Σόφια

Σόφια
	; Σημαία
; Ασπίδα	; Έμβλημα
	Ρητό: Расте, но не старее
	Σόφια 42°41′52″N 23°19′18″E
Χώρα	Βουλγαρία
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Σόφιας
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Vassil Terziev (από 2023)
• Μέλος του/της	Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων
Έκταση	492 km²
Υψόμετρο	560 μέτρα
Πληθυσμός	1.404.116 (15 Ιουνίου 2024)
Ταχ. κωδ.	1000
Τηλ. κωδ.	02
Ζώνη ώρας	UTC+02:00 (επίσημη ώρα); UTC+03:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 42°42′00″N 23°20′00″E / 42.7°N 23.333333°E / 42.7; 23.333333

Η Σόφια (βουλγαρικά: София‎‎, «Σόφιγια») είναι η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας. Είναι η 14η μεγαλύτερη πόλη στην Ευρωπαϊκή Ένωση με πληθυσμό πάνω από 1,3 εκατομμύρια κατοίκους. Βρίσκεται στη δυτική Βουλγαρία, στις πλαγιές του όρους Βίτοσα, λιγότερο από 50 χιλ. οδικώς από τα σερβικά σύνορα. Βρίσκεται στο κέντρο της Βαλκανικής Χερσονήσου. Βρίσκεται στο μέσο μεταξύ Μαύρης Θάλασσας και Αδριατικής Θάλασσας, ενώ η πλησιέστερη σε αυτή θάλασσα είναι το Αιγαίο.

Η Σόφια είναι από τις αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης, τόπος ανθρώπινης κατοίκησης τουλάχιστον από το 7.000 π.Χ., ενώ το σλόγκαν της πόλης είναι "μεγαλώνει αλλά δεν γερνά". Η αρχαιότερη επίσημη αναφορά της πόλης ήταν τον 7ο αιώνα π.Χ.

Πολλά από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια, πολιτιστικά ιδρύματα και εμπορικές επιχειρήσεις της Βουλγαρίας είναι συγκεντρωμένα στη Σόφια.

Η Σόφια ήταν η οικονομικά πιο προσιτή για επίσκεψη πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2013.

Ονόματα

Για πολύ καιρό η πόλη είχε θρακικό όνομα, προερχόμενο από τη φυλή των Σαρδών, που σήμερα συνήθως θεωρείται θρακική φυλή, ενώ επίσης πιθανολογείται ότι οι Σαρδοί ήταν Κέλτες. Οι Σαρδοί και το όνομα του αυτοκράτορα Μάρκου Ούλπιου Τραϊανού (53 – 117 μ.Χ.) έκαναν τους Ρωμαίους να δώσουν στην πόλη το σύνθετο όνομα Ουλπία Σερδική (Ulpia Serdica). Φαίνεται ότι η πρώτη γραπτή αναφορά του Σερδική έγινε επί της βασιλείας του Τραϊανού και η τελευταία (ως САРДАКІИ, Σάρντακι) τον 19ο αιώνα στο βουλγαρικό κείμενο «Λειτουργία και αγιογραφία του Αγίου Γεωργίου του Νέου της Σόφιας». Επί των Ρωμαίων η civitas Serdenisium μνημονευόταν ως η "λαμπρότερη πόλη των Σαρδών" σε επίσημες επιγραφές. Η πόλη υπήρξε μεγάλη σε όλο της το παρελθόν ήδη από την Ύστερη Αρχαιότητα, οπότε ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Μέγας αναφερόταν συχνά σε αυτή ως «Μικρή μου Ρώμη».

Αλλα ονόματα της Σόφιας, Σερδών πόλις και Τριάδιτζα, αναφέρονταν σε βυζαντινές ελληνικές πηγές ή νομίσματα. Το σλαβικό όνομα Σρέντετς (СРѢДЄЦЪ), που σχετίζεται με το "μέσο" (среда, «σρέντα») και το αρχαιότερο όνομα της πόλης, πρωτοεμφανίσθηκε γραπτό στο "Οραμα του Δανιήλ", κείμενο του 11ου αιώνα. Η πόλη ονομαζόταν Ατραλίσα από τον Άραβα περιηγητή Ιντρίς και Στρέλισα, Στράλισα ή Στραλίτσιον από τους Σταυροφόρους.

Σε αντίθεση με την κρατούσα σλαβική ετυμολογία των βουλγαρικών πόλεων, το όνομα Σόφια προέρχεται από την εκκλησία της Αγίας Σοφίας. Τα αρχαιότερα έργα, στα οποία αυτό το τελευταίο όνομα είναι καταγεγραμμένο είναι ένα αντίγραφο του Ευαγγελίου της Σαρδικής, ένας διάλογος μεταξύ δύο εμπόρων από το Ντουμπρόβνικ γύρω στα 1359, ο Καταστατικός Χάρτης της Βίτοσα του Βούλγαρου τσάρου Ιβάν Σισμάν του 14ου αιώνα και οι σημειώσεις ενός εμπόρου από το Ντουμπρόβνικ του 1376. Στα έγγραφα αυτά η πόλη ονομάζεται Σόφια, αλλά συγχρόνως η περιοχή και οι κάτοικοί της ονομάζονται ακόμη Σρεντέτσεσκι (срѣдечьскои, "του Σρέντετς"). Η πόλη έγινε γνωστή στους Οθωμανούς ως Σόφια, αλλά το Σρέντετς παρέμενε σε χρήση μεταξύ των ντόπιων Βουλγάρων ακόμη και τον 20ό αιώνα.

