Ottav

Ottav
Ottawa (angl. i fr.)

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Kanad
Eläjiden lugu (2021)	1,017,449 ristitud
Pind	2,790,30 km²
Pämez'	Mark Satkliff (kül'mku 2022—, Mark Sutcliffe)
Telefonkod	+1−613, +1−343
Aigvö	tal'vel UTC−5, kezal UTC−4

Ottavan i Gatinon kart (2024)

Ottav (angl.: Ottawa [ˈɒtəwə] vai [ˈɒtəwɑː] i franc.: Ottawa [ɔtawa]) om Kanadan pälidn da nellänz' surtte lidn (vl 2016, Toronton, Monrealin da Kalgarin jäl'ghe). Mülüb Ontario-agjaha oficialižikš, mugažo Rahvahaližhe pälidnan agjaha (angl. National Capital Region) oficialitomašti.

Istorii

Vozil 1827−1832 «Monreal' — Ontarionjärv»-kanal om saudud, i nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud kuti saldatoiden da necen Rido-kanalan sauvojiden Baitaun-žilo (angl.: Bytown). Vl 1850 žilo sai lidnan statusad. Vl 1855 udesnimitihe lidnad nügüdläižikš.

Vl 1857 britanine Viktorii-kunigaznaine valiti Ottavad Kanad-dominionan pälidnaks. Vozil 1860−1866 saudihe Kanadan parlamentan pert' lidnas. Ottav kändihe federativižen Kanadan oficialižeks pälidnaks vn 1867 Konstitucižen aktan mödhe.

Vl 1900 da 1916 lujad lämoipalod paniba mantazole severz'-se tuhad pertid. Vl 1916 parlamentan pert' paloi lophu, i vodele 1922 saudihe sen ut pertid.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Ontario-agjan päivnouzmaiženno röunanno Ottavanjogen oiktal randal. Gatino-lidn om olmas Ottavad vaste jogen hural randal (Kvebek-agjas). Vl 2001 lidnan territorii ližazihe severt-se kerdoid.

Klimat om ven kontinentaline neps lämänke kezanke, pil'vekaz päiči kezaaigas. Voden keskmäine lämuz om +6,8 C°, kezakun-elokun +18,8..+21,3 C°, tal'vkun-uhokun −5,1..−9,6 C°. Ekstremumad oma −38,9 C° (tal'vku) i +37,8 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om 0 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +17,2 C° (tal'vku). Ei voi panda halad kezakus-elokus. Paneb sadegid 938 mm vodes, läz tazomäras kuidme, enamba sulakus-redukus (80..95 mm kus), vähemba vilukus-keväz'kus (52..65 mm kus). Paneb lunt 184 sm tal'ves 49 päivän aigan, lumikatken korktuz voib sadas 22 santimetrhasai uhokus. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 51..58 % röunoiš keväz'kus-sügüz'kus, 68..75 % kül'mkus-vilukus.

Tobmuz

Ottavan valičemižümbrikod vl 2006

Ottav jagase 23 valičemižümbrikoks (angl.: ward). Lidnan tobmuz om keskustoittud täuzin vspäi 2001.

Edeline lidnan pämez' (mer) om Džim Uotson (tal'vku 2010 — kül'mku 2022, Jim Watson).

Eläjad

Vl 1901 101 tuh. ristitud elihe lidnan nügüdläižiš röunoiš. Vn 2011 Kanadan rahvahanlugemižen mödhe pälidnan eläjiden lugu oli 883 391 ristitud, ezilidnoidenke 1,2 mln. ristitud. Vl 2016 lidnan ristitišt oli 964 743 eläjad, vl 2019 ületi millionad. Ottav formiruib nellänt surtte aglomeracijad valdkundas (1,5 mln ristituid vl 2021, vl 2016 oli 1,35 mln ristituid).

Eläjad erinedas mamankelen mödhe (vn 2006 andmused): anglijan kel' oli mamankeleks 62,4 % täht, francijan kel' — 14,2 %, toižed keled — 20,4 % (araban kel' — 3,2 %, kitajan kel' — 3,0 %). Kaks'kel'žuz om levitadud pälidnas kaikiš enamba Kanadan sijiden keskes, molembil anglijan da francijan kelil pagištas 37,2% ristitud.

Eläjiden enambuz om hristanuskojad (65 % vl 2011), 22 % oma religijatomad.

Transport

Avtobusad, kiruhavtobusad (angl.: Transitway), dizel'lidnelektrojonused (O-Train, viž stancijad), velosipedad, taksid da jogitaksid oma kundaližeks transportaks lidnan südäimes. Päraudtestancii radab lidnas.

Rahvahidenkeskeine civiline Ottav-lendimport Makdonal'dan da Kart'jen nimed (YOW / CYOW, 5,1 mln passažiroid vl 2019) sijadase 10 km suvhe lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid AÜV:oiden lidnoihe, Meksikha, Frankfurtha i Londonha, mugažo Kanadadme, jügureisid AÜV:oihe i Kanadadme. Om penid kommertižid lendimportoid lidnan ümbrištos.

Lidnan keskuzpalan nägu vl 2009

Irdkosketused

• Lidnan ohjastusen oficialine sait (ottawa.ca). (angl.) (fr.)