Kopalnia Węgla Kamiennego Jan Kanty
50°13′19″N 19°14′41″E/50,221944 19,244722 Kopalnia Jan Kanty, wieże wyciągowe szybów Witold I i Witold II (2011) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Grunwaldzka 275 |
| Data założenia |
1920 |
| Data likwidacji |
1994-2002 |
Położenie na mapie Jaworzna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
| 50°13′19″N 19°14′41″E/50,221944 19,244722
| |
Kopalnia Węgla Kamiennego Jan Kanty (podczas II wojny światowej Dachs, od 1953 do 1989 roku Komuna Paryska) – kopalnia węgla kamiennego, położona w Jaworznie w dzielnicy Niedzieliska, założona w 1920 roku, prowadziła wydobycie do 2000 roku.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Powstała w 1920 pod nazwą Jan Kanty. Eksploatację rozpoczęto w 1921[1]. Główny szyb Artur zgłębiono na obszarze górniczym Barbara, obejmującym pokłady Niedzieliska I i II. Ponadto eksploatowano odkrywkowo wychodnię Stanisław[1]. W 1925 przyłączono do niej kopalnię Leopold[1]. W czasie okupacji hitlerowskiej nosiła nazwę Dachs, od 1942 zarządzana była przez Energieversorgung Oberschlesien A.G[2]. W 1945 utworzyła kopalnię Jaworzno wraz z kopalniami Kościuszko i Bolesław Bierut (wcześniej Piłsudski). Zakład Jaworzno podlegał Krakowskiemu Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego[3]. Od 1 stycznia 1947 podlegała Jaworznicko-Mikołowskiemu Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego[2]. Od 1953 niesamodzielna kopalnia funkcjonowała pod nazwą KWK Komuna Paryska. Od 1 stycznia 1954 stanowiła odrębną kopalnię[2]. Powrót do nazwy Jan Kanty nastąpił w 1989[4]. Eksploatacja górnicza została zakończona 31 lipca 2000 roku na skutek wyczerpania zasobów[5]. Zakład został zlikwidowany w latach 1994-2002[6]. Ponowną eksploatację pozostałych złóż węgla rozważała KWK Kazimierz-Juliusz w 2013, co jednak nie zostało zrealizowane na skutek likwidacji tegoż zakładu[7]. Na początku marca 2020 roku rozpoczęła się rozbiórka szybu Witold II[8].
Wydobycie
[edytuj | edytuj kod]Wydobycie węgla na przestrzeni lat (w tonach):
- 1923 – 108.000[1]
- 1924 – 123.000[1]
- 1939 – ok. 200.000[4]
- 1945 – ok. 100.000[4]
- 1957 – ok. 1.000.000[4]
- 1970 – 1.775.541[2]
- 1975 – ponad 2.000.000[4]
- 1979 – 2.507.270[2]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Proksa 2001 ↓, s. 29.
- ↑ a b c d e Jaros 1984 ↓, s. 65.
- ↑ Proksa 2001 ↓, s. 24.
- ↑ a b c d e Proksa 2001 ↓, s. 30.
- ↑ Kopalnia Węgla Kamiennego „Jan Kanty”. Główny Instytut Górnictwa. [dostęp 2019-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-11)].
- ↑ Jacek Jarosz. Prawne i ekonomiczne aspekty procesu likwidacji kopalń węgla kamiennego w Polsce. „Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk”. 75, s. 67, 2009. Polska Akademia Nauk. ISSN 2080-0819. (pol.).
- ↑ Sensacyjne odkrycie w Jaworznie: W kopalni Jan Kanty znaleziono węgiel. „Dziennik Zachodni”, 2013-03-04. (pol.).
- ↑ Redakcja, Wyburzają szyb Witold II | Jaworznicki Portal Społecznościowy - jaw.pl | Jaworzno [online] [dostęp 2020-03-16] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy Jaros: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1984. ISBN 83-00-00648-6.
- Stanisław Proksa: Dzieje przemysłu. W: Jaworzno. Wydawnictwo z okazji stulecia nadania praw miejskich 21 IX 1901 - 21 IX 2001. Jaworzno: Urząd Miejski, 2001.
