Jump to content

Ֆելիքս Կլայն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆելիքս Կլայն
Felix Klein
Ծնվել էապրիլի 25, 1849(1849-04-25)[1][2][3][…]
Դյուսելդորֆ, Հռենոսի պրովինցիա, Պրուսիայի թագավորություն[4][2]
Մահացել էհունիսի 22, 1925(1925-06-22)[4][1][3][…] (76 տարեկան)
Գյոթինգեն, Պրուսիայի ազատ պետություն, Վայմարյան Հանրապետություն[4][2]
ԳերեզմանԳյոտինգենի քաղաքի գերեզմանատուն[5] և Գյոթինգեն
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն,  Գերմանական կայսրություն և  Վայմարյան Հանրապետություն
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, մաթեմատիկայի պատմաբան, համալսարանի դասախոս, քաղաքական գործիչ և հրատարակիչ
Հաստատություն(ներ)Էրլանգեն-Նյուրնբերգի համալսարան[6], Մյունխենի տեխնիկական համալսարան[7], Լայպցիգի համալսարան, Գյոթինգենի համալսարան[8] և Բեռլինի տեխնիկական համալսարան
Գործունեության ոլորտդիֆերենցիալ երկրաչափություն, խմբերի տեսություն, երկրաչափություն, մաթեմատիկա[9], function theory?[9], կրթություն[9] և Հանրահաշվական հավասարում[9]
Պաշտոն(ներ)Պրուսիայի Կալվածատիրոջ տան անդամ
ԱնդամակցությունՍաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա[6], Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Լոնդոնի թագավորական ընկերություն[10], Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Լինչեի ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա[6], Բավարիական գիտությունների ակադեմիա[6], Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա[11], Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[2], Association of German Engineers? և Գերմանական մաթեմատիկական ընկերություն
Ալմա մատերԲոննի համալսարան և HU Berlin
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[1][12]
Գիտական ղեկավարՅուլիուս Պլյուկեր և Rudolf Lipschitz?
Եղել է գիտական ղեկավարՖերդինանդ ֆոն Լինդեման[13], Կառլ Գուստավ Ակսել Հարնակ[13], Ludwig Bieberbach?[14], Ադոլֆ Հուրվից[13], Grace Chisholm Young?[13], Maxime Bôcher?[13], Oskar Bolza?[15], Max Brückner?[13], Frank Nelson Cole?[13], Friedrich Dingeldey?[13], Friedrich Engel?[13], Էռնստ Ֆիեդլեր[13], Henry Burchard Fine?[13], Otto Fischer?[13], Ավգուստ Օտտո Ֆյոպպլ[13], Erwin Finlay-Freundlich?[13], Robert Fricke?[13], Ֆիլիպ Ֆյուրտվանգլեր[13], Georg Helm?[13], Էդվարդ Կասներ[13], Conrad Heinrich Müller?[13], Ալեքսանդր Օստրովսկի[13], Erwin Papperitz?[13], Julio Rey Pastor?[13], Hermann Rothe?[13], Friedrich Schilling?[13], Victor Schlegel?[13], Virgil Snyder?[13], Otto Staude?[13], Walther von Dyck?[13], Adolf Weiler?[13], Մաքս Վինկելման[13], Alexander Witting?[13], Karl Rohn?[13], Henry Seely White?[13], Edward Burr Van Vleck?, Anton Aloys Timpe?[13], Reinhold Müller?[13], Mary Frances Winston Newson?[13], Karl Wieghardt?[13], Paul Friedrich Biedermann?[13], Josef Diekmann?[13], Wilhelm Braun?[13], Ludwig Wedekind?[13], Joseph Gierster?[13], Ernst Lange?[13], Guido Weichold?[13], Paul Domsch?[13], Georg Friedrich?[13], Paul Gustav Heinrich Nimsch?[13], Richard Olbricht?[13], Վիլիբալդ Ալեքսանդր Ռայխարդտ[13], Johannes Schröder?[13], Henry Dallas Thompson?[13], Karl Schellenberg?[13], Ernst Ritter?[13], Theodor Glauner?[13], Frederick Shenstone Woods?[13], Charles Jaccottet?[13], Wilhelm Ihlenburg?[13], Wilhelm Behrens?[13], Paul Pfitzner?[13], Rudolf Karl Ferdinand Böger?[13], Wilhelm Bretschneider?[13], Bernhard Oscar Herrmann?[13], Gustav Berger?[13] և Rudolf Besser?[13]
Հայտնի աշակերտներErnesto Pascal?, Walther von Dyck? և Theodor Molien?
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Anna Klein?
 Felix Klein Վիքիպահեստում