Γεωγραφία

Αποψη της Σόφιας με το όρος Βίτοσα στο βάθος τον χειμώνα

Το Όρος Βίτοσα και η πόλη μετά από χιονόπτωση

Η Σόφια έχει έκταση 432 τ.χιλ., ενώ η Επαρχία της 1344 τ.χλμ. Η εξέλιξη της Σόφιας σε σημαντικό οικισμό οφείλει πολλά στην κεντρική της θέση στα Βαλκάνια. Βρίσκεται στη δυτική Βουλγαρία, στους βόρειους πρόποδες του Όρους Βίτοσα, στην Κοιλάδα της Σόφιας, που περιβάλλεται στον βορρά από τον Αίμο. Η κοιλάδα έχει μέσο υψόμετρο 550 μέτρων. Σε αντίθεση με τις περισσότερες Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες η Σόφια δεν έχει μεγάλους ποταμούς ή γέφυρες, αλλά περιβάλλεται από παντού από σχετικά ψηλά βουνά. Στην πόλη οδηγούν τρεις ορεινές διαβάσεις, που είναι βασικοί δρόμοι από την αρχαιότητα, συνδέοντας την Αδριατική θάλασσα με την Κεντρική Ευρώπη με τη Μαύρη θάλασσα και το Αιγαίο πέλαγος. Την πόλη διασχίζουν ορισμένα ποταμάκια, όπως οι Βλαντάισκα και Πετρόφσκα. Ο ποταμός Ισκαρ στην ανώτερη πορεία του ρέει κοντά στην ανατολική Σόφια. Η πόλη είναι γνωστή για τις πολλές υδάτινες και ιαματικές πηγές της. Τεχνητές λίμνες και φράγματα κατασκευάσθηκαν τον 20ό αιώνα. Η Σόφια επλήγη το 1818 από ένα σεισμό μεγέθους 6,0-7,2 της (12βάθμιας) Κλίμακας Μεντβέντεφ-Σοπενχόιερ-Κάρνικ, το 1858 από σεισμό μεγέθους 6,6 της ίδιας κλίμακας, αν και έφθασε το μέγεθος 10 σε μέρη όπως η Μπογιάνα, ακολούθησε ένας σεισμός 7-8 το 1917 και τελικά ο σεισμός του Πέρνικ το 2012, μεγέθους 5,8 της Κλίμακας Ρίχτερ. Στην πόλη έγινε επίσης αισθητός ο σεισμός στο Βόρειο Αιγαίο της 24/5/2014.

Πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης προκαλεί η θέση της Σόφιας στην ομώνυμη κοιλάδα, που περιβάλλεται από βουνά και αυτό μειώνει τη δυνατότητα αυτοκαθαρισμού του αέρα. Ο αέρας μολύνεται κυρίως από αιωρούμενα σωματίδια και από οξείδια του αζώτου. Η Σόφια είναι η πρωτεύουσα με τον πιο μολυσμένο αέρα στην ΕΕ.

Η πρωτεύουσα απέχει οδικώς 125 χιλιόμετρα από τη Φιλιππούπολη, δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας, 367 από το Μπουργκάς και 425 από τη Βάρνα, τη μεγαλύτερης πόλη-λιμάνι της στη βουλγαρική ακτή της Μαύρης Θάλασσας. Η πόλη απέχει οδικώς λιγότερο από 200 χιλιόμετρα από τα σύνορα με τέσσερις χώρες : 49 χιλιόμετρα από τα σερβικά σύνορα, 106 από εκείνα με τη Βόρεια Μακεδονία, 175 από τα ελληνικά και 174 από τα ρουμανικά μέσω του φέρυ-μποτ στο Οριάχοβο, αλλά 190 μέσω της Γέφυρας της Νέας Ευρώπης. Η πόλη απέχει οδικώς λιγότερο από 1.000 χιλιόμετρα από 15 πρωτεύουσες : 212 από τα Σκόπια, 338 από το Βουκουρέστι μέσω του φέρυ-μποτ και 366 μέσω της Γέφυρας του Δούναβη (Ρούσε-Τζιούρτζιου), 375 από το Βελιγράδι, 522 από τα Τίρανα, 562 από την Ποντγκόριτσα, 588 από το Σαράγεβο, 740 από τη Βουδαπέστη, 765 από το Ζάγκρεμπ, 784 από το Κισινάου μέσω του φέρυ-μποτ και 800 μέσω της Γέφυρας του Δούναβη (Ρούσε-Τζιούρτζιου), 790 από την Αθήνα, 908 από τη Λιουμπλιάνα, 940 από την Μπρατισλάβα, 970 από την Άγκυρα και 988 από τη Βιέννη.

Κλίμα

Η Σόφια έχει υγρό ηπειρωτικό κλίμα (κλιματική ταξινόμηση Κέππεν) με μέση ετήσια θερμοκρασία 10.6 °C.

Οι χειμώνες είναι κρύοι και με χιόνια. Τις ψυχρότερες ημέρες οι θερμοκρασίες μπορεί να πέσουν κάτω από −15 °C, ιδιαίτερα τον Ιανουάριο. Η χαμηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία είναι −28.3 °C ( 24 Ιανουαρίου 1942). Οι ομίχλες είναι συχνές, ιδιαίτερα στις αρχές του χειμώνα. Κατά μέσο όρο η Σόφια δέχεται συνολική χιονόπτωση 99 εκ. και 60 ημέρες χιονοκάλυψης. Ο καταγεγραμμένος χειμώνας με το περισσότερο χιόνι ήταν του 1939/1940 με συνολική χιονόπτωση 198 εκ. Το ρεκόρ πάχους χιονιού είναι 57 εκ (25 Δεκεμβρίου 2001).

Τα καλοκαίρια είναι ζεστά και ηλιόλουστα. Το καλοκαίρι η πόλη γενικά παραμένει ελαφρώς δροσερότερη από άλλα μέρη της Βουλγαρίας, λόγω του μεγαλύτερου υψομέτρου της. Εντούτοις η πόλη δέχεται κύματα καύσωνα με υψηλές θερμοκρασίες που φθάνουν ή υπερβαίνουν τους 35 °C τις θερμότερες ημέρες, ιδιαίτερα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Η υψηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία είναι 42 °C (30 Ιουνίου 2017). Το θερμότερο καταγεγραμμένο καλοκαίρι ήταν του 2012, με μέση ημερήσια θερμοκρασία του Ιουλίου 24.8 °C.

Η άνοιξη και το φθινόπωρο στη Σόφια είναι σχετικά σύντομα με άστατο και έντονο καιρό.

Η πόλη δέχεται μέση υδατόπτωση 581,8 χιλ. τον χρόνο, με κορύφωσή της στο τέλος της άνοιξης και την αρχή του καλοκαιριού, όταν είναι συχνές οι καταιγίδες. Το υγρότερο καταγεγραμμένο έτος ήταν το 2014 με συνολική υδατόπτωση 1.066,6 χιλ.

Κλιματικά δεδομένα Sofia (NIMH−BAS) 1981−2010 κανονικά, ακραία 1941−σήμερα
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μάρ	Απρ	Μάι	Ιούν	Ιούλ	Αύγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F)	19 (66)	22 (72)	27.5	31 (88)	34 (93)	38 (100)	41 (106)	39.4	36.1	33.9	25.5	23 (73)	41 (106)
Μέση Μέγιστη °C (°F)	3.4	5.6	10.6	16.2	21.1	24.7	27.3	27.5	22.9	17.1	9.7	4.3	15,9
Μέση Μηνιαία °C (°F)	−0.5	1.1	5.4	10.6	15.4	18.9	21.2	21 (70)	16.5	11.3	5.1	0.7	10,6
Μέση Ελάχιστη °C (°F)	−3.9	−2.9	0.8	5.4	9.8	13.2	15.1	14.9	11 (52)	6.6	1.4	−2.4	5,8
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F)	−28.3	−25 (−13)	−16.1	−6 (21)	−2.2	1.4	2 (36)	3.5	−2 (28)	−6 (21)	−15.3	−21.1	−28,3
Υετός mm (ίντσες)	33,2	31,5	38,1	50,7	67	75,4	52,6	57,6	45,7	45	43,3	41,7	581,8
Χιονόπτωση cm (ίντσες)	23,6	19,3	15,4	3	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	1,9	10,8	24,8	98,8
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων	9	10	10	12	13	12	10	9	7	11	10	12	125
Μέσες ημέρες χιονόπτωσης	7.2	6.3	5.8	1.4	0	0	0	0	0	0.8	3	7.2	31,7
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας	87.8	114.3	159.6	182.2	229.6	257.7	302.1	288.3	220.1	163.6	105.5	66.1	2.177
Πηγή #1: ^[5]
Πηγή #2: precipitation days^[6] and extremes^[7]^[8]^[9]^[10]^[11]

