Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna dźwięczna: Różnice pomiędzy wersjami

Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna dźwięczna
Numer IPA	110
	ɡ
Jednostka znakowa	ɡ
Unikod	U+0261
UTF-8 (hex)	c9 a1
	Inne systemy
X-SAMPA	g
Kirshenbaum	g
IPA Braille↗	⠛
	Przykład
	informacje • pomoc
Obraz znaku
	Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 04:48, 7 kwi 2024

Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [ɡ].

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji tej spółgoski:

modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
tylna część języka dotyka podniebienia miękkiego – jest to spółgłoska miękkopodniebienna
dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) – jest to spółgłoska zwarta
wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna

Warianty

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:

wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, jest to wtedy spółgłoska zmiękczona (spalatalizowana): [ɡ ʲ]
przewężenie w gardle, jest to wtedy spółgłoska faryngalizowana: [ɡ ˤ]
zaokrąglenie warg, jest to wtedy spółgłoska labializowana: [ɡ ʷ]

Spółgłoska może być wymówiona:

z rozwarciem bez plozji, jest to wtedy spółgłoska bez plozji: [ɡ̚].
* tylko częściowo dźwięcznie, jest to wtedy spółgłoska ubezdźwięczniona: [ɡ̥]
dysząco dźwięcznie (ang. breathy voice), jest to wtedy spółgłoska przydechowa (dźwięczna): [ɡ ʱ]

Przykłady

w języku polskim: gęsty [ˈɡɛ̃stɨ]
w języku francuskim: gain [ɡɛ̃] „zarobki”
w języku niemieckim: Lüge [ˈlyːɡə] „kłamstwo”
w języku japońskim: ガン (gan) [ɡaɴ] „rak”
w języku portugalskim: língua [ˈlĩɡwɐ] „język”
w języku rosyjskim: голова [ɡəɫʌˈva] „głowa”
w języku włoskim: fegato [ˈfeɡato] „wątroba”