Ֆելիքս Կլայն (գերմ.՝ Felix Christian Klein), ապրիլի 25, 1849(1849-04-25)[1][2][3][…], Դյուսելդորֆ, Հռենոսի պրովինցիա, Պրուսիայի թագավորություն[4][2] - հունիսի 22, 1925(1925-06-22)[4][1][3][…], Գյոթինգեն, Պրուսիայի ազատ պետություն, Վայմարյան Հանրապետություն[4][2]), գերմանացի մաթեմատիկոս, Բեռլինի ԳԱ թղթանդամ (1913 թվական), Բոննի համալսարանի փիլիսոփայության դոկտոր (1868 թվական)։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1872 թվականից՝ Էրլանգենի համալսարանի, 1875 թվականից՝ Մյունխենի դպրոցի, 1880 թվականից՝ Լայպցիգի, 1886-1913 թվականներին՝ Գյոթինգենի համալսարանների մաթեմատիկայի պրոֆեսոր։ Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են ոչ էվկլիդեսյան երկրաչափությանը, անընդհատ խմբերի, հանրահաշվական հավասարումների, էլիպտիկ և ավտոմորֆ ֆունկցիաների տեսություններին։ Երկրաչափության վերաբերյալ իր գաղափարները Կլայնը շարադրել է «Երկրաչափական նոր հետազոտությունների համեմատական քննարկում» աշխատությունում (1872 թվական), որը հայտնի է «էրլանգենյան ծրագիր» անունով։

Կլայնի շիշը

Բացահայտումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլայնը ձգտել է բացահայտել մաթեմատիկայի առանձին ճյուղերի, ինչպես նաև մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի ու տեխնիկայի ներքին կապերը։ 1910-1923 թվականներին Ա. Զոմմերֆելդի աշխատակցությամբ գրել է «Հոլի տեսություն» քառահատոր աշխատությունը։ Զբաղվել է մաթեմատիկայի կրթության հարցերով։

Աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հոդվածներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Felix Klein, Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Клейн Феликс // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ Find A Grave — 1996.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 https://timenote.info/de/Felix-Klein
  7. ↑ http://www-hm.ma.tum.de/geschichte/node18.html
  8. ↑ Encyclopædia Universalis (ֆր.) — Encyclopædia Britannica, 1968.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  10. ↑ 10,0 10,1 https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA5396&pos=1
  11. ↑ https://www.bbaw.de/die-akademie/akademie-historische-aspekte/mitglieder-historisch/historisches-mitglied-felix-klein-1395
  12. ↑ CONOR.Sl
  13. ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 13,11 13,12 13,13 13,14 13,15 13,16 13,17 13,18 13,19 13,20 13,21 13,22 13,23 13,24 13,25 13,26 13,27 13,28 13,29 13,30 13,31 13,32 13,33 13,34 13,35 13,36 13,37 13,38 13,39 13,40 13,41 13,42 13,43 13,44 13,45 13,46 13,47 13,48 13,49 13,50 13,51 13,52 13,53 13,54 13,55 13,56 13,57 13,58 13,59 13,60 13,61 13,62 13,63 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  14. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  15. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  16. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆելիքս Կլայն» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 472)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆելիքս_Կլայն&oldid=9968748» էջից