Ιστορία

Προϊστορία και Αρχαιότητα

Η Σόφια έχει ιστορία σχεδόν 7.000 ετών και είναι η δεύτερη αρχαιότερη πόλη της Ευρώπης, σύμφωνα με τον επίσημο ιστότοπο της πόλης και άλλες πηγές, αν και η έννοια του ισχυρισμού είναι ασαφής, γιατί εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν στον κόσμο σχεδόν καθόλου πόλεις. Στο πλαίσιο αυτό αναφέρεται το νεολιθικό χωριό στη Σλάτινα, που χρονολογείται από την 5η-6η χιλιετηρίδα π.Χ. Στην 3η-4η χιλιετηρίδα π.Χ. ανάγονται υπολείμματα άλλου νεολιθικού οικισμού γύρω από την Εθνική Πινακοθήκη, που είναι από τότε το παραδοσιακό κέντρο της πόλης και δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα. Η Σόφια ήταν αρχικά θρακικός οικισμός, με το όνομα Σερδική ή Σαρδική σε όλη την Εποχή του Χαλκού και την Αρχαιότητα. Τον 8ο αιώνα π.Χ. η φυλή των Σερδών ίδρυσε έναν οικισμό, που οδήγησε στην πρώτη επίσημη αναφορά της πόλης τον 7ο αιώνα π.Χ. Τα ευρήματα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η περιοχή του οικισμού ήταν μεταξύ του (πολυκαταστήματος) TZUM, του Ξενοδοχείου Σέρατον και της Προεδρίας. Λίγο πριν το 500 π.Χ. η περιοχή αποτέλεσε τμήμα θρακικής ένωσης φυλών με το όνομα Βασίλειο των Οδρυσών, όταν εμφανίστηκαν οι Οδρύσαι. Πιθανόν για μια σύντομη περίοδο η θρακική κυριαρχία διακόπηκε από την Αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών. Το 339 π.Χ. ο Φίλιππο Β΄ της Μακεδονίας κατέστρεψε και λεηλάτησε την πόλη.

Περί το 29 π.Χ. η Σαρδική καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους και σταδιακά έγινε η σημαντικότερη Ρωμαϊκή πόλη στην περιοχή. Έγινε municipium, ή κέντρο διοικητικής περιοχής, επί της βασιλείας του Αυτοκράτορα Τραϊανού (98 - 117) και μετονομάστηκε σε Ουλπία Σερδική. Φαίνεται ότι η πρώτη γραπτή αναφορά στη Σαρδική έγινε από τον Πτολεμαίο (περίπου 100 μ.Χ.). Η Σαρδική επεκτάθηκε καθώς ανεγέρθηκαν πυργίσκοι, προστατευτικά τείχη, δημόσια λουτρά, διοικητικά και πολιτιστικά κτίρια, αστική βασιλική, αμφιθέατρο, ιππόδρομος, βουλή, μεγάλη αγορά, μεγάλο θέατρο, κλπ. Η κυριότερη ενδιάμεση πόλη στον ρωμαϊκό δρόμο Βία Μιλιτάρις, που συνέδεε τη Ρώμη με το Βυζάντιο ήταν η Σερδική. Τον 2ο αιώνα μ.Χ. ήταν διοικητικό κέντρο της ρωμαϊκής Μοισίας. Τον 3ο αιώνα ήταν πρωτεύουσα της Αυρηλιανής Δακίας και όταν ο Αυτοκράτορας Διοκλητιανός διαίρεσε την επαρχία αυτή στη Δακία Ριπένσις (στις όχθες του Δούναβη) και στη Δακία Μεσογειακή, η Σαρδική έγινε πρωτεύουσα της δεύτερης. Οι θρακικής καταγωγής κάτοικοι της Σαρδικής αναφέρονταν ως Ιλλυριοί, πιθανόν επειδή κάποτε ήταν πρωτεύουσα της Ανατολικής Ιλλυρίας. Για επόμενους αυτοκράτορες η Σαρδική ήταν η κατοικία τους, από όπου κυβερνούσαν τη Ρώμη.

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες Αυρηλιανός (215-275) και Γαλέριος(260-311) ήταν από τη Σερδική. Η πόλη στη συνέχεια επεκτάθηκε επί ενάμιση αιώνα, έγινε σημαντικό πολιτικό και οικονομικό κέντρο - έγινε μία από τις πρώτες ρωμαϊκές πόλεις, όπου ο Χριστιανισμός αναγνωρίσθηκε ως επίσημη θρησκεία (υπό τον Γαλέριο). Το Διάταγμα Ανεξιθρησκείας εκδόθηκε στη Σαρδική το 311 από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Γαλέριο, τερματίζοντας επίσημα τους διωγμούς των Χριστιανών του Διοκλητιανού. Το διάταγμα παραχωρούσε έμμεσα στον Χριστιανισμό το καθεστώς της "religio licita" (νόμιμης θρησκείας), λατρείας αναγνωρισμένης και αποδεκτής από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ήταν το πρώτο διάταγμα που νομιμοποιούσε τον Χριστιανισμό, προηγηθέν κατά δύο χρόνια του Διατάγματος των Μεδιολάνων. Για τον Μέγα Κωνσταντίνο ήταν Sardica mea Roma est (η Σαρδική είναι η Ρώμη μου). Εξέτασε το ενδεχόμενο να κάνει τη Σαρδική πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αντί της Κωνσταντινούπολης, που ήδη δεν διέφερε από μια τετραρχική πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το 343 μ.Χ. συνήλθε στην πόλη η Σύνοδος της Σαρδικής σε μια εκκλησία, στη θέση όπου αργότερα χτίστηκε η σημερινή Εκκλησία της Αγίας Σοφίας του 6ου αιώνα.