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{IPA infobox
+ |nazwa       = Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna dźwięczna
- |ipa-number=110
+ |numer IPA   = 110
- |ipa=609
+ |1. zapis    = ɡ
- |ipa-image=Xsampa-g.png
- |xsampa=g
+ |X-SAMPA     = g
- |kirshenbaum=g
+ |Kirshenbaum = g
- |sound=Voiced velar plosive.ogg
+ |dźwięk      = Voiced velar plosive.ogg
+ |grafika     = IPA Unicode 0x0261.svg
 }}
-'''Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna dźwięczna''' – rodzaj dźwięku [[spółgłoska|spółgłoskowego]] występujący w [[Język (mowa)|językach naturalnych]], oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|IPA]] symbolem [[omikron]].
+'''Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna dźwięczna''' – rodzaj dźwięku [[spółgłoska|spółgłoskowego]] występujący w [[Język (mowa)|językach naturalnych]], oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|IPA]] symbolem [{{IPA|ɡ||}}].
 == Artykulacja ==
@@ Linia 16: / Linia 17: @@
 * prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – [[spółgłoska środkowa]]
 * tylna część [[język (anatomia)|języka]] dotyka [[podniebienie (anatomia)|podniebienia miękkiego]] – jest to [[spółgłoska miękkopodniebienna]]
-* Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) – jest to [[spółgłoska zwarta]].
+* dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) – jest to [[spółgłoska zwarta]]
-* wiązadła głosowe periodycznie drgają , spółgłoska ta jest [[dźwięczność|dźwięczna]]
+* wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest [[dźwięczność|dźwięczna]]
 === Warianty ===
 Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
-* wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o '''spółgłosce zmiękczonej''' ([[palatalizacja|spalatalizowanej]]): [{{IPA|ɡʲ}}]
+* wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, jest to wtedy spółgłoska zmiękczona ([[palatalizacja|spalatalizowana]]): [{{IPA|ɡʲ}}]
-* przewężenie w gardle, mówimy ''' spółgłosce [[faryngalizacja|faryngalizowanej]]''' spółgłosce: [{{IPA|ɡˤ}}]
+* przewężenie w gardle, jest to wtedy spółgłoska [[faryngalizacja|faryngalizowana]]: [{{IPA|ɡˤ}}]
-* zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o '''[[labializacja|labializowanej]]''' spółgłosce [{{IPA|ɡʷ}}]
+* zaokrąglenie warg, jest to wtedy spółgłoska [[labializacja|labializowana]]: [{{IPA|ɡʷ}}]
 Spółgłoska może być wymówiona:
-* z rozwarciem bez [[plozja|plozji]], mówimy wtedy o '''spółgłosce bez plozji''': [{{IPA|ɡ̚}}].
+* z rozwarciem bez [[plozja|plozji]], jest to wtedy spółgłoska bez plozji: [{{IPA|ɡ̚}}].
-* * tylko częściowo dźwięcznie, mówimy wtedy o '''[[fonacja|spółgłosce ubezdźwięcznionej]]''': [{{IPA|ɡ̥}}]
+* * tylko częściowo dźwięcznie, jest to wtedy [[Dźwięczność|spółgłoska ubezdźwięczniona]]: [{{IPA|ɡ̥}}]
-* [[dźwięczność|dysząco dźwięcznie]] (ang. ''breathy voice''), mówimy wtedy o '''spółgłosce przydechowej''' (dźwięcznej): [{{IPA|ɡʱ}}]
+* [[dźwięczność|dysząco dźwięcznie]] (ang. ''breathy voice''), jest to wtedy spółgłoska przydechowa (dźwięczna): [{{IPA|ɡʱ}}]
 == Przykłady ==
-* w [[język polski|języku polskim]]: gęsty {{IPA3|[ˈɡɛ̃stɨ]}}
+* w [[język polski|języku polskim]]: gęsty [{{IPA|ˈɡɛ̃stɨ||}}]
-* w [[język francuski|języku francuskim]]: gain {{IPA3|[ɡɛ̃]}} "zarobki"
+* w [[język francuski|języku francuskim]]: gain [{{IPA|ɡɛ̃||}}] „zarobki”
-* w [[język niemiecki|języku niemieckim]]: Lüge {{IPA3|[ˈlyːɡə]}} "kłamstwo"
+* w [[język niemiecki|języku niemieckim]]: Lüge [{{IPA|ˈlyːɡə||}}] „kłamstwo”
-* w [[język japoński|języku japońskim]]: ガン (gan) {{IPA3|[ɡaɴ]}} "[[rak (choroba)|rak]]"
+* w [[język japoński|języku japońskim]]: ガン (gan) [{{IPA|ɡaɴ||}}] „[[rak (choroba)|rak]]”
-* w [[język portugalski|języku portugalskim]]: língua {{IPA3|[ˈlĩɡwɐ]}} "język"
+* w [[język portugalski|języku portugalskim]]: língua [{{IPA|ˈlĩɡwɐ||}}] „język”
-* w [[język rosyjski|języku rosyjskim]]: голова {{IPA3|[ɡəɫʌˈva]}} "głowa"
+* w [[język rosyjski|języku rosyjskim]]: голова [{{IPA|ɡəɫʌˈva||}}] „głowa”
-* w [[język włoski|języku włoskim]]: fegato {{IPA3|[ˈfeɡato]}} "wątroba"
+* w [[język włoski|języku włoskim]]: fegato [{{IPA|ˈfeɡato||}}] „wątroba”
 {{Spółgłoski}}
-[[Kategoria:Spółgłoski]]
+[[Kategoria:Spółgłoski płucne|zwarta miękkopodniebienna dźwięczna]]
-[[als:Stimmhafter velarer Plosiv]]
-[[bn:ঘোষ পশ্চাত্তালব্য স্পর্শধ্বনি]]
-[[br:Kensonenn drekstaon dre serriñ mouezhiet]]
-[[ca:Oclusiva velar sonora]]
-[[cs:Znělá velární ploziva]]
-[[de:Stimmhafter velarer Plosiv]]
-[[en:Voiced velar plosive]]
-[[es:Oclusiva velar sonora]]
-[[fr:Consonne occlusive vélaire voisée]]
-[[ko:유성 연구개 파열음]]
-[[hr:Zvučni velarni ploziv]]
-[[it:Occlusiva velare sonora]]
-[[li:Stömhöbbendj velaar plosief]]
-[[ms:Letupan velar bersuara]]
-[[nl:Stemhebbende velaire plosief]]
-[[ja:有声軟口蓋破裂音]]
-[[pt:Oclusiva velar sonora]]
-[[ro:Consoană oclusivă velară sonoră]]
-[[ru:Звонкий велярный взрывной]]
-[[sv:Tonande velar klusil]]
-[[uk:Дзвінкий м'якопіднебінний проривний]]
-[[zh:濁軟顎塞音]]

