kulturor,
Komitetin Ndërkombëtar të Muzeve dhe Koleksioneve të Artit Modern dhe Bashkëkohor
Pavijonin e Bienales së Venedikut
Ambasaden e Kosovës në Washington
Garat
Ky program u inicua nga Wendy W. Luers, themelues dhe drejtor i Fondacionit për Shoqëri Civile në Shtetet e Bashkuara. Ky konkurs organizohet në shumë vende të Evropës Juglindore, ku tradicionalisht vazhdojnë ceremonitë e Çmimit. Çmimi në Kosovë u organizua së pari në vitin 2002 nga Galeria Kombëtare e Kosovës në bashkëpunim me Ambasadën Amerikane.
Fituesi i ekspozitës shpërblehet nga një qëndrim gjashtë-javor në programin e vlerësuar ndërkombëtar të Kuratorëve Ndërkombëtar në Nju Jork. Rezidenca i jep fituesit mundësinë për të ndërtuar një rrjet profesional që do të shënojë një ndryshim të rëndësishëm në karrierën e tij.
Fillimisht e mbajtur në vitin 1991 në Çekosllovaki, kjo garë filloi të tërheqë vëmendjen nga shumë vende të tjera në Evropë. Ai filloi në Kosovë në vitin 2002, dhe tani mbahen në më shumë se dhjetë vende.
Ky është i vetmi konkurs i këtij lloji dhe i jep fituesit mundësinë për të krijuar kontakte dhe marrëdhënie me njerëz që mund të ndihmojnë shumë për karrierën e tyre.
Çdokush nën moshën 35 vjeç mund të aplikojë. Fituesit zgjidhen nga një panel ekspertësh dhe të gjithë finalistët mund të shfaqin veprat e tyre të artit në KNAG. [21] Çmimi është një qëndrim gjashtë javë në një studio ndërkombëtare në New York City, si dhe një program kuratorial, dhe ka qenë kështu për njëmbëdhjetë vjet.
Fituesit e shkuar përfshijnë:
2002 - Tahar Alemdar
2003 - Jakup Ferri
2005 - Kader Muzaqi
2006 - Fitore Isufi-Koja
2007 - Fatmir Mustafa-Carlo
2008 - Bekim Gllogu
2009 - Miranda Thaçi
2010 - Loreta Ukshini
2011 - Astrit Ismaili
2012 - Majlinda Hoxha
2013 - Artan Hajrullahu
Ekspozita e Fotografisë së Çmimit Gjon Milli
Kjo ekspozitë dyvjeçare u mbajt së pari në vitin 2001, si një iniciativë e Galerisë Kombëtare të Arteve të Kosovës dhe zyrës së SHBA-ve të asaj kohe. Ideja e saj kryesore ishte të organizonte një ekspozitë tradicionale si një konkurs fotografik i cili do të mblidhte fotografë të rinj. Çdokush ka të drejtë të hyjë, me çmim 1000 euro. Kjo iniciativë rezultoi me ekspozitën vjetore që është mbajtur që nga ajo kohë dhe ka fituar reputacion si konkurrenca më e rëndësishme jo vetëm në Kosovë, por në të gjithë kombin shqiptar.[nevojitet citimi]
Fituesit deri më tani kanë qenë:
2001: Burim Myftiu
2004: Mumin Jashari
2008: Linda Vukaj
2010: Chehalis Hegner
2011: Berat Murina
2012: Jetmir Idrizi
2013: Genc Kadriu
Disiplina dhe artistët
Shumë artistë të mëdhenj kanë merita në zhvillimin dhe afirmimin e artit vizual në Kosovë. Me ekspozitat e tyre në shumë galeri anembanë botës, si Daut Berisha në Paris, SHBA, Meksikë, Mikel Gjokaj në Romë, Bruksel, Tiranë dhe Bahri Drançolli në Mynhen të Gjermanisë, ata kanë ndihmuar në përhapjen e njohurive të artit kosovar
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Komuna Prishtine - Qyteti". kk.rks-gov.net. Arkivuar nga origjinali më 2 mars 2014. Marrë më 2 mars 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Galeria e Arteve e Kosovës | AKADEMIA EVOLUCION - Bachelor & Master". akademiaevolucion.com. Arkivuar nga origjinali më 9 mars 2014. Marrë më 2 mars 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Southeast Europe: People and Culture: Kosovo Art Gallery". southeast-europe.eu. Arkivuar nga origjinali më 11 nëntor 2014. Marrë më 2 mars 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Pikturat e Muslim Mulliqit në pulla postare - KultPlus.com". kultplus.com. Arkivuar nga origjinali më 4 nëntor 2016. Marrë më 2 mars 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Kosova Monography pg.569-572 Academy of Science and Arts of Kosova