Εσωτερικό της εκκλησίας της Αγίας Σοφίας, που έδωσε στην πόλη το όνομά της

Η πόλη καταστράφηκε κατά την επιδρομή των Ούννων το 447 και παρέμεινε κατεστραμμένη για ένα αιώνα. Ξαναχτίστηκε από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α΄ και για ένα διάστημα ονομαζόταν, από τις σλαβονικές φυλές, Τριάδιτζα ή Σρέντετς. Επί της βασιλείας του Ιουστινιανού άκμασε, περιβαλλόμενη από μεγάλα οχυρωματικά τείχη, των οποίων τα κατάλοιπα είναι ακόμα ορατά σήμερα.

Μεσαίωνας και Οθωμανική εποχή

Νωπογραφία που απεικονίζει τη Σεβαστοκράτειρα Ντεσισλάβα στην Εκκλησία Μπογιάνα, 1259

Η Σόφια αρχικά έγινε τμήμα της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, επί της βασιλείας του Χαν Κρούμου το 809, μετά από μακρά πολιορκία. Στη συνέχεια ήταν γνωστή με το βουλγαρικό όνομα "Σρέντετς" και εξελίχθηκε σε σημαντικό φρούριο και διοικητικό κέντρο, όταν ο Χαν Ομουρτάγ την έκανε κέντρο της ομώνυμης επαρχίας. Μετά τη διοικητική μεταρρύθμιση του Χάνου Ομουρτάγ η Σόφια έγινε κέντρο της επαρχίας Σρέντετσκι (Σρέντετσκι κόμιτατ, Средецки комитат). Μετά την κατάληψη της βουλγαρικής πρωτεύουσας Πρεσλάβας από τους στρατούς του Σβιατοσλάβ Α΄ του Κιέβου και του Ιωάννη Α΄ Τσιμισκή το 970–971, ο Βούλγαρος Πατριάρχης Δαμιανός επέλεξε τη Σόφια ως έδρα του τον επόμενο χρόνο και η πρωτεύουσα της Βουλγαρίας μεταφέρθηκε για πρώτη φορά στο Σρέντετς. Το δεύτερο μισό του 10ου αιώνα η πόλη κυβερνήθηκε από τον Κόμιτ (Κόμη) Νίκολας και τους γιους του, γνωστούς ως Δυναστεία Κομητόπουλων. Ένας από αυτούς ήταν ο Σαμουήλ, που έγινε Αυτοκράτορας της Βουλγαρίας το 997. Μετά από μερικές ανεπιτυχείς πολιορκίες, η πόλη υποτάχθηκε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 1018, αλλά για μια ακόμη φορά ενσωματώθηκε στην παλινορθωμένη Βουλγαρική Αυτοκρατορία την εποχή του Τσάρου Ιβάν Ασέν Α΄.

Από τον 12ο έως τον 14ο αιώνα η Σόφια ήταν αναπτυγμένο κέντρο εμπορίου και βιοτεχνίας. Στα μέσα του 13ου αιώνα οι σεβαστοκράτορες της Σόφιας Καλογιάν και Ντεσισλάβα ήταν οι κυριότεροι χορηγοί της Εκκλησίας Μπογιάνα. Υπό την προστασία τους οι ζωγράφοι της Καλλιτεχνικής Σχολής του Τίρνοβο δημιούργησαν ρεαλιστικές τοιχογραφίες, που απεικονίζουν πάνω από 200 ανθρώπινες μορφές και ένα σύνολο 89 σκηνών έχουν έντονη ατομικότητα, πειστικά ψυχολογικά χαρακτηριστικά και ζωτικότητα, που φανερώνουν τα εξαιρετικά επιτεύγματα του βουλγαρικού μεσαιωνικού πολιτισμού. Με το ζωντανό ανθρωπιστικό ρεαλισμό τους αποτελούν φαινόμενο της Αναγέννησης στη φάση της κορύφωσής της στο πλαίσιο της κοινής Ευρωπαϊκής τέχνης. Το 1382 η Σόφια καταλήφθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τη διάρκεια των βουλγαροοθωμανικών Πολέμων, μετά από μακρά πολιορκία. Γύρω στο 1393 έγινε η έδρα του νεοϊδρυμένου Σαντζακίου της Σόφιας.

Η πόλη καταλήφθηκε από ουγγρικές δυνάμεις για μια σύντομη περίοδο το 1443. Μετά την αποτυχημένη σταυροφορία του Βλάντισλαβ Γ΄ της Πολωνίας το 1443 προς τη Σόφια η χριστιανική ελίτ της πόλης εξολοθρεύτηκε και η πόλη έγινε πρωτεύουσα της Οθωμανικής επαρχίας (μπεϊλερμπεϊλίκι) της Ρούμελης για πάνω από τέσσερις αιώνες, πράγμα που ενθάρρυνε πολλούς Τούρκους να εγκατασταθούν εδώ. Τον 16ο αιώνα η ρυμοτομία και η όψη της Σόφιας άρχισαν να εμφανίζουν ύφος καθαρά οθωμανικό.

Υπήρχαν κρήνες, χαμάμ (λουτρά), επιφανείς εκκλησίες, όπως η Αγία Σοφία, μετατράπηκαν σε τζαμιά και τον 17ο αιώνα υπήρχαν συνολικά 11 μεγάλα και πάνω από 100 μικρά τζαμιά, από τα οποία μόνο το Μπάνια Μπάσι παραμένει μέχρι σήμερα τζαμί. Την εποχή αυτή η πόλη είχε πληθυσμό περίπου 7.000 κατοίκους.

Τον 16ο αιώνα υπήρχαν στη Σόφια 126 εβραϊκά νοικοκυριά και μια συναγωγή από το 967. Η πόλη καταλήφθηκε για αρκετές εβδομάδες από Βούλγαρους χαϊντούκους το 1599. Το 1610 το Βατικανό ίδρυσε την Επισκοπή της Σόφιας για τους Καθολικούς της Ρούμελης, που διατηρήθηκε μέχρι το 1715, οπότε οι περισσότεροι Καθολικοί είχαν μεταναστεύσει. Η πόλη ήταν έδρα του Εγιαλετίου της Σόφιας (1826 - 1864). Η Νεντέλια Πέτκοβα ίδρυσε το πρώτο βουλγαρικό σχολείο θηλέων στην πόλη. Οι Οθωμανοί απαγχόνισαν στη Σόφια τον Βούλγαρο επαναστάτη Βασίλ Λέβσκι.

