Ալբեր I (Մոնակոյի իշխան)

Արտաքին պատկերներ
	Ալբեր I Մոնակոյի փոստային նամականիշի վրա

	Ալբեր I; ֆր.՝ Albert Ier
Կրթություն՝	Փարիզի Ստանիսլասի քոլեջ
Մասնագիտություն՝	օվկիանոսագետ և քաղաքական գործիչ
Դավանանք	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Ծննդյան օր	նոյեմբերի 13, 1848[…]
Ծննդավայր	Փարիզի նախկին 10-րդ թաղամաս, Փարիզ
Վախճանի օր	հունիսի 26, 1922[…] (73 տարեկան)
Վախճանի վայր	Փարիզ
Թաղված	Սուրբ Նիկոլասի մայր տաճար
Դինաստիա	Գրիմալդիներ
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Ի ծնե անուն	ֆր.՝ Albert Honoré Charles Grimaldi
Հայր	Կառլ III
Մայր	Antoinette de Mérode?
Ամուսին	Mary Victoria Douglas-Hamilton? և Alice Heine?
Զավակներ	Louis II, Prince of Monaco?
Պարգևներ	Ալեքսանդր Աղասիզի մեդալ Վեգա մեդալ Հովանավորների մեդալ Քալումի աշխարհագրական մեդալ Էչեգարայ մեդալ և
Albert I, Prince of Monaco

Ալբեր I (նոյեմբերի 13, 1848(1848-11-13)^[2]^[3]^[4]^[…], Փարիզի նախկին 10-րդ թաղամաս, Փարիզ^[1] - հունիսի 26, 1922(1922-06-26)^[2]^[5]^[3]^[…], Փարիզ), Մոնակոյի տասնմեկերորդ իշխանը 1889-1922 թվականներին, սերում է Գրիմալդիների դինասիայից։

Կենսագրություն

Իշխան Ալբերը ծնվել է 1848 թվականին Փարիզում։

Դառնալով չափահաս Ալբերը ծառայություն է սկսել Իսպանիայի ռազմա-ծովային նավատորմում, որտեղ մի քանի տարի ծառայել է որպես շտուրման։

Գիտական գործունեություն

Ֆրանս-պրուսիական պատերազմի ժամանակ ծառայել է ֆրանսիական նավատորմում, մարտական ծառայությունների համար պարգևատրվել է Պատվո լեգեոնի շքանշանով։ Ավելի ուշ, հետաքրքրվելով օվկիանոսագիտությամբ, շատ մեծ ուժեր է ներդրել այդ գիտության բնագավառում, ակտիվորեն մասնակցելով զանազան ծովային արշավների։ Բացել է Արքայադուստր Ալիսի ծանծաղուտը։

Պատերազմի ավարտից հետո թողնելով զինվորական ծառայությունը, Ալբերը ուսումնասիրել է Համաշխարհային օվկիանոսը։ Նա անձամբ մասնակցել է քսանութ արշավի Ատլանտյան օվկիանոսում և Միջերկրական ծովում։ Նա ստեղծել է մի շարք գործիքներ, որոնք նախատեսված են Համաշխարհային օվկիանոսի ուսուցման գործընթացների համար։ Իշխան Ալբերի արշավների կազմում աշխատել են աշխարհագրագետներ, բուսաբաններ, կենդանաբաններ։ Արշավաների արդյունքները ամփոփվեցին Ալբերի «Նավաստու ճանապարհը» գրքում։

Հետագայում իշխանը հիմնել է Օվկիանոսագիտության հայտնի ինստիտուտը, որը ներառում էր հայտնի օվկեանարիումը։ Ալբերը հետաքրքրվում էր նաև հնէաբանության խնդիրներով և Փարիզում հիմնադրել է Հնէաբանության մարդու ինստիտուտը։

