Komikielâ

Komikielâ lii suomâ-ugrâlâš kielâ. Tot kulá permilij kielâi vyelijuávkun. Komikielâ aldasumos suhâkielah láá eres permiliih kielah komipermjakkielâ já udmurtkielâ. Permiliih kielâh láá koskânis nuuvt aldasiih, et komikielâ sárnooh äddejeh komipermjakkielâ já udmurtkielâ melgâd pyereest. Komikielâ lii komilij aalmuglâš kielâ. Kielâ sárnooh ääsih Komienâmist, Komipermjakenâmist, Njenjecenâmist já Jamal Njenjecenâmist, puoh Ruošâst.

Komikielâ permilij kielâi juávhust

Komikielâ iärrán komipermjakkielâst já udmurtkielâst toin, et komikielâst lii rijjâ sänitiäddu, mii kuittâg lii táválávt vuossâmuu staavvâl alne. Komi verbâmorfologia še lii ereslágán ko udmurtkielâst. Komikielâst láá maŋgâ kulttuurlovnâsäne ruošâkielâst.

Kielâsosiologlâš tile

Komikielâ sárnooloho uccán. Unesco mield komikielâ lii uhkevuálásâš. Kielâst láá 219 205 sárnod Ruošâ ive 2010 viehâdâgreekkig mield.

Komikielâ pustaveh

А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё	Ж ж
З з	И и	І і	Й й	К к	Л л	М м	Н н
О о	Ӧ ӧ	П п	Р р	С с	Т т	У у	Ф ф
Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь
Э э	Ю ю	Я я

Fonetiik

Komikielâ almokielâst láá čiččâm vokalid já 29 konsonantid, moi juávhust nelji kávnojeh tuše lovnâsäänijn. Komikielâ obstruentáid lii otânâššâm čyeijilvuotâoppositio, já tondiet tast láá eenâb jienâduvah ko maaŋgijn eres urallijn kielâin.

Udmurtkielâ vokaláid kuleh vittâ kardinalvookaal (i, u, e, o, a) já ton lasseen kyehti koskâvookaal (i̮, e̮). Udmurtkielâst iä lah diftoŋeh, vokalij kukkodâmiäruh ige vookaalharmonia.

Komikielâ sänitiäddu lii táválávt vuossâmuu staavvâl oolâ, veikkâ jiešalneeš sänitiäddu lii rijjâ. Ruošâkielâ še lii váiguttâm komikielâ kuávlukielâi fonetiikân.

Morfologia

Komikielâst láá 16 sajehäämmid, moh láá távjá identliih udmurtkieláin. Omâstemkiäččusijd kevttih nuuvtko eres urallijn kielâin, mut kuálmád persovn omâstemkiäččus kevttih miärulij artikkâlin še.

Komikielâ veerbah sojeh kuulmâ persovnist, kyevti lovvoost (oovtâloho, maaŋgâloho), neelji oovtâkiärdán ääigihäämist (preesens, kyehti moonnâm ääigi já fuutur) já kyevti täpiluokkaast (indikatiiv, imperatiiv). Kielâst láá maaŋgâ nuuvtkočodum perifrastliih ääigihäämih sehe perifrastliih konditional- já optatiivtäpiluokah še. Puoh totkei mielâst komikielâst ij lah sierâ fuutur tondiet, ko tot iärrán preesensist tuše kuálmád persovnijn.

Kielâopâlâš rááhtus

Komikielâ lii agglutinatiivlâš kielâ, ađai tot kiävttá ennuv suffiksijd. Nomineh, adjektiveh já adverbah láá távjá identliih. Komikielâst láá kyehti moonnâm ääigi, neutraallâš já evidentiaallâš. Kopulaveerbâ iä keevti, mut predikatiiv koŋruist subjekt lovvoost. Sänioornig lii melgâd rijjâ, mut neutraallâš sänioornig lii kuittâg tile mield jo-uv SVO teikkâ SOV.

Sánádâh

Stuárráámus uási komikielâ saanijn láá ohtsiih iärrásij permilij kielâiguin. Kulttuurlovnâsaanijd já modernlii ohtsâškode saanijd láá lovnim táválávt ruošâkielâst, mut eromâšávt 1990-lovo rääjist láá ráhtám ennuv uđđâ saanijd komikielâ jieijâs amnâsijn.

Kirjálâšvuotâ

Bartens, Raija: Permiläisten kielten rakenne ja kehitys. Suomalais-ugrilaisen seuran toimituksia 238. Helsinki: Suomalais-ugrilainen seura, 2001. ISBN 952-5150-55-0.