Νεότερη και σύγχρονη ιστορία

Οι Συμμαχικοί βομβαρδισμοί της Σόφιας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1944

Κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877-1878 ο Σουλεϊμάν Πασάς θα έκαιγε την πόλη, αν οι ξένοι πρόξενοι Λεάντρ Λεζέ, Βίτο Ποζιτάνο, Γκαμπριέλ Αλμοσνίνο και Γιόζεφ Βάλντχαρτ δεν μεσολαβούσαν για τη σωτηρία της. Εντούτοις η σωτηρία αυτή δεν αφορούσε τους Βούλγαρους πολίτες που υπέστησαν εκτελέσεις. Η Σόφια απελευθερώθηκε από την οθωμανική κυριαρχία από ρωσικές δυνάμεις υπό τον στρατηγό Ιωσήφ Γκούρκο, στις 4 Ιανουαρίου 1878. Προτάθηκε ως πρωτεύουσα από τον Μαρίν Ντρίνοφ και έγινε δεκτή ως τέτοια στις 3 Απριλίου 1879 του αυτόνομου Πριγκιπάτου της Βουλγαρίας, που έγινε το Βασίλειο της Βουλγαρίας το 1908. Τη στιγμή της απελευθέρωσής της ο πληθυσμός της πόλης ήταν 11.649 άτομα.

Τα περισσότερα τζαμιά της πόλης καταστράφηκαν κατά τον πόλεμο αυτό, επτά από αυτά σε μια νύχτα τον Δεκέμβριο του 1878, όταν "μια καταιγίδα κάλυπτε τον θόρυβο των εκρήξεων που προκαλούσαν οι Ρώσοι μηχανικοί του στρατού".

Τις λίγες δεκαετίες μετά την απελευθέρωση η πόλη γνώρισε μεγάλη πληθυσμιακή αύξηση, κυρίως από μετανάστευση από άλλες περιοχές της χώρας. Το 1900 άναψε ο πρώτος ηλεκτρικός λαμπτήρας στην πόλη.

Κατά τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο το 1913 η Βουλγαρία πολέμησε μόνη της εναντίον πέντε γειτονικών χωρών και ο ρουμανικός Στρατός μπήκε στη Βράζντεμπνα, τότε χωριό 11 χιλιόμετρα από τη Σόφια, σήμερα προάστιο, πράγμα που έκανε τη Βουλγαρία να συνθηκολογήσει. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Βουλγαρία κήρυξε τον πόλεμο στις ΗΠΑ και την Αγγλία και στα τέλη του 1943 και τις αρχές του 1944 η Σόφια βομβαρδίστηκε από την αεροπορία των χωρών αυτών. Συνέπεια των βομβαρδισμών ήταν να σκοτωθούν γύρω στις 2.000 άνθρωποι και χιλιάδες κτίρια να καταστραφούν ή να υποστούν ζημιές, μεταξύ αυτών η Δημοτική Βιβλιοθήκη και 40.000 βιβλία. Το 1944 η Σόφια και η υπόλοιπη Βουλγαρία καταλήφθηκαν από τον σοβιετικό Κόκκινο Στρατό και, λίγες μέρες μετά τη σοβιετική εισβολή, η Βουλγαρία κήρυξε τον πόλεμο στη Ναζιστική Γερμανία.

Το 1925, η αποτυχημένη τρομοκρατική ενέργεια ακροαριστερών να δολοφονήσει τον βασιλιά προκάλεσε την καταστροφή μιας εκκλησίας και πολλά θύματα. Πέρασαν 20 χρόνια έως το 1945 για να πάρει την εξουσία το Πατριωτικό Μέτωπο και να εκτελέσει αρκετές χιλιάδες ανθρώπους. Η μεταβολή της Βουλγαρίας σε Λαϊκή Δημοκρατία το 1946 και σε Δημοκρατία το 1990 σήμανε σημαντικές αλλαγές στην όψη της πόλης. Ο πληθυσμός της Σόφιας αυξήθηκε γρήγορα λόγω της εσωτερικής μετανάστευσης. Ολόκληρες νέες περιοχές κατοικίας κατασκευάσθηκαν στα προάστια της πόλης,όπως Ντρούζμπα, Μλάντοστο και Λιούλιν. Το Μαυσωλείο του Γκεόργκι Δημητρόφ, όπου το σώμα του είχε διατηρηθεί με παρόμοιο τρόπο όπως στο Μαυσωλείο του Λένιν, κατεδαφίστηκε με εκρηκτικά το 1999.

Αρχιτεκτονική

Στη Σόφια υπάρχουν 607.473 κατοικίες και 101.696 κτίρια. Σύμφωνα με σύγχρονα στοιχεία 39.551 κατοικίες κατασκευάσθηκαν μέχρι το 1949, 119.943 μεταξύ 1950 και 1969, 287.191 μεταξύ 1970 και 1989, 57.916 τη δεκαετία του 90 και 102.623 μεταξύ 2000 και 2011. Μέχρι το 1949 κατασκευάσθηκαν 13.114 κτίρια και κάθε επόμενη δεκαετία μεταξύ 10.000-20.000.

Η όψη της Σόφιας συνδυάζει ένα ευρύ φάσμα αρχιτεκτονικών ρυθμών, μερικοί από τους οποίους δύσκολα συμβιβάζονται. Ποικίλλουν από χριστιανική Ρωμαϊκή αρχιτεκτονική και μεσαιωνικά βουλγαρικά φρούρια μέχρι τον νεοκλασικισμό και τις προκατασκευασμένες πολυκατοικίες της σοσιαλιστικής εποχής (πανέλκι). Στο κέντρο της πόλης διατηρούνται ορισμένα αρχαία ρωμαϊκά, βυζαντινά και μεσαιωνικά βουλγαρικά κτίρια. Μεταξύ αυτών είναι η Ροτόντα του Αγίου Γεωργίου του 4ου αιώνα, τα τείχη του φρουρίου της Σαρδικής και το εν μέρει διατηρημένο αμφιθέατρό της.

Μετά τον Απελευθερωτικό Πόλεμο, ο Πρίγκιπας Αλέξανδρος Βάτενμπεργκ προσκάλεσε αρχιτέκτονες από την Αυστροουγγαρία να διαμορφώσουν την αρχιτεκτονική όψη της νέας πρωτεύουσας. Ανάμεσά τους ήταν ο Φρίντριχ Γκρύναγκερ, ο Αντολφ Βάκλαβ Κόλαρ, ο Βίκτορ Ρουμπελμάγιερ και άλλοι, που σχεδίασαν τα περισσότερα σημαντικά δημόσια κτίρια που χρειαζόταν η βουλγαρική κυβέρνηση, καθώς και πολλές κατοικίες για την ελίτ της χώρας. Αργότερα συνεισέφεραν και πολλοί Βούλγαροι αρχιτέκτονες εκπαιδευμένοι στο εξωτερικό. Έτσι η αρχιτεκτονική του κέντρου της Σόφιας είναι ένας συνδυασμός Νεομπαρόκ, Νεοροκοκό, Νεοαναγέννησης και Νεοκλασικισμού, με τον βιεννέζικο Ζετσεσιονισμό να παίζει επίσης αργότερα σημαντικό ρόλο, αλλά είναι κατά κανόνα κεντροευρωπαϊκή.