Միջազգային գործունեություն

Ալբերը եղել է պացիֆիստ և շատ ջանքեր է ներդրել միջազգային ասպարեզում իր հայացքների ճանաչման համար։ Մասնավորապես, նա հիմնադրել է Մոնակոյի Միջազգային ինստիտուտը, որը պետք է ծառայեր արբիտրաժային դատարանի կոնֆլիկտային միջազգային խնդիրներին։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեին Ալբերը բազմիցս կոչ է արել գերմանական կայսր Վիլհելմ II-ին չսկսել ռազմական գործողությունները։ Պատերազմից հետո Մոնակոն հայտարարեց իր չեզոքության մասին։

Մոնակոյի զարգացման մշակութային կյանք

Արքայազնի երկրորդ կինը հսկայական ֆինանսական աջակցություն ցույց տվեց իշխանական գանձարանին, և Ալբերտը կնոջ կապիալի շնորհիվ կարողացավ Մոնակոն դարձնել Եվրոպայի մշակութային կենտրոններից մեկը։ Իշխանությունում կառուցվեց օպերային թատրոն և ստեղծվեց հայտնի բալետի խումբ Սերգեյ Դյագիլևի ղեկավարությամբ։ Ալբերը եղել է նաև Մոնտե Կառլոյի ավտոմոբիլային մրցարշավի հիմնադիրը, որը մեծ թվով զբոսաշրջիկների էր գրավում։ Ինչպես նաև Ալբերը սկիզբ է դրել ֆիլատելիայի արքայական ընտանիքի գործունեությանը և հիմնել է այժմյան թանգարանում ներկայացված հայտնի նամականիշները։

Անձնական կյանք

1869 թվականի սեպտեմբերի 21-ին Ալբերը ամուսնանում է դուքս Համիլթոնի դստեր՝ Մարիա Վիկտորայի հետ։ Շուտով ծնվեց նրանց որդին, սակայն 1880 թվականին ամուսիները բաժանվեցին։
1889 թվականի սեպտեմբերի 10-ին Ալբերը երկրորդ անգամ ամուսնանում է Ալիսա Հեյնի հետ, որը դուքս Րիշելյեյի երիտասարդ այրին էր։ Չնայած հաջող ամուսնությանը, այն շուտով փլուզվեց։ Ամուսինների միջև վեճը սկանդալային բնույթի էր, այսպես, մի օր երեկոյան օպերայում Ալբերը հրապարակավ ապտակում է կնոջը։ Այդ միջադեպից հետո ամուսինները սկսեցին ապրել առանձին, թեև պաշտոնապես չէին ամուսնալուծվել։

Հիշատակումներ

Մոնակոյի փոստային նամականիշների վրա
Իշխան Ալբերի կողմից բացվեց ծանծաղուտ, որը պատկանում էր Պորտուգալիայի Ազորյան կղզիների կղզեխմբի շրջանին։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Archives de Paris — P. 17.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
↑ ^4,0 ^4,1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Lundy D. R. The Peerage
↑ https://www.nasonline.org/programs/awards/alexander-agassiz-medal.html
↑ Royal Geographical Society Gold Medal Recipients — Royal Geographical Society, 2022.
↑ http://www.rac.es/ficheros/doc/01194.pdf (իսպ.) — RAC.

Արտաքին հղումներ

Альбер I Արխիվացված 2013-12-19 Wayback Machine, сайт «Все монархи мира»
Князь Монако Альбер I Արխիվացված 2014-04-29 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալբեր I (Մոնակոյի իշխան)» հոդվածին։

[_29c02d9fe5cf2564-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Archives de Paris — P. 17.

[_e594d169f6ff01f0-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica

[_8c024ddcf2de6664-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.

[_3f428e17177a0642-4] 4,0 ^4,1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p.

[_3e203f26cbb536a5-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Lundy D. R. The Peerage

[_0ab26bd80cdc7bd5-6] ttps://www.nasonline.org/programs/awards/alexander-agassiz-medal.html

[_7112a83c2bfd34d8-7] Royal Geographical Society Gold Medal Recipients — Royal Geographical Society, 2022.

[_baa1cf089da255a5-8] ttps://www.rac.es/ficheros/doc/01194.pdf (իսպ.) — RAC.

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]