	wargowe					przedniojęzykowe									tylnojęzykowe						laryngalne
	dwuwar- gowe		wargowo- zębowe		językowo- wargowe		zębo- we		przednio- językowo- dziąsłowe		zadziąs- łowe		z retroflek- sją		podnie- bienne		miękko- podnie- bienne		języcz- kowe		gardłowe / nagłośniowe		krtaniowe
nosowe	m̥	m		ɱ		n̼			n̥	n			ɳ̊	ɳ	ɲ̊	ɲ	ŋ̊	ŋ		ɴ
zwarte	p	b	p̪	b̪	t̼	d̼			t	d			ʈ	ɖ	c	ɟ	k	ɡ	q	ɢ	ʡ		ʔ
syczące zwarto-szczelinowe									ts	dz	t̠ʃ	d̠ʒ	ʈʂ	ɖʐ	t̠ɕ	d̠ʑ
niesyczące zwarto-szczelinowe	pɸ	bβ	p̪f	b̪v			t̪θ	d̪ð	tɹ̝̊	dɹ̝	t̠ɹ̠̊˔	d̠ɹ̠˔			cç	ɟʝ	kx	ɡɣ	qχ			ʡʢ	ʔh
syczące szczelinowe									s	z	ʃ	ʒ	ʂ	ʐ	ɕ	ʑ
niesyczące szczelinowe	ɸ	β	f	v	θ̼	ð̼	θ	ð	θ̠	ð̠	ɹ̠̊˔	ɹ̠˔		ɻ˔	ç	ʝ	x	ɣ	χ	ʁ	ħ	ʕ	h	ɦ
półotwarte			ʋ̥	ʋ					ɹ̥	ɹ			ɻ̊	ɻ	j̊	j	ɰ̊	ɰ						ʔ̞
uderzeniowe		ⱱ̟		ⱱ		ɾ̼			ɾ̥	ɾ			ɽ̊	ɽ						ɢ̆		ʡ̆
drżące	ʙ̥	ʙ							r̥	r									ʀ̥	ʀ	ʜ	ʢ
boczne zwarto-szczelinowe									tɬ	dɮ			ʈɭ̊˔		cʎ̝̊		kʟ̝̊	ɡʟ̝
boczne szczelinowe									ɬ	ɮ			ɭ̊˔	ɭ˔	ʎ̝̊	ʎ̝	ʟ̝̊	ʟ̝
boczne półotwarte									l̥	l			ɭ̊	ɭ	ʎ̥	ʎ	ʟ̥	ʟ		ʟ̠
boczne uderzeniowe										ɺ				ɭ̆		ʎ̆		ʟ̆

		dwuwar- gowe		wargowo- zębowe	zębowe		przednio- językowo- dziąsłowe		zadziąs- łowe	z retroflek- sją		podnie- bienne		miękko- podnie- bienne		języcz- kowe		gardło- we
ejektywne	zwarte	pʼ					tʼ			ʈʼ		cʼ		kʼ		qʼ		ʡʼ
	zwarto- szczelinowe				t̪θʼ		tsʼ		t̠ʃʼ	ʈʂʼ				kxʼ		qχʼ
	szczelinowe	ɸʼ		fʼ	θʼ		sʼ		ʃʼ	ʂʼ		ɕʼ		xʼ		χʼ
	boczne zwarto- szczelinowe						tɬʼ					cʎ̝̊ʼ		kʟ̝̊ʼ
	boczne szczelinowe						ɬʼ
mlaski	nieprzydechowe/ dźwięczne	ʘ	ʘ̬		ǀ	ǀ̬	ǃ	ǃ̬		ǃ˞	ǃ̬˞	ǂ	ǂ̬						◌ˀ
	nosowe		ʘ̃			ǀ̃		ǃ̃			ǃ̃˞		ǂ̃							◌̃ˀ
	boczne						ǁ	ǁ̬
	boczne nosowe							ǁ̃
iniektywne		ɓ̥	ɓ				ɗ̥	ɗ		ᶑ̥	ᶑ	ʄ̊	ʄ	ɠ̊	ɠ	ʛ̥	ʛ