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την εγκαθίδρυση κομμουνιστικής κυβέρνησης στη Βουλγαρία το 1944, η αρχιτεκτονική γραμμή μεταβλήθηκε αισθητά. Δημόσια κτίρια σταλινικής αρχιτεκτονικής εμφανίστηκαν στο κέντρο, ιδίως το εκτεταμένο κυβερνητικό συγκρότημα γύρω από το Λάργκο, το Στάδιο Βασίλ Λέφσκι, η Εθνική Βιβλιοθήκη Κυρίλλου και Μεθόδιου και άλλα. Καθώς η πόλη αναπτυσσόταν προς τα έξω δέσποζαν πολλοί τσιμεντένιοι πύργοι, πολυκατοικίες από προκατασκευή και δείγματα μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής, που ακόμη καθιστούν τη στέγαση στη Σόφια πολύ καλή, συγκρινομένη με εκείνη άλλων πρώην ανατολικών χωρών.

Μετά την κατάργηση του κομμουνιστικού καθεστώτος, το 1989, η Σόφια έχει βιώσει την κατασκευή ολόκληρων επιχειρηματικών περιοχών και συνοικιών καθώς και σύγχρονα κτίρια τύπου ουρανοξύστη με γυάλινες προσόψεις, αλλά επίσης ανώτερης τάξης περιοχές κατοικίας. Το Επιχειρηματικό Κέντρο Κάπιταλ Φορτ θα είναι ο πρώτος ουρανοξύστης στη Βουλγαρία με 126 μέτρα και 36 ορόφους. Εντούτοις ο τερματισμός της παλιάς διακυβέρνησης και του συστήματος του κεντρικού σχεδιασμού άνοιξε επίσης τον δρόμο σε χαοτική και ανεξέλεγκτη ανοικοδόμηση, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Aρχιτεκτονικοί ρυθμοί στη Σόφια

Εσωτερικό της παλιάς Εκκλησίας της Αγίας Σοφίας
Εσωτερικό της παλιάς Εκκλησίας της Αγίας Σοφίας

Μοναστήρι Ντραγκαλέφτσι, από τη Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία
Μοναστήρι Ντραγκαλέφτσι, από τη Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία

Τζαμί Μπάνια Μπάσι, που ολοκληρώθηκε το 1576 από τους Οθωμανούς
Τζαμί Μπάνια Μπάσι, που ολοκληρώθηκε το 1576 από τους Οθωμανούς

Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών
Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών

Επιχειρηματικό Πάρκο
Επιχειρηματικό Πάρκο

Περιοχές πρασίνου

Η πόλη έχει μια εκτεταμένη πράσινη ζώνη. Μερικές από τις συνοικίες, που κατασκευάσθηκαν μετά το 2000 και είναι πυκνοδομημένες, συνήθως στερούνται χώρων πρασίνου. Υπάρχουν τέσσερα κύρια πάρκα - ο Κήπος Μπορίσοβα στο κέντρο της πόλης και τα πάρκα Νότιο, Δυτικό και Βόρειο. Το Νότιο Πάρκο ανακατασκευάστηκε και τώρα είναι ένα από τα καλύτερα της χώρας. Αρκετά άλλα μικρότερα πάρκα, ανάμεσά τους ο Δημοτικός Κήπος και ο Κήπος των Γιατρών, βρίσκονται στην κεντρική Σόφια. Το Φυσικό Πάρκο Βίτοσα (ο παλαιότερος εθνικός δρυμός στα Βαλκάνια), που περιλαμβάνει μεγάλο τμήμα του Όρους Βίτοσα, καταλαμβάνει μια έκταση 270 τ.χλμ. και βρίσκεται εξ ολοκλήρου μέσα στα όρια της πόλης. Πολλοί από τους κατοίκους της πόλης κάνουν εβδομαδιαίες πεζοπορίες στο βουνό, οι περισσότεροι τουλάχιστον δυο φορές τον χρόνο. Υπάρχουν μπαγκαλόους καθώς και αρκετές πίστες του σκι στο Βίτοσα, επιτρέποντας στους ντόπιους να επωφελούνται πλήρως από την εξοχή και τα βουνά, χωρίς να χρειαστεί να φύγουν από την πόλη.

Τέχνες και ψυχαγωγία

Η Σόφια συγκεντρώνει την πλειοψηφία των καλλιτεχνικών θιάσων της Βουλγαρίας. Το θέατρο είναι μακράν η δημοφιλέστερη μορφή παραστατικής τέχνης και οι θεατρικοί χώροι δέχονται τους περισσότερους επισκέπτες μετά τους κινηματογράφους. Το παλιότερο τέτοιο ίδρυμα είναι το Εθνικό Θέατρο Ιβάν Βάζοφ, όπου ανεβάζονται πολλά κλασικά έργα και βρίσκεται στο κέντρο ακριβώς της πόλης. Πολλά μικρότερα θέατρα, όπως το Θεατρικό Εργαστήρι Σφούματο, ανεβάζουν τόσο κλασικά όσο και σύγχρονα έργα.

Η Εθνική Όπερα και Μπαλέτο είναι μια συλλογικότητα όπερας και μπαλέτου ιδρύθηκε το 1891. Εντούτοις ξεκίνησε παραστάσεις σε μόνιμη βάση το 1909. Μερικοί από τους διασημότερους τραγουδιστές όπερας της Βουλγαρίας, όπως ο Νικολάι Γκιαούροφ και η Γκένα Ντιμίτροβα, έχουν κάνει εκεί τις πρώτες τους εμφανίσεις στη σκηνή. Το Εθνικό Μέγαρο Πολιτισμού στεγάζει τακτικά συναυλίες κλασικής μουσικής, που δίνονται τόσο από ξένες ορχήστρες όσο και από τη Φιλαρμονική της Σόφιας. Η πόλη έχει φιλοξενήσει πολλούς παγκοσμίως γνωστούς μουσικούς καλλιτέχνες, όπως οι AC/DC, ο Στινγκ, ο Έλτον Τζον, η Μαντόνα, ο Τζορτζ Μάικλ, οι Metallica, ο Tiësto, η Κάιλι Μινόγκ, οι Depeche Mode, οι Rammstein, η Ριάννα, οι Ρόξετ και η Lady Gaga.

Ο κινηματογράφος είναι η δημοφιλέστερη μορφή ψυχαγωγίας. Τα τελευταία χρόνια οι χώροι κινηματογράφου έχουν συγκεντρωθεί σε εμπορικά κέντρα και οι ανεξάρτητες αίθουσες έχουν κλείσει. Το εμπορικό κέντρο της Σόφιας έχει ένα από τους μεγαλύτερους κινηματογράφους ΙΜΑΧ στην Ευρώπη. Οι περισσότερες ταινίες είναι αμερικανικές παραγωγές, αν και όλο και περισσότερο προβάλλονται ευρωπαϊκές και εγχώριες ταινίες. Το Οντεόν (που δεν ανήκει στην ομώνυμη αλυσίδα κινηματογράφων) προβάλλει αποκλειστικά ευρωπαϊκές και ανεξάρτητες αμερικανικές ταινίες, καθώς και κλασικές του 20ού αιώνα. Η κάποτε ανθούσα κινηματογραφική βιομηχανία της Βουλγαρίας, συγκεντρωμένη στα στούντιο Μπογιάνα Φιλμ, γνώρισε περίοδο παρακμής μετά το 1990. Σχετική ανάκαμψή της άρχισε μετά το 2001. Μετά την εξαγορά της Μπογιάνα Φιλμ από την αμερικανική Nu Image, πολλές σχετικά πετυχημένες παραγωγές έχουν γυριστεί μέσα και γύρω από τη Σόφια, όπως Το Συμβόλαιο (2006), Η Μαύρη Ντάλια (2006 - Τζος Χάρτνετ, Σκάρλετ Γιόχανσον, Χίλαρι Σουάνκ), Χίτμαν (2007), Κόναν Ο Βάρβαρος (2011 - Ρόουζ Μακ Γκάουαν) και Σπάρτακος (2004). Τα στούντιο της Νου Μπογιάνα Φιλμ έχουν επίσης φιλοξενήσει μερικές από τις σκηνές της ταινίας Οι Αναλώσιμοι 2.

Η πόλη φιλοξενεί πολλά πολιτιστικά ιδρύματα, όπως το Ρωσικό, το Πολωνικό, το Ουγγρικό, το Τσέχικο και το Σλοβακικό, το Ιταλικό, το Γαλλικό, το Ινστιτούτο Γκαίτε, το Βρετανικό Συμβούλιο, το Ινστιτούτο Θερβάντες, και το Ινστιτούτο Ανοιχτής Κοινωνίας, που τακτικά οργανώνουν προσωρινές εκθέσεις οπτικών, ηχητικών και λογοτεχνικών έργων καλλιτεχνών από τις αντίστοιχες χώρες.

Μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες τηλεπικοινωνιών, τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, εφημερίδες, περιοδικά και δικτυακές πύλες έχουν την έδρα τους στη Σόφια, όπως η Βουλγαρική Εθνική Τηλεόραση, η bTV και η Nova TV (ιδιωτικές). Εφημερίδες με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία είναι οι 24 Ώρες και Τρουντ.

Μουσεία-Αξιοθέατα

Η Σόφια είναι ένας από τους προορισμούς της Βουλγαρίας με τους περισσότερους επισκέπτες, μαζί με τα παραλιακά και ορεινά θέρετρα.

Από τα κυριότερα αξιοθέατά της είναι ο Καθεδρικός του Αλέξανδρου Νιέφσκι, ένα από τα σύμβολα της Βουλγαρίας, κατασκευασμένος κατά την περίοδο 1904-1912. Καταλαμβάνει έκταση 3.170 τ.μ. και χωράει 10.000 άτομα. Η πόλη είναι επίσης γνωστή για την Εκκλησία της Μπογιάνα, μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Η κρύπτη του Καθεδρικού του Αλέξανδρου Νιέφσκι περιέχει μια συλλογή ανατολικών ορθόδοξων εικόνων από τον 9ο έως τον 19ο αιώνα.

Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, στην περιοχή της Μπογιάνα, έχει μια τεράστια συλλογή πάνω από 600.000 ιστορικών αντικειμένων, που χρονολογούνται από την προϊστορική μέχρι τη σύγχρονη εποχή, αν και μόνο 10.000 από αυτά είναι μόνιμα εκτεθειμένα λόγω έλλειψης χώρου. Στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο βρίσκονται τα ελληνικά κειμήλια της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης που αποσπάστηκαν βίαια από τον Βουλγαρικό στρατό κατοχής κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα κειμήλια εκλάπησαν από τη Μονή Εικοσιφοινίσσης Δράμας, τη Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών και τις Μονές Καλαμούς και Αρχαγγελιώτισσας Ξάνθης. ^[12]^[13]^[14]^[15]^[16]^[17]^[18]

Τα μεγαλύτερα μουσεία τέχνης της Βουλγαρίας βρίσκονται στις κεντρικές περιοχές της πόλης. Δύο εμβληματικές πινακοθήκες της Σόφιας, η Εθνική Πινακοθήκη και η Εθνική Πινακοθήκη Ξένης Τέχνης συνένωσαν τις συλλογές τους σε ένα κτίριο. Επτά Υπουργοί Πολιτισμού έχουν επί χρόνια εργασθεί για το έργο αυτό, το οποίο, γνωστό επίσης και ως βουλγαρικό Λούβρο, συγκέντρωσε κάτω από μια στέγη βουλγαρικά, ευρωπαϊκά, αμερικανικά, ασιατικά και ευρωπαϊκά έργα τέχνης. Εκτίθενται σχεδόν δύο χιλιάδες έργα καλλιτεχνών από τη Βουλγαρία και το εξωτερικό σε 28 αίθουσες. Οι συλλογές περιλαμβάνουν ποικίλα έργα πολιτισμού, όπως γλυπτά της Αυτοκρατορίας Ασάντι (Γκάνα), Βουδιστική τέχνη, ζωγραφική του ολλανδικού Χρυσού Αιώνα (17ος), έργα των Άλμπρεχτ Ντύρερ, Ζαν-Μπατίστ Γκρεζ και Ωγκύστ Ροντέν.

Μικρότερες συλλογές αντικειμένων περισσότερο σχετικών με την ιστορία της Σόφιας είναι στο Εθνικό Αρχαιολογικό μουσείο, πρώην τζαμί, που βρίσκεται ανάμεσα στα κτίρια της Εθνικής Τράπεζας και της Προεδρίας. Δύο μουσεία φυσικών επιστημών - το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και το Ανθρωπος και Γη - διαθέτουν ορυκτά, ζωικά είδη (ζωντανά και ταριχευμένα) και σπάνιες γαίες. Το Εθνογραφικό Μουσείο και το Εθνικό Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας είναι άλλα σημεία ενδιαφέροντος, με μεγάλες συλλογές Βουλγαρικών λαϊκών ενδυμασιών και όπλων αντίστοιχα.

Άλλα μουσεία είναι το Εθνικό Πολυτεχνικό Μουσείο, με εκτεθειμένα πάνω από 1000 αντικείμενα τεχνολογίας, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Η Εθνική Βιβλιοθήκη των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου στεγάζει τη μεγαλύτερη εθνική συλλογή βιβλίων και εγγράφων (1.714.211 βιβλία και περίπου 6 εκατομμύρια άλλα έγγραφα) και είναι το παλαιότερο πολιτιστικό ίδρυμα της Βουλγαρίας.

Η Εκκλησία της Μπογιάνα, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO περιλαμβάνει ρεαλιστικές τοιχογραφίες, που απεικονίζουν πάνω από 240 ανθρώπινες μορφές και συνολικά 89 σκηνές. Με το ζωηρό ανθρωπιστικό ρεαλισμό τους, είναι ένα φαινόμενο της Αναγέννησης στη φάση της κορύφωσής της της στο πλαίσιο της κοινής Ευρωπαϊκής τέχνης. Το "Μουζέικο" είναι νέο μουσείο που ιδρύθηκε το 2015. Είναι ένας χώρος με πάνω από 130 διαδραστικά παιχνίδια για παιδιά και ανήσυχους ενήλικες. Το όλο περιεχόμενο του μουσείου είναι σχεδιασμένο να εμπνέει τα παιδιά να μαθαίνουν, να ανακαλύπτουν και να εξερευνούν τις επιστήμες, ενώ βοηθώντας τα παιδιά τους οι οικογένειες και οι εκπαιδευτικοί τους περνούν χρόνο μαζί ενεργά και ουσιαστικά.

Άλλα αξιοθέατα της πόλης είναι τα εξής:

Η Λεωφόρος Βίτοσα, αλλιώς Βιτόσκα είναι πεζοδρομημένη με πολλά καφέ, εστιατόρια και καταστήματα.
Η Ρωσική εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1907–1914), χτισμένη σε μοσχοβίτικο στυλ, με 5 μικρούς τρούλους από χρυσό, έργο του Μιχαήλ Πρεομπραζένσκι.
Η βασιλική της Αγίας Σοφίας.
Η ροτόντα του Αγίου Γεωργίου.
Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.
Η εκκλησία της Αγία Πέτκα Σαμαρντζίσκα
Η Συναγωγή της Σόφιας
Το Εθνικό Θέατρο Ιβάν Βάζοφ
Το Κτήριο Βουλγαρικής Εθνοσυνέλευσης
Το κτήριο της Εθνικής Τράπεζας της Βουλγαρίας
Το μνημείο «Τσαρ Οσφομποντίτελ» (Цар Освободител = Τσάρος Απελευθερωτής), προς τιμήν του Ρώσου ηγεμόνα Αλέξανδρου Β', απέναντι από το κτήριο του κοινοβουλίου.
Το πνευματικό κέντρο «NDK» (Народен Дворец на Културата = Εθνικό Μέγαρο Πολιτισμού), το οποίο εγκαινιάστηκε το 1981 και αποτελεί το μεγαλύτερο πολυλειτουργικό εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Δημογραφικά

Σύμφωνα με στοιχεία του 2015 η πόλη έχει πληθυσμό 1.228.282 και το σύνολο του Δήμου 1.316.557. Η πρώτη απογραφή που έγινε τον Φεβρουάριο του 1878 από τον ρωσικό στρατό κατέγραψε πληθυσμό 11.694 κατοίκων, από τους οποίους 6.560 Βούλγαροι, 3.538 Εβραίοι, 839 Τούρκοι και 737 Ρομά.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 1.056.738 πολίτες (87,9%) καταγράφονται εθνολογικά ως Βούλγαροι, 17,550 (1.5%) ως Ρομά, 6.149 (0,5%) ως Τούρκοι, 9.569 (0,8%) ανήκαν σε άλλες εθνικές ομάδες και οι υπόλοιποι δεν αυτοπροσδιορίζονται. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία δεν θα έπρεπε να ληφθούν απόλυτα υπ' όψη, λόγω αντικρουόμενων στοιχείων - όπως για την κυρίως Ρομά συνοικία Φακουλτέτα, που μόνη της έχει πληθυσμό 45.000. Σύμφωνα με την ίδια απογραφή 892.511 κάτοικοι (69.1%) καταγράφονται ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί, 10.256 (0,8%) ως Προτεστάντες, 6.767 (0,5%) ως Μουσουλμάνοι, 5.572 (0,4%) ως Ρωμαιοκαθολικοί, 4.010 (0,3%) ανήκαν σε άλλες θρησκείες και 372.475 (28,8%) δήλωσαν άθρησκοι ή δεν ανέφεραν καμμία θρησκεία.

Τα στοιχεία λένε ότι ήδη το ένα τρίτο του πληθυσμού έχει πτυχίο πανεπιστημίου. Το ποσοστό ανεργίας είναι περίπου 10 % και μεγάλο μέρος των ανέργων είναι με ανώτερη εκπαίδευση. Τρία τέτρτα των κατοίκων έχουν στο σπίτι τηλεόραση, ενώ 64,8 κομπιούτερ και ίντερνετ. Από τις κατοικίες 93,1 % συνδέονται με το δημοτικό δίκτυο αποχέτευσης.

Η Σόφια ανακηρύχθηκε εθνική πρωτεύουσα το 1879. Την επόμενη χρονιά, 1880, ήταν η πέμπτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας μετά τη Φιλιππούπολη, τη Βάρνα, το Ρούσε και το Σούμεν. Η Φιλιππούπολη παρέμεινε η πολυπληθέστερη Βουλγαρική πόλη μέχρι το 1892, οπότε την ξεπέρασε η Σόφια. Η πόλη είναι ο πόλος έλξης της εσωτερικής μετανάστευσης, με τον πληθυσμό της να αυξάνεται και να είναι περίπου το 17 % του συνολικού της χώρας, έτσι λίγα άτομα με τοπικές ρίζες παραμένουν μέχρι και σήμερα, κυρίως στα γύρω αγροτικά προάστια, ονομαζόμενοι Σόπι. Μιλούν μια νότια σλαβική διάλεκτο, μαζί με την Τορλακιανή, που έχει κοινά χαρακτηριστικά τόσο με ανατολικές (Βουλγαρική και Σλαβομακεδονική, όσο και με δυτικές (Σερβοκροατική) Νότιες σλαβικές γλώσσες, αν και θεωρείται μη σλαβικής προέλευσης, μέσω των αρχαίων Θρακών Σερδών, ιδρυτών της πόλης.

Συγκοινωνία

Η Σόφια αποτελεί τον βασικό σιδηροδρομικό κόμβο της Βουλγαρίας και έχει 8 σιδηροδρομικούς σταθμούς. Το αεροδρόμιο της Σόφιας είναι το μεγαλύτερο της χώρας. Η «Εταιρία Αστικής Συγκοινωνίας Πρωτεύουσας» έχει αναλάβει την αστική συγκοινωνία της πόλης. Το 2002 το σύστημα συγκοινωνιών περιελάμβανε 95 γραμμές λεωφορείων, 16 γραμμές τραμ και 10 γραμμές τρόλεϋ, λειτουργούν και 4 γραμμές του